به گزارش گروه استانهاي باشگاه خبرنگاران، با توجه به آغاز فصل تابستان،شهرستانهاي استان بوشهر ميزبان مسافران تابستاني است.

خلیج فارس؛ دریایی به وسعت حدود 232850 کیلومتر مربع در جنوب و میان ایران و شبه جزیره عربستان واقع شده و با دریای عمان از طریق تنگه هرمز مربوط است . درازای آن از دهانه اروندرود در شمال باختری تا تنگه هرمز در جنوب خاوری حدود 805 کیلومتر است و عرض آن بین 56 تا 288 کیلومتر متفاوت است .

عمق آن چندان زیاد نیست و بیشترین ژرفای آن 182 متر در رأس المسندم و کم ترین آن 30 متر در دهانه اروندرود است . سراسر ضلع شمالی آن را سواحل ایران در برگرفته و در مساحت کمی از گوشه شمال باختری آن کشورهای کویت و عراق قرار دارند .سواحل این دریای ظرفیتهای متعدد گردشگری و توسعه مناطق را میتواند به همراه داشته باشد.

 

محل تلاقی دو رودخانه دالکی و شاپور در منطقه حله تالاب بزرگی به وجود آورده است که یکی از تالاب‌های مشهور سراسر قلمرو جنوبی ایران محسوب می‌شود. آب این تالاب از سرریز جریان رودخانه دالکی و شاپور ، بارندگی زمستانه و تا حدودی جزر و مد خلیج‌فارس تأمین می‌گردد .

اطراف تالاب را نیزاری فراگرفته و در داخل آن حیات گیاهی و جانوری ویژه به وجود آمده است . این تالاب محل زیست هزاران پرنده آبزی مهاجر است که از آن جمله می‌توان به درنا ، حواصیل ، گاچی‌رو ، پرستو ، ترنی ، حمامی ، بط ، هفت‌رنگ ، دراج و خردل اشاره کرد .

 

این جزیره در فاصله 57 کیلومتری شمال غربی بوشهر و 38 کیلومتری بندر گناوه قرار دارد. جزیره خارک به واسطه سواحل عمیق برای ایجاد لنگرگاه از مزیت‌های نسبی ویژه‌ای بهرمند است . امروزه کارشناسان این جزیره را به عنوان مرکز تأسیسات عظیم نفت برگزیده‌اند . جزیره خارک عملاً زمین باروری ندارد .

بیشتر سطح جزیره را قشر سنگی از جنس مرجان پوشانیده است . با این حال خرما ، موز و مرکبات به مقدار کم کشت می‌شود و درختان کُنار و لیل در این جزیره به فراوانی یافت می‌شود . از مشاغل مهم مردم این جزیره صید ماهی و کار در تأسیسات نفتی و معدن سنگ است . این جزیره از مناطق بسیار قدیمی استان است که آثار تاریخی متعددی دارد .

 

این جزیره در شمال شرقی جزیرة خارج قرار دارد . در این جزیره نیز تأسیسات عظیمی جهت بارگیری نفت خام ایجاد شده است و اهمیت اقتصادی، نظامی و تدارکاتی خاصی دارد .

 

جزیره شیف: 

این جزیره در شمال بندر بوشهر قرار دارد و جزیره‌ای ماسه‌ای است .

 

این جزیره بین بندر بوشهر و جزیره شیف قرار دارد و خالی از سکنه است .

 

این دو جزیره خالی از سکنه در حدود ناحیه بردخون در سواحل جنوبی استان بوشهر و در فاصله کمی نسبت به یکدیگر قرار گرفته‌اند . جزیره نخیلو در حال حاضر بیش از هر چیز محل زیست لاک‌پشتان خلیج‌فارس است و از این نظر اهمیت زیست ‌محیطی قابل توجهی دارد .

 

این جزیره مقابل بردخون و دظیر در خلیج‌فارس واقع شده و به علت وجود انبوه درختان جنگلی (به نام کرم) به همین نام نیز مشهور شده است .

 

 

ارتفاعات استان بوشهر از دو رشته عمده تشکیل می‌شود که به موازات هم سرتاسر طول استان را در برمی‌گیرند . رشته اصلی آن تقریباً بیشتر محدوده شمالی و شرقی استان بوشهر را در بر می‌گیرد و در حقیقت دنباله رشته کوه‌های زاگرس است . این رشته‌کوه‌ها از ناحیه ماهور در شهرستان کازرون شروع می‌شود و از شمال شرقی برازجان و شمال غربی ناحیه اهرم – خور موج عبور می‌کنند و در شمال دهستان درگاه به وسیله رودخانه مند قطع می‌شوند .

سپس در ساحل جنوبی رودخانه مجدداً ادامه یافته و به تدریج به ارتفاعات لیتو منتهی می‌شوند . این ارتفاعات گچ‌ترش بخشی دیگر از رشته ‌کوه‌های استان به موازات رشته‌کوه اول در حاشیه خلیج‌فارس قرار گرفته است و هر چه به طرف جنوب امتداد می‌یابد به دریا نزدیکتر می‌شود ، به طوری که در بعضی نواحی در داخل دریا پیش رفته است .

این ارتفاعات در ناحیه جنوب دهستان ثلاث از دریا دور شده و به ارتفاعات گاوبنده در شهرستان لار متصل می‌گردد . بین این رشته کوه‌ها و رشته‌کوه‌های شمالی ، رودخانه علامر و دشت قرار دارد . این ارتفاعات به نام نوکند معروف است . به دنبال همین رشته‌کوه سواحل تنگستان رشته کوه کار تنگ قرار گرفته است که مهمترین قله آن درانگ نام دارد .

 

 

در شمال سعدآباد دشتستان بوشهر رشته کوهی است که مشرف به رودخانه شاپور است . در ارتفاعات این کوه تعدادی اطاق شبیه به غارهای صخره ای و حجاری شده دیده می شود که یک مجموعه‌ی بسیار زیبا را تشکیل می دهند .

اندازه های داخلی آن ها در ابعاد گوناگونی است . به دلیل ضعف نوع جنسیت سنگ کوه بر اثر عوامل طبیعی و فرسایش مثل سیل دچار تخریب شده است . ورودی این دخمه به شکل ذوزنقه بوده و در داخل آن طاقچه هایی در اشکال مختلف تعبیه شده است .

طبق کارشناسی های مختلف به عمل آمده این مجموعه یکی از مراکز ادیان بوداگری در روزگار گذشته بوده ولی به علت اینکه ادیان غیر ملی مانند بودایی در ایران پیشرفتی نداشته اند و این دین در ماوراالنهر و خراسان و بلخ به طور مختصر رایج بوده احتمال صدق چنین نظری ضعیف است .

اما با توجه به اشراف آن به رودخانه و قرار گرفتن چهره آن به سمت مخاور احتمال بیشتری وجود دارد که یکی از مراکز ادیان رسمی و ملی ایران در عهد ساسانیان باشد . نظر دیگری که می توان اظهار کرد کاربری این مجموعه به عنوان آسایشگاه ، قلعه فراموشی و یا نگهداری متهمان سیاسی است . مع الوصف این آثار نیازمند به تحقیقات و مطالعه گسترده تری جهت روشن شدن کاربرد واقعی و زمان احداث آن است .

 

 

استان بوشهر به علت موقعیت خاص طبیعی و آب و هوایی، فاقد بیشه و جنگل های طبیعی است ، ولی ایجاد فضاهای سبز خور موج و برازجان و درخت کاری طرفین جاده بوشهر- برازجان گام های موثری در امر ایجاد جنگل های مصنوعی استان بوشهر برداشته شده است .

در فضای سبز خور موج و برازجان به مساحت تقریبی 38/5 هکتار گونه های کهور ، لیپتوس ، لیموترش و در طرفین جاده بوشهر - برازجان به درازای 10 کیلومتر گونه های کهور غرس شده است . جنگل های مصنوعی استان بوشهر تفریح گاه های مناسبی برای گذران اوقات فراغت مردم در ایام تعطیل به ویژه در فصل زمستان فراهم آورده است .

 

محدودیت پوشش گیاهی و خشکی و گرمی عمومی هوا ، سبب شده تنها جانورانی بتوانند در این ناحیه زندگی کنند که با محیط طبیعی آن سازگار شده اند . با این حال استان بوشهر گونه های مختلفی از حیات وحش را در خود جای داده است .

در بیابان ها و کوه پایه ها و ارتفاعات داخلی به ویژه کوه سیاه اطراف خور موج و اطراف چشمه ها ، تنگه ها و فضاهای سبز این استان، حیوانات وحشی گوناگونی زندگی می کنند . گونه های جانوری این استان شامل پستانداران ، پرندگان و آبزیان هستند . از مهم ترین جانوران این نواحی می توان کل ، بز ، میش ، قوچ وحشی را نام برد .

این منطقه در اطراف رودخانة مند قرار دارد و از نظر حفاظت و تکثیر برخی از حیوانات دارای اهمیت قابل‌توجهی است . بنابر آمار اداره حفاظت محیط‌زیست استان در حدود 600-700 رأس اَهو و تعدادی قاراکل در این منطقه زندگی می‌کنند .

این منطقه در محل تلاقی دو رودخانه شاپور و دالکی قرار گرفته و محل زیست انواع پرنده آبزی مهاجر است . این تالاب یکی از تالاب‌های نمونه در سراسر جنوب ایران است .

این منطقه از نظر تنوع جانوران وحشی منحصر به فرد است و دارای میش و قوچ ، کل ، بز وحشی ، آهو ، جبیر و پلنگ است . جبیر را آهوی هندی و آهوی کویری نیز می‌نامند .

شکارگاه کوه سیاه که در حدود هفت هزار رأس کل ، بز ، قوچ و میش وحشی در آن زندگی می‌کنند ، در 83 کیلومتری جنوب شرقی برازجان با ارتفاع 1691 متر قرار دارد و محل قشلاق عشایر است . در مناطق حفاظت شده و شکارگاه کوه سیاه با اجازه سازمان محیط‌زیست و اخذ پروانه ، امکان شکار در فصول معینی وجود دارد .

 

این رود از ارتفاعات دشت اژن در غرب شیراز سرچشمه می‌گیرد و پس از دریافت آب رودخانه‌های سرخون و شیرین‌رود و اتصال به رودخانه شاپور ، در نزدیکی روستایی به نام رمله به خلیج‌فارس می‌ریزد . این رود در قسمت‌های علیا به جز در حوالی برازجان به دالکی شهرت دارد ، ولی پس از دریافت آب رود شاپور حله نامیده می‌شود .

 

رودخانه مند یکی از رودخانه‌های مهم ناحیة مرکزی سواحل خلیج‌فارس است و مجموعاً چهار شاخة اصلی دارد که جملگی از خطوط ساختار زمین‌شناختی منطقه تبعیت می‌کنند . این رود از ارتفاعات شمال‌شرقی کازرون (کوه انار) و ارتفاعات شمال غربی شیراز سرچشمه می‌گیرد ؛ این رود از سه شهر فسا ، جهرم و فیروزآباد می‌گذرد و بعد از پیمودن 600 کیلومتر در جنوب بندر کنگان وارد خلیج‌فارس می‌شود .

 

رودخانه اهرم از ارتفاعات کلمه و فاریاب و خائیز سرچشمه می‌گیرد و پس از آبیاری شهر اهرم از پل‌احمدی می‌گذرد و در جنوب جزیره شیف به خلیج‌فارس می‌ریزد . آب این رود در پایین‌دست شور و غیرقابل شرب است .

 

رودخانه شور از ارتفاعات گچ ترش و کلاه فرنگی سرچشمه می‌گیرد و از حد فاصل دهستان حیات داود شبانکاره می‌گذرد و در خور مزین وارد خلیج‌فارس می‌شود .

چشمه های آب شیرین ناحیه خائیز اهرم که تعداد آن ها نسبتاً زیاد بوده و دارای کیفیت بسیار خوبی هستند

 

که از به هم پیوستن آب ان ها رود فاریاب و آبشار زیبای فاریاب تشکیل می شود مهم ترین چشمه این منطقه چشمه تنگ فاریاب سات که اهالی روستای فاریاب برای آبیاری باغ های خود از آن استفاده می کنند.

 

این چشمه در غرب میراحمد در 60 کیلومتی جاده بوشهر به بندرعباس قرار دارد .

 

این چشمه در 18 کیلومتری شهر برازجان به سمت کازرون ، بین روستای دالکی و شهر برازجان قرار دارد . آبگرم دالکی در کنار جاده واقع شده و از خواص درمانی برخوردار است .

 

این چشمه در 12 کیلومتری مسیر جاده برازجان به کازرون و در فاصله شش کیلومتری جنوب روستای دالکی از شکاف سنگ‌های مارنی و گچی از زمین خارج می‌شود و دارای خواص درمانی برای بیماری‌های پوستی است .

 

این چشمه‌ها در یک کیلومتری روستای خانیک در منطقه برازجان از شکاف سنگ‌های آهکی و گچی از زمین خارج می‌شوند و از خواص درمانی قابل‌توجهی نیز برخوردار هستند.

 

این چشمه در نزدیکی شهر اهرم در 63 کیلومتری جاده بوشهر به طرف بندرعباس قرار دارد و حدود دو کیلومتر مسیر فرعی خاکی تا رسیدن به مظهر چشمه فاصله دارد .

این چشمه دو استخر زنانه و مردانه دارد که در چند سال اخیر توسط جهاد سازندگی احداث شده است و آب گرم توسط یک کانال از سرچشمه به استخرها هدایت می‌شود .

 

این چشمه در 77 کیلومتری مسیر جاده اهرم به خور موج قرار دارد که با یک کیلومتر جاده خاکی به مظهر چشمه می‌رسد و در حال حاضر دارای دو استخر زنانه و مردانه است .

 

این چشمه در مسیر جادة بوشهر به بندرعباس در پنج کیلومتری جنوب غربی اهرم از شکاف سنگ‌های آهک مارنی از زمین خارج می‌شود .

 

این چشمه در مسیر جاده بوشهر به بندرعباس و در شمال خور موج قرار دارد .

این چشمه در کنار جاده خورموج – دَیَر در حوالی روستای گنویه قرار دارد .

 

آبگرم میانلو: 

این چشمه در شمال شهرستان کنگان قرار دارد .

 

رودخانه جم و سرچشمه کنگان : این رودخانه ها در مسیر خود از باغان ، شهرستان کنگان در استان بوشهر عبور می کنند و در برخی نقاط فضای مساعد گردشگاهی به وجود می آورند .

 

دره کره یک رودخانه فصلی است به طول 50 کیلومتر که حوزه آن دریای عمان و خلیج فارس می باشد و در مسیر خود از دهستان های سمل و باغک و شهرستان بوشهر می گذرد . ارتفاع سرچشمه این رود 500 متر ، ارتفاع ریزشگاه آن صفر و شیب متوسط آن یک درصد است . مسیر کلی رودخانه دره کره باختری بوده و سرچشمه آن از ارتفاعات 53 کیلومتری شمال خاوری بوشهر است .

 

به علت آب و هوای گرم این منطقه ؛ رود قابل توجهی در سطح این شهرستان وجود ندارد و تنها رودخانه آن یعنی زهره ، مرز شمالی این شهرستان را با شهرستان بهبهان تشکیل می دهد .

 

رودخانه دره آبداری گناوه : این رودخانه فصلی با طول 50 کیلومتر ، ارتفاع سرچشمه 500 متر ، ارتفاع ریزشگاه صفر و شیب متوسط یک درصد و با مسیر کلی باختری در دهستان لیراوی و شهرستان بندر گناوه جریان دارد .

حوزه این رود ، خلیج فارس و دریای عمان است . این رودخانه از ریزابه های فراوانی که همگی از ارتفاعات 50 کیلومتری شمال خاوری بندر گناوه سرچشمه می گیرند ، تشکیل می یابد و گاه به نام دره گپ و زمانی به اسم دره آبداری به دشت ساحلی وارد می شود و پس از طی دامنه شمالی کوه بی کس در 8 کیلومتری باختر شمالی روستای لیلتین به خلیج فارس می ریزد .

 

رودخانه فصلی دره گپ به طول 65 کیلومتر ، ارتفاع سرچشمه 700 متر ، ارتفاع ریزشگاه صفر و شیب متوسط یک درصد در مسیر کلی جنوب باختری جریان دارد . حوزه این رود خلیج فارس و دریای عمان است و از دهستان حیات داوود و شهرستان گناوه عبور می کند . ‌

این رودخانه از کوه های بنه پیر، چره زن و دشت کربلا در 57 کیلومتری شمال خاوری بندر گناوه از دو ریزابه اصلی که هر دو دره گپ نام دارند، سرچشمه می گیرد و در هفت کیلومتری شمال خاوری بندر گناوه با رود دره بدن مخلوط می شود و پس از عبور از خاور بندر گناوه در جنوب بندر مزبور به خلیج فارس می ریزد .

 

رودخانه فصلی دره گچی به طول 22 کیلومتر ، ارتفاع سرچشمه 250 متر ، ارتفاع ریزشگاه صفر و شیب متوسط 1/1 درصد در مسیر کلی جنوب باختری جریان دارد . حوزه این رود خلیج فارس و دریای عمان است و از دهستان حیات داوود و شهرستان گناوه عبور می کند . این رودخانه که از کوه بونه گز در 27 کیلومتری خاور شمالی بندر گناوه سرچشمه می گیرد ، پس از رسیدن به حوالی روستای گاو سفید به دو شاخه تقسیم می گردد . شاخه شمالی آن به نام دره گچی با رودخانه دره گیجک مخلوط می شود و در شش کیلومتری جنوب خاوری بندر گناوه به دریا می ریزد و شاخه جنوبی آن به نام خردوانه از کنار روستای پوزه گاه می گذرد و در 5/3 کیلومتری جنوب خاوری بندر ریگ وارد خلیج فارس می شود .

 

رودخانه دره گیجک گناوه:

رودخانه فصلی دره گیجک به طول 32 کیلومتر ، ارتفاع سرچشمه 200 متر ، ارتفاع ریزشگاه صفر و شیب متوسط 6/0 درصد در مسیر کلی جنوب باختری جریان دارد . حوزه این رود خلیج فارس و دریای عمان است و از دهستان حیات داوود عبور می کند . رود دره گیجک از کوه سبز در 30 کیلومتری شمال خاوری بندر گناوه سرچشمه می گیرد .

 

رودخانه فصلی چم ره ملک به طول هشت کیلومتر ، ارتفاع سرچشمه 400 متر ، ارتفاع ریزشگاه 100 متر و شیب متوسط 4/3 درصد در مسیر کلی جنوب خاوری جریان دارد . حوزه این رود خلیج فارس و دریای عمان است و از دهستان حیات داوود و شهرستان گناوه عبور می کند . چم ره ملک که از ریزابه رود شبانکاره تشکیل شده است از کوه بام بلند در 38 کیلومتری شمال خاوری بندر گناوه سرچشمه می گیرد .

 

رودخانه فصلی دره بون به طول 22 کیلومتر ، ارتفاع سرچشمه 200 متر ، ارتفاع ریزشگاه 10 متر و شیب متوسط 9/0 درصد در مسیر کلی جنوب باختری جریان دارد . حوزه این رود خلیج فارس و دریای عمان است و از دهستان حیات داوود و شهرستان گناوه عبور می کند . دره بون که از ریزابه رود گپ تشکیل شده است از کوه تا رود چال در 26 کیلومتری شمال خاوری بندر گناوه سرچشمه می گیرد .

 

رودخانه فصلی شورکلاچی به طول 12 کیلومتر ، ارتفاع سرچشمه 35 متر ، ارتفاع ریزشگاه پنج متر و شیب متوسط 2/0 درصد در مسیر کلی جنوب باختری جریان دارد . حوزه این رود خلیج فارس و دریای عمان است و از دهستان حیات داوود و شهرستان گناوه عبور می کند . سرچشمه این رود در 24 کیلومتری خاور بندر گناوه است .

 

این رودخانه فصلی که طول آن 35 کیلومتر است ، در مسیر کلی جنوب باختری خود از دهستان شبانکاره و برازجان (مرکز شهرستان دشتستان) می گذرد . این رودخانه از ریزابه رود شور و شبانکاره تشکیل شده و حوزه آن خلیج فارس و دریای عمان است . ارتفاع سرچشمه آن 400 متر ، ارتفاع ریزشگاه حدود 20 متر و شیب متوسط آن یک درصد است . سرچشمه این رودخانه کوه کلاه ترک در 56 کیلومتری شمال باختری برازجان است .

 

این رودخانه فصلی که 13 کیلومتر طول دارد ، در مسیر کلی باختری خود ، از دهستان مزارعی و شهرستان برازجان عبور می کند . سوراخ بدر از ریزابه رودهای شور و شبانکاره تشکیل شده و حوزه آن خلیج فارس و دریای عمان است . ارتفاع سرچشمه آن که در 70 کیلومتری شمال باختری برازجان است 650 متر ، ارتفاع ریزشگاه 2500 متر و شیب متوسط آن سه درصد است .

 

رودخانه دایمی دشت پلنگ که از ریزابه های رود شور دهرم تشکیل شده است ، در مسیر کلی خود که جنوب خاوری است ، از شهرستان های برازجان دشتستان و خور موج عبور می کند . حوزه این رودخانه که 140 کیلومتر طول دارد ، خلیج فارس و دریای عمان است . ارتفاع سرچشمه این رود 1100 متر، ارتفاع ریزشگاه 220 متر و شیب متوسط آن 6/0 درصد است .

دشت پلنگ از کوه های بوزپار و خون واقع در دهستان بوشکان در 58 کیلومتری جنوب خاوری برازجان سرچشمه می گیرد و به نام رود شور بوشکان از کنار روستاهای تنگ ارم ، تنگ زرد و دهرود بالا و پایین عبور می کند . پس از آمیختن با ریزابه های بسیاری که از ارتفاعات اطراف سرازیر شده اند به نام رود دشت پلنگ به دهستان طسوج از شهرستان خور موج وارد می شود و پس از عبور از دره های تنگ و پرپیچ و خم ، از دامنه شمال خاوری کوه کارتنگ نیز می گذرد و در 85 کیلومتری جنوب خاوری خور موج به رود شور دهرم می ریزد .

 

این چشمه در کناره جاده خور موج - دیر و در حوالی روستای گنویه قرار دارد . مظهر چشمه از شکاف سنگ های آهک مارنی خارج می شود . عامل تشکیل این چشمه که آب آن در ردیف آب های سولفات کلسیم همراه با منیزیم و کلرور سدیم ولرم است ، ساختار زمین شناختی است .

 

این رودخانه دایمی که از ریزابه های موند تشکیل شده است و 65 کیلومتر طول دارد ، در مسیر کلی خود که شمال باختری است ، از شهرستان کنگان در استان بوشهر می گذرد . حوزه‌ این رودخانه خلیج فارس و دریای عمان است .

ارتفاع سرچشمه آن 800 متر ، ارتفاع ریزشگاه آن حدود 45 متر و شیب متوسط آن 2/1 درصد است . رودخانه باغان از کوه های سمرکان همراه با رودهای بیخو و پردی در 32 کیلومتری خاور جنوبی کنگان به دهستان ریز وارد می شوند و بعد به سوی دره جنوبی زیر کوه روان می شوند. رودخانه باغان در این دره سرچشمه نامیده می شود ، اما با رسیدن به حوالی روستای باغان به رود باغان تغییر نام می دهد که سرانجام در 49 کیلومتری شمال باختری کنگان ، به رود موند می ریزد .

 

این منطقه در اطراف رودخانة مند قرار دارد و از نظر حفاظت و تکثیر برخی از حیوانات دارای اهمیت قابل‌توجهی است .

 

این منطقه در محل تلاقی دو رودخانه شاپور و دالکی قرار گرفته و محل زیست انواع پرنده آبزی مهاجر است . این تالاب یکی از تالاب‌های نمونه در سراسر جنوب ایران است .

 

این منطقه از نظر تنوع جانوران وحشی منحصر به فرد است و دارای میش و قوچ، کل، بز وحشی، آهو، جبیر و پلنگ است. جبیر را آهوی هندی و آهوی کویری نیز می‌نامند .

 

شکارگاه کوه سیاه که در حدود هفت هزار رأس کل، بز، قوچ و میش وحشی در آن زندگی می‌کنند، در 83 کیلومتری جنوب شرقی برازجان با ارتفاع 1691 متر قرار دارد و محل قشلاق عشایر است. در مناطق حفاظت شده و شکارگاه کوه سیاه با اجازه سازمان محیط‌زیست و اخذ پروانه، امکان شکار در فصول معینی وجود دارد./ز