به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران،آمار نشان مي دهد که مناظره هاي تلويزيوني انتخابات سال 88 يکي از پر بيننده ترين برنامه هاي تلويزيوني دهه هاي اخير بوده است. اين مسئله نشان از اهميت و جايگاه رسانه ملي نزد مردم و تاثيرگذاري آن بر روند انتخابات و انتخاب آگاهانه مردم دارد .

در حال حاضر هم در حالي که زمان زيادي به انتخابات 92 باقي نمانده است با شروع برنامه هاي انتخاباتي تلويزيون، فضاي کشور تغييرات محسوس و آشکاري به سمت افزايش شور و نشاط انتخاباتي پيدا کرده است.

 در اين بين مناظره هاي تلويزيوني يکي از مهيج ترين و تعيين کننده ترين بخش هاي اين برنامه ها بود و مسلما تاثيري که يک مناظره تلويزيوني بر راي مردم دارد از هر اقدام ستادي در آستانه انتخابات موثر تر است و البته همين مسئله باعث شد تا بيشتر کانديداها تمايل کمتري به هزينه هاي تبليغاتي شهري داشته باشند و صرفه جويي هم در دستور کار اکثر آنها قرار گرفت. شبکه يک سيما از جمله کانال هايي است که سهم بسزايي در برنامه هاي انتخاباتي اين شب هاي سيما دارد و در چند زمينه مشغول توليد محتوا و توليد برنامه است .

در زمينه دعوت به مشارکت مردم و ايجاد انگيزه و نشاط و هيجان سياسي چندين برنامه متنوع از اين شبکه پخش مي شود که از جمله آنها مي توان به برنامه هاي همه با هم و نوبت مردم اشاره کرد. برنامه هايي که مشخصا مردم را هدف قرار داده و با مردم سخن مي گويند و مردم را تحت تاثير و هيجان و انگيزش قرار مي دهند.

ضمن آنکه برنامه اي هم تحت عنوان مدرسه در دست بچه ها با هدف تربيت سياسي نوجوانان و آشنايي با مفاهيم ابتدايي انتخابات توليد و پخش مي شود. از سوي ديگر شبکه هاي مختلف سيما و البته شبکه اول سيما با قرار دادن فرصت در اختيار همه کانديداهاي انتخابات، براي پخش کليپ هاي تبليغاتي، زمينه آشنايي بيشتر و عادلانه همه مردم با کانديداهاي انتخابات را فراهم مي آورند و مستقيما بر فضاي رقابتي و هيجان انتخابات هم مي افزايند.

چرا که يکي از عوامل موثر در بالا رفتن مشارکت مردم ، تزريق روحيه نشاط و هيجان سياسي به فضاي جامعه است. البته بيشترين تاثير را در اين حوزه، همان مناظره هاي انتخاباتي دارند که به آن اشاره شد.

 از ديگر برنامه هاي قابل ذکري که از شبکه يک سيما پخش مي شود مي توان به برنامه سراج با موضوع تاريخ انتخابات اشاره کرد. ضمن آنکه فيلم تلويزيوني «از طاهرآباد تا نادر آباد» با مضمون طنز در باره انتخابات شوراها تهيه شده است كه در چند روز مانده به برگزاري انتخابات پخش مي شود .

لذا با نگاهي به برنامه هايي که تا انتخابات رياست جمهوري قرار است از شبکه يک و البته ساير شبکه هاي سيما پخش شود، متوجه تنوع و کثرت برنامه هاي انتخاباتي مي شويم که به جرات مي توان گفت مهمترين نقش را بر فضاي انتخابات کشور، همين برنامه هاي تلويزيوني خواهند داشت و نه برنامه هاي ستادهاي انتخاباتي نامزدها و نه حتي روزنامه ها و مطبوعات.

 آنچه روشن است اين است که اين روند رسانه ملي که با بهره گيري از تجارب سال 88 به دست آمده گامي بزرگ و عملياتي به سمت تحقق شعار حماسه سياسي در انتخابات است. يعني بر آورده شدن مطالبه و انتظار مقام معظم رهبري.

به تعبيري رسانه ملي و شبکه هاي مختلف، آن هم از باب مشارکت حد اکثري و هم از باب گفتمان سازي و افزايش آگاهي و بصيرت مردم مهمترين نقش را ايفا خواهد کرد و لذا دو وجه حماسه سياسي که عبارتند از مشارکت بالا به علاوه انتخاب آگاهانه، از دل برنامه هاي تلويزيوني خارج خواهد شد.

خصوصا که مردم توانايي تشخيص و مقايسه کانديداهاي مختلف را در بازه زماني مناسب و کافي و به دور از جنجال هاي سياسي و يا هزينه هاي تبليغاتي و... خواهند شتافت و به صورت دقيق و عالمانه دست به انتخاب خواهند زد. نکته ديگري که در برنامه هاي انتخاباتي امسال هست، نبود فضاي احساسي و هيجانات کاذب در برنامه هاي تلويزيوني است که اين هم بسيار ارزشمند و مهم است.

مناظره هاي تلويزيوني انتخابات رياست جمهوري 92 هم برنامه اي بود که با سبکي متفاوت نسبت به گذشته و با حضور هر 8 کانديداي رياست جمهوري از شبکه يک برگزار شد و يک شوک مثبت به فضاي سياسي و انتخاباتي کشور وارد ساخت.

شوکي که مناظره هاي تلويزيوني به جو انتخاباتي کشور وارد کرده است قطعا در نظرسنجي هاي روزهاي آتي تاثير خود را نشان خواهد داد و هم روي ميزان مشارکت مردمي و هم روي ميزان گرايش هاي مردم به کانديداها و مقبوليت آنها نزد مردم تاثير واضحي خواهد داشت.

اما مناظره هاي 92 نسبت به گذشته تفاوت هاي زيادي داشته و خصوصا فضاي بسيار متفاوتي نسبت به سال 88 داشت. ديگر از حاشيه هاي گذشته خبري نيست و اکثريت کانديداها به جاي تخريب يا نفي ديگران، صرفا ديدگاه هاي خود را ارائه مي دهند. (هر چند درجات خفيفي از نفي و يا کنايه و نقد ديگران در سخنان برخي کانديداها بروز يافت ولي خيلي کم بود).

از تفاوت هاي مهم اين مناظرات با مناظرات قبلي در مسائل مهم ديگر هم بود. از جمله اينکه فضاي احساسي جاي خود را به فضاي نقد و بررسي کارشناسي داده بود و با توجه به حضور همه کانديداهاي رياست جمهوري، اين مسئله که برخي بخواهند با غوغاسالاري يا احساسي کردن فضا، از طرح مباحث کارشناسي و عيني بپرهيزند به حداقل ممکن رسيد.

البته يکي از بحث هاي داغ اين روزها اين بود که چرا مناظرات 8 نفره برگزار شد؟ و عده اي بر اين اعتقادند که اين سبک برگزاري مناظره با توجه به زمان کمي که براي بحث و جدل و چالش کشيدن برنامه ها و ديدگاه هاي يکديگر است عملا امکان قضاوت مردم را به کمترين سطح ممکن مي رساند و لذا بيشتر از بعد هيجان و شور و نشاط انتخاباتي کارکرد دارد تا رساندن مردم به شايسته ترين گزينه.

 اما در پاسخ بايد چند نکته را مورد تاکيد قرار داد؛در درجه اول، اينکه با وجود 8 کانديدا عملا امکان برگزاري مناظرات دوطرفه نبوده و تعداد مناظرات دو نفره آن قدر زياد مي شد که خود روش از روش کنوني بيشتر به امکان قضاوت و مقايسه مردم ضربه مي زد./رسالت