سرويس بين‌ الملل باشگاه خبرنگاران گزارش مي‌دهد؛

دلايل داخلي و خارجي در بروز و تشديد درگيري‌ها و حوادث خشونت‌بار مصر، سبب شد تا در نهايت روز 3 ژوئيه 2013 (12 تير) "محمد مرسي" پيش از يك ساله شدن نخستين دولت مردمي مصر پس از انقلاب اين كشور، با بيانيه فرمانده ارتش مصر بركنار شود.

با وجود اينكه از يك ماه قبل در قاهره و ديگر شهرهاي مصر، موج اعتراضات عليه دولت مرسي به راه افتاده بود، اما بركناري وي به اين سرعت دور از انتظار صاحبنظران و ناظران بين‌المللي بود.

پس از بركناري محمد مرسي از رياست جمهوري دولت مصر، توجه به واكنش دولت‌هاي عربي به تحولات مصر، بالاخص موضع‌گيري‌هاي شيوخ حاشيه خليج فارس حائز اهميت مي‌باشد. يكي از اين كشورها كه اتفاقاً به تازگي امير دولت خود را تغيير داده "قطر" است.

پس از اينكه دولت عربستان سعودي با حمايت از "وهابيون" در كشورهاي منطقه، سعي در ايجاد پايگاه قوي در مخالفت و مبارزه با موج مقاومت و بيداري اسلامي داشت، دولت قطر نيز بر آن شد تا از ميان كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس، در تحولات و بحران‌هاي منطقه خودي نشان داده و حتي هم‌طراز با عربستان، مؤثر واقع شود؛ در اين راستا، با حمايت از گروه سلفي‌هاي "اخوان المسلمين" كوشيد براي خود قدرت و اعتباري بتراشد.

قطر در سال‌هاي اخير همواره پشتيباني گسترده‌اي از اين جنبش انجام داده و اهداف متنوعي را از اين حمايت‌ها دنبال مي‌كرده است. يكي از اين اهداف، گرفتن افسار سياست خارجي در كشورهاي عربي بود؛ بدين منظور چتر دلارهاي خود را بر گروه‌هاي اسلامگراي افراطي در شمال آفريقا و خاورميانه پهن كرد تا هر چه بيشتر بر آنان نفوذ يابد.

دولت قطر به سركردگي "شيخ حمد بن خليفه آل ثاني" تنها پس از استعفاي "حسني مبارك" (فوريه 2011) بالغ بر 8 ميليارد دلار در دولت مصر و سران اخوان المسلمين سرمايه‌گذاري كرده است. لذا شكست فعلي "مرسي" و حذف وي از صحنه قدرت، شكست بزرگي براي سياست خارجي قطر محسوب مي‌شود.

هرچند "اخوان المسلمين" كه خاستگاه آن شهر اسماعيليه مصر بود، در آغاز شكل‌گيري و پيش از به قدرت رسيدن، داراي اصول ضداسرائيلي و ضد ارتجاع عربي بود، در جريان اعتراضات عليه "حسني مبارك" نيز نقش فعال در بركناري اين ديكتاتور دست‌نشانده داشت اما درست همين مواضعش پس از دست‌يابي به قدرت دستخوش تغييرات شدند. در نتيجه اكثريت كساني كه امروز در زمره مخالفان مرسي هستند، روزگاري متحدين قبلي وي بوده‌اند.

"اخوان‌المسلمين" سوريه نيز، در درون خود برخي تروريست‌هاي افراطي را مي‌پروراند كه علي‌رغم صرف 3 ميليارد دلار از سوي قطر براي مبارزه مسلحانه با دولت، تاكنون آرزوي سقوط "بشار اسد" را به بن‌بست كشانده و به جنايات حيواني دست زده‌اند.

سلفي‌هاي تكفيري اخيراً با ذبح وحشيانه افرادي كه به عقيده آنان "كافر" بودند، خود، باعث شدند هر لحظه هواداران بيشتري به دولت اسد متمايل شوند، چهره واقعي فرستندگان تجهيزات نظامي و تسليحات به دست تروريست‌هاي وحشي‌صفت بيش از پيش فاش شود و نهايتاً ارتش بتواند در آزادسازي مناطق اشغالي، موفقيت‌هاي گسترده‌تري حاصل كند.

حال، "اخوان المسلمين" در جمهوري عربي مصر به حاشيه رانده شده و اجتماعات مردمي، عرصه را به دست گرفته‌اند.

حمايت دوحه از گروه‌هاي سلفي و اسلامگرايان افراطي مصر تا بدانجا بود كه سخنراني‌ها و نظريه‌پردازي‌هاي فتنه‌انگيز "يوسف قرضاوي" بارها به طور مستقيم از كانال‌هاي ماهواره اي قطر پخش مي‌شد. همچنين مقالات و تئوري‌هاي تحقيقي اين مفتي تكفيري، در سمينارها و نشريات مستمر قطر به چاپ مي‌رسيد.

البته سرمايه‌گذاري‌هاي هنگفت دوحه در اين مسئله، اكنون با بركناري "مرسي" نقش بر آب شده و "شيخ تميم بن حمد" امير جوان و بي‌تجربه قطر با شكست سياست ""با پول مي‌توان همه چيز را خريد"" روبروست؛ سياستي كه اصلي‌ترين ستون در عملكردهاي داخلي و خارجي گذشتگان وي بوده است.

به طور كلي مي‌توان گفت خط‌مشي آمريكا در كشورهاي دست‌نشانده، اغلب روي كار آوردن ديكتاتوري است كه گوش به فرمان واشنگتن باشد و همين فرد نيز تا زماني بر سر قدرت خواهد بود كه اين هدف را پياده كند. اما تحولات مصر نشان داد كه اوباما در چينش مهره‌هاي خود دچار گيجي و سردرگمي شده و مديريت اداره كشورهاي كم‌ثبات منطقه را از دست داده است.

"اوباما" رئيس جمهور آمريكا، بلافاصله پس از عزل "مرسي" يك نشست فوري با مشاوران امنيت ملي خود در كاخ سفيد ترتيب داد و سپس بعد از دو روز، طي بيانيه‌اي نسبت به  كنار گذاردن وي ابراز نگراني كرد. همچنين سخنگوي وزارت امور خارجه آمريكا در پاسخ به اينكه آيا ارتش مصر حق كنار گذاردن مرسي را داشت يا خير، گفت: «ما در اين مناقشه، طرف كسي را نمي‌گيريم!» به تبع اين موضع‌گيري‌هاي گنگ، حاكي از سردرگمي و به ظاهر غيرمداخله‌جويانه، قطر نيز اكنون بايد به لحاظ تشخيص دشمن حقيقي خود و تنظيم سياست‌هايش با اربابان آمريكايي، به ارزيابي منطقي در پيش‌بيني‌هاي اشتباهش رسيده باشد.

گزارشات جديد نشان از وقوع اين روشنگري در سران دوحه دارد؛ عزل مرسي و انتخاب "عدلي منصور" رئيس جمهور موقت مصر، دولت قطر (حامي آشكار اخواني‌ها) را نيز به سخنان شتابزده مبني بر اينكه از هيچ گروه سياسي حمايت نمي‌كند، واداشته است:

"شيخ تميم" روز جمعه 5 ژوئيه 2013 (14 تير) دستور مسدود شدن هر چه زودتر دفاتر "اخوان" در قطر را صادر كرده است. همچنين "قرضاوي" كه تاكنون مهره مهم قطر بوده و وي نيز اين كشور را پناهگاه ايدئولوژيك و مالي خود تلقي مي‌كرده، پس از تحولات روزهاي اخير مصر، با هواپيماي اختصاصي از دوحه اخراج و به قاهره منتقل شد.

گزارش از: طاهري

آخرين اخبار جهان را اينجا بخوانيد.