آلودگی محیط زیست ناشی از سوختن لاستیک‌ها

به عنوان نمونه، در سال ۲۰۰۳ میلادی انجمن لاستیک کانادا ضمن یک تحقیق دریافت که بزرگترین عامل سایش لاستیک خودرو در این کشور، تنظیم نشدن باد لاستیک‌هاست، به طوری که تقریبا ۷۰ درصد خودروها حداقل یک لاستیک داشتند که فشار باد آن ۱۰ درصد بالاتر بود و ۵۶ درصد دارای لاستیکی با باد ۱۰ درصد کمتر از حد توصیه شده توسط سازندگان لاستیک بودند.

1. اثرات کم‌باد بودن لاستیک: مهمترین خطر کم‌باد بودن لاستیک، ایمن نبودن رانندگی با چنین لاستیکی است، زیرا در این حالت، جداره لاستیک داغ می‌شود و احتمال ترکیدگی آن افزایش می‌یابد. به علاوه عاملی که سبب می‌شود طوقه محکم روی رینگ بر جا بماند، فشار باد درون لاستیک است. اگر لاستیک خیلی کم‌باد شود، در سرعت‌های بالا و سرپیچ (به خصوص در هوای گرم) ممکن است از روی رینگ جدا شود. بالا رفتن مصرف بنزین هم یکی دیگر از اثرات کم‌باد بودن لاستیک است، زیرا سطح تماس لاستیک با جاده زیاد می‌شود. به ازای هر ۵ درصد کم‌باد بودن تقریبا ۱ درصد بر مصرف سوخت اضافه می‌شود، یعنی اگر برای مثال به جای 32psi توصیه شده از سوی سازنده، فشار باد لاستیک 26psi باشد، ضمن آن که مصرف سوخت 2.5 درصد افزایش می‌یابد، عمر لاستیک خودروی شما نیز ۱۰ هزار کیلومتر کم می‌شود.

  جدا شدن لاستیک از رینگ و انهدام آن

2. اثرات پرباد بودن لاستیک: لاستیکی که از حد توصیه شده بیشتر باد شود، تنها روی قسمت وسط رویه آجدار حرکت می‌کند، لذا سایش زودهنگام در آن بخش لاستیک پدید می‌آید، ضمن آن که هنگام ترمز و دور زدن، کنترل خودرو مشکل می‌شود. با توجه به سهمیه‌بندی بنزین، ممکن است برخی رانندگان تصور کنند زیاد باد کردن لاستیک، مصرف سوخت را کاهش می‌دهد. این موضوع با توجه به کاهش اصطکاک با جاده صحیح به نظر می‌رسد، لیکن مقرون به صرفه اقتصادی نیست، زیرا کمتر شدن عمر لاستیک، رانندگی توام با خطرات بیشتر و فرسودگی سیستم فرمان و تعلیق خودرو را به همراه خواهد داشت.

خطرات ناشی از پرباد بودن لاستیک

3. فاکتورهای دیگری که باعث ساییدگی لاستیک می‌شوند: رانندگی با سرعت بالا کاهش عمر لاستیک خودرو را به همراه دارد. برای مثال اگر به جای ۸۰، متوسط سرعت خودرو ۱۱۰ کیلومتر در ساعت باشد عمر لاستیک ۳۵ درصد کاهش می‌یابد. عوامل موثر دیگر در کاهش عمر لاستیک، نحوه رانندگی (ترمزهای شدید، بکسواد و...) و نوع جاده‌ای است که در آن تردد می‌کنید. تنظیم نبودن فرمان و بالانس نبودن چرخ‌ها نیز ساییدگی لاستیک را به دنبال دارند.

 
تاثیر نحوه رانندگی بر سایش لاستیک‌ها

4. بازدیدهای ماهانه: تنها بخش خودرو که با جاده در تماس است، لاستیک‌های آن است، پس ایمنی شما هنگام رانندگی به اطمینان داشتن از صحت لاستیک‌ها بستگی دارد. بازدیدهای زیر به صورت حداقل ماهی یک بار در این خصوص به شما اطمینان می‌بخشد.

الف. باد چرخ‌ها را وقتی سرد هستند تنظیم کنید. توجه داشته باشید تغییر دمای محیط و لاستیک باعث می‌شود فشار باد آن عوض شود، هر ۵ درجه تغییر در درمای هوا، 1psi در فشار باد لاستیک تغییر ایجاد می‌کند، یعنی کاهش دما به مقدار ۱۵ درجه سانتی‌گراد ۱۰درصد کم‌بادی را به دنبال خواهد داشت. خود لاستیک‌ها نیز به مرور کم‌باد می‌شوند. هر ماه به طور متوسط، لاستیک خودرو 2psi از فشار باد خود را از دست می‌دهد که در هوای گرم این کاهش فشار با سرعت بیشتری صورت می‌پذیرد. در خصوص تنظیم باد لاستیک‌ها مهم است بدانیم که هیچ‌کس با نگاه کردن به لاستیک (به خصوص لاستیک رادیال) نمی‌تواند بگوید لاستیک کم‌باد است یا خیر، زیرا از لحاظ ظاهری حتی ۵۰ درصد کم‌باد بودن هم قابل تشخیص نیست. همچنین خودروهای گران قیمتی که به سیستم هشدار دهنده باد لاستیک مجهز هستند، تنها زمانی راننده را باخبر می‌کنند که فشار باد لاستیک‌ها از حد بسیار بحرانی گذشته باشد. برای اطمینان از تنظیم بودن فشار باد باید یک درجه باد مرغوب خریداری کنید. معمولا درجه‌های بادی که آپاراتی‌ها به کار می‌برند دقیق نیستند، زیرا به طور دائم در معرض ضربه‌اند و به طرز صحیحی نگهداری نمی‌شوند. ضمن آن که فشار باد باید در حالت «سرد» اندازه گرفته شود، یعنی خودرو حداقل سه ساعت متوقف بوده و یا کمتر از ۲ کیلومتر طی مسیر کرده باشد. معمولا در شرایط عادی رانندگی، دمای لاستیک تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد. پس اگر شما تا آپاراتی برانید، در عمل آنجا فشار باد به صورت دقیق اندازه گرفته نخواهد شد، پس بهتر است با درجه باد خانگی خود، آن را امتحان کنید.

استفاده از فشارسنج خانگی برای بررسی فشار باد لاستیک

ب. لاستیک‌ها را از لحاظ ساییدگی غیر متقارن بازدید کنید. هرگونه ساییدگی غیر معمول می‌تواند نشانی از بروز اشکال در سیستم فرمان و تعلیق باشد.

ج. اگر خرده شیشه، شن و سایر اجسام خارجی لابه‌لای آج‌ گیر کرده باشد، آن را خارج کنید. این اجسام می‌توانند به تدریج در لاستیک فرو روند و سبب بروز نشت باد از آن شوند.

5. همراستا بودن چرخ‌ها: همراستا بودن چرخ‌ها به معنی آن است که همه چرخ‌های خودرو نسبت به محور اصلی آن کاملا عمود و در یک راستا باشند، در غیر این صورت لاستیک نمی‌تواند به خوبی به گردش در آید و مقداری از انرژی، صرف کشیده شدن آن می‌شود که ضمن افزایش مصرف سوخت، عمر لاستیک را کم می‌کند. برای اطمینان از تنظیم بودن چرخ‌ها خودرو را در محل مسطحی مانند یک پارکینگ خلوت به حرکت در آورده و به آرامی فرمان را رها کنید. فرمان نباید به هیچ سمتی بکشد. تنظیم فرمان و چرخ‌ها باید حداقل هر ۲۵ هزار کیلومتر یا سالی یک بار انجام شود.

آزمایش انحراف چرخ‌های خودرو

6. بالانس لاستیک‌ها: به طور معمول لاستیک و متعلقات چرخ روی هم حدود ۲۰ کیلوگرم وزن دارند. اگر این وزن به طور همگن روی چرخ توزیع نشده باشد، به اصطلاح گفته می‌شود چرخ بالانس نیست. تغییری ناچیز به اندازه ۱۴ گرم در این ۲۰ کیلو سبب می‌شود خودرو هنگام حرکت مرتعش شود. اگر در فرمان، لرزش احساس می‌کنید احتمالا چرخ‌های جلو بالانس نیستند و اگر در صندلی لرزش می‌بینید چرخ‌های عقب از بالانس خارج شده‌اند. لازم است هر ۲۰ هزار کیلومتر با مراجعه به آپاراتی از بالانس بودن چرخ‌ها اطمینان پیدا کنید. فراموش نکنید در یک شاهراه که با سرعت ۱۲۰ کیلومتر در ساعت در حال حرکت هستید، هر لاستیک حداقل ۱۴ بار در ثانیه در حال چرخیدن است. در این سرعت، بالانس نبودن لاستیک‌ها به خوبی قابل احساس است. بالانس نبودن، سبب خرابی جلوبندی و سیستم تعلیق خودروی شما نیز خواهد شد.

دستگاه بالانس چرخ

7. جابه‌جا کردن چرخ‌ها: بهتر است هر ۸ تا ۱۰ هزار کیلومتر، جای لاستیک‌ها را با یکدیگر عوض کنید. به این دلیل که لاستیک‌های جلو سریع‌تر ساییده می‌شوند، زیرا وظیفه چرخش خودرو در پیچ‌ها را نیز انجام می‌دهند، به خصوص اگر خودروی شما اکسل جلوست، سایش سریع‌تر رخ می‌دهد. نحوه تعویض لاستیک‌ها با یکدیگر در دفترچه راهنمای خودرو درج شده است.

نحوه جابه‌جا کردن چرخ‌های عقب و جلو

8. نگهداری از لاستیک‌های بدون استفاده: لاستیک‌ها را باید در محیطی تمیز به صورت عمودی انبار کنید، جایی که از نور مستقیم آفتاب یا نورهای مصنوعی شدید، حرارت، موتورهای الکتریکی (به دلیل ایجاد اوزون) و هیدروکربن‌ها و مواد روغنی و نفتی دور باشد. اگر لاستیک‌ها را همراه با رینگ نگه می‌دارید، باد آنها را روی 15psi تنظیم کنید تا از ترک خوردن آنها جلوگیری شود.