به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستان، مگس مياز با نیش زدن گوزن‌ها نوعی کرم را به بافت پوستی آنها منتقل می‌کند و این کرم در مدت کوتاهی به تمام بدن گوزن سرایت کرده و حيوان را از پا در می‌آورد. زمان دوام گوزن‌ها در برابر نیش مگس میاز تنها 3 تا 7 روز است.

گوزن زرد ایرانی یکی از نادرترین و منحصر به فردترین گونه گوزن‌های دنیاست. در چند سال گذشته گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک ارومیه نگهداری می‌شد و به دلیل افزایش تعداد، کوچک بودن محیط و جلوگیری از درون‌آمیزی که خطر انقراض این گونه را در پی دارد، تعدادی از آنها به پارک ملی کرخه انتقال یافت؛ زیستگاه اصلی اين گونه نادر، از گذشته‌های دور نوار باریک دز و کرخه بوده است.

گوزن زرد ایرانی پس از انتقال به منطقه حفاظت شده کرخه، سازگاری خوبی را با منطقه از خود نشان داد به طوری که تعداد آنها افزایش قابل توجهی داشت و از آن جا كه زيستگاه اوليه اين گونه به همين مناطق بر مي‌گردد، زمینه انتقال تعدادی دیگر از این گونه به منطقه حفاظت شده دز فراهم شد.

همزمان با انتقال گوزن زرد ایرانی به خوزستان، عملیات انتقال این گونه به زیستگاه‌های مناطق دیگر کشور مانند دشت ناز و سمسکده ساری و باغ شادی خاتم یزد نیز انجام شد. علاوه بر این جهت تکثیر و پرورش این گونه پدیده انتقال به چندین زیستگاه دیگر نیز در حال انجام است.

تكثير و پرورش گوزن زرد ايراني از دهه 80 در خوزستان آغاز شد و در اين مدت تعداد اين گوزنها بسيار افزايش يافت و تاكنون با هيچ گونه مشكل زيست محيطي مواجه نشده بودند اما هجوم يكباره و ناگهاني مگس مياز زحمت‌هاي چندساله كارشناسان محيط زيست و محيط‌بانان پارك ملي كرخه را به خطر انداخت.

اكنون اكيپ‌هاي كارشناسي اداره كل محيط زيست و كارشناسان دامپزشكي در تلاش‌اند تا اين بيماري را كنترل و گوزن‌هاي سالم را از ابتلا به بيماري نجات دهند.

احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان، با اشاره به اقداماتی که در جهت کنترل هجوم مگس میاز در منطقه "هلوه" خوزستان انجام شده،گفت: اقدامات براي کنترل هجوم مگس میاز کماکان در حال انجام است و خوشبختانه تلفات گوزن زرد ایرانی نسبت به روزهای اولیه کاهش یافته است.

وی افزود: هجوم مگس میاز در پارک ملی کرخه از 16 خرداد ماه مشاهده شد و طغیان این مگس موجب از بین رفتن 30 گوزن  در هفته اول شد. ميزان تلفات اكنون به 35 مورد رسيده است.

مدیرکل محیط زیست خوزستان ادامه داد: مگس میاز با نیش زدن روی پوست گوزن تخم‌ریزی می‌کند، این تخم ها به کرم تبدیل شده و به تمام بدن گوزن سرایت می کند که درنهایت موجب از بین رفتن آن می‌شود.

لاهیجان‌زاده تصریح کرد: مگس میاز در محدوده جنوب غرب به ویژه خوزستان وجود داشته و معمولا روی حیوانات اهلی عارض می‌شد. شیوع این مگس در اویل دهه 60 و 70 در دام‌های اهلي شهرستان‌های ماهشهر، خرمشهر و امیدیه مشاهده شده بود ولي در همان زمان و در مدتي كوتاه مهار شد.

وی اظهار کرد: دام‌های اهلی در مقایسه با حیوانات حیات وحش به دلیل مراقبت‌های ویژه و واکسیناسیون‌های به موقع، در معرض خطر نیستند زیرا حتی اگر این مگس حیوانات اهلی را نیش بزند به دليل واكسينه بودن در برابر آن مقاومت می‌کنند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان خاطرنشان کرد: بارندگی‌های شدید اردیبهشت ماه امسال، ‌علت اصلی شیوع مگس میاز در منطقه حفاظت شده کرخه است. اين بارندگي‌ها موجب بالا رفتن رطوبت شد و زمینه را برای تکثیر مگس میاز فراهم کرد. این مگس به رنگ زرد حساس است و چون گوزن زرد ایرانی پوستی زرد دارد به سرعت روی آن می‌نشیند.

لاهیجان‌زاده درباره نحوه كنترل اين بيماري در روزهاي گذشته، بیان کرد: ریختن دارو در آبشخورهای گوزن‌ها در کنترل بیماری و کاهش تلفات بسيار تاثیرگذار بود به طوری که از اين طريق، بيماري تا حدودي كنترل شد و اکنون 4 گوزن بیمار بهبود یافته‌اند. همچنین علاوه بر دامپزشکی استان و شهرستان شوش، يك تیم دامپزشکی از تهران به منطقه اعزام شده و درحال زنده‌گیری و درمان گوزن‌ها است.

وی با اشاره به تامین اعتبار مورد نیاز براي خرید دارو و اجرای طرح‌های کنترل بیماری مگس مياز، عنوان کرد: برای احیای گوزن زرد ایرانی و نجات آن از این بیماری مهلک، از استانداری و سازمان محیط زیست کل کشور تقاضای اعتبار كرديم و این سازمان‌ها اعلام همکاری کرده اند ولي تاكنون از اين كمك‌ها خبري نشده و اکنون هزینه‌های کنترل بیماری از منابع مالی اداره کل محیط زیست استان و تنخواه‌هايي كه در اختيار داريم، تامین می‌شود.

رضا کنارکوهی، مدیرکل دامپزشکی خوزستان، نیز در خصوص نحوه شیوع بیماری میازیسم در پارک ملی کرخه، گفت: میازیسم نوعي بیماری است که ناشی از تغذیه مگس از موجود زنده مي‌باشد. اين مگس جهت تغذیه روي پوست موجود زنده مي‌نشيند و بیماری را منتقل می‌کند. بیماری مگس مياز با توجه به میزان شدت، قابل درمان است و در مواردي نيز موجود زنده را از بین می‌برد.

وی اظهار كرد: بیماری‌ها همیشه در محیط زیست وجود دارند اما شرایط اقلیمی و جغرافیایی در شدت بخشیدن به آن تاثیرگذار است.

مدیرکل دامپزشکی خوزستان ادامه داد: علت اصلی شیوع ناگهانی مگس میاز در منطقه حفاظت شده کرخه، بارندگی های شدید اردیبهشت ماه است که زمینه لازم را برای زادو ولد این مگس ایجاد کرد.

کنارکوهی با اشاره به اقداماتی که اکنون جهت مهار این بیماری انجام می‌شود، عنوان کرد: کارشناسان محیط زیست اکنون در حال زنده گیری گوزن‌ها از منطقه "هلوه" هستند و کارشناسان دامپزشکی نيز گوزن‌ها را تحت درمان قرار داده‌اند.

 انتقال گوزن زرد ایرانی به مناطق مختلف با هدف تکثیر و پرورش آن انجام شده است اما پس از چندین سال سازگاری در پارک ملی کرخه، این گونه در برهه زمانی کوتاهی در خطر انقراض قرار گرفته است.

این گونه‌ها به علت نگهداری در اسارت بسیار حساس بوده و خطرات زیادی از جمله بیماری‌ها آن را تهدید می‌کند، بنابراین نیازمند مراقبت‌های ویژه و تخصصی هستند.

سایت نگهداری این گونه نادر باید مجهز به تیم متخصص حیات وحش و دامپزشکی باشد تا در صورت بروز هرگونه مشکل با آن مقابله شود.

گونه‌های نادر حيواني مانند گوزن زرد ایرانی، از سرمایه‌هاي ملی كشور هستند و اكنون كه تلفات اين گونه در خوزستان روز به روز در حال افزایش است، مسولان استان و کشور باید برای جلوگیری از نابودی گوزن زرد ايراني هر چه زودتر چاره‌ای بیاندیشند.

از بین رفتن گوزن زرد ایرانی، نابودی میراث محیط زیست کشور است و انقراض یک گونه یعنی نابودی بخشی از اکوسیستمی است که در آن زندگی می‌کنیم./ع