تولید نانوساختار مس یدید با آب انار در دانشگاه کاشان
محققان پژوهشکده علوم وفناوری نانو دانشگاه کاشان با استفاده از آب انار به عنوان کاهنده، موفق به تولید نانوساختارهای مس یدید شدند.
به گزارش گروه علمي باشگاه خبرنگاران به نقل از ستاد ويژه توسعه فناوري نانو ؛محققان پژوهشکده علوم وفناوری نانو دانشگاه کاشان با استفاده از آب انار به
عنوان کاهنده، موفق به تولید نانوساختارهای مس یدید شدند. این نوع سنتز
به مواد مضر برای طبیعت کمتر نیاز داشته و با مواد طبیعی موجود در آب انار
موسوم به آنتوسیانین طراحی شده است.
مولکول آنتوسیانین که رنگدانه موجود در انار است، به جز داشتن خاصیت کاهندگی به دلیل داشتن ممانعت فضایی بالا می‌تواند به عنوان سورفاکتانت نیز در سنتز نانومواد به کار رود. این مولکول با تجمع در اطراف اتمهای فلز مانع از کلوخه‌ای شدن ترکیب می‌شود. همچنین در طی تولید نانوذرات، مواد مختلفی به کار می‌رود که ممکن است برای محیط زیست خطرناک باشد. از این رو در این پروژه سعی شده است تا در تهیه نانوذرات از ماده طبیعی استفاده شود.
از جمله این نانوذرات، نانوساختارهای مس یدید است که در این تحقیقات مورد توجه بوده است. نانوساختار مس یدید دارای کاربردهای گسترده‌ای از جمله کاربرد آن به عنوان کاتالیزور در سنتز فنل، آنیلین و تیوفنل‌ها از آریل هالیدها در محلول‌های آبی است. همچنین از دیگر کاربردهای مهم این نانوساختار می‌توان به استفاده در سلول‌های خورشیدی، آشکارسازهای اشعه ایکس و گاما اشاره کرد.
در این کار تحقیقاتی نانوساختارهای مس یدید به روش همرسوبی و با استفاده از آب انار به عنوان یک کاهنده طبیعی تهیه شد. خانم فرنوش توکلی، دانشجوی کارشناسی ارشد نانوشیمی در پژوهشکده علوم وفناوری نانو دانشگاه کاشان، در این رابطه توضیح داد: «با توجه به این ویژگی آب انار، در این پژوهش محلول آبی نمک مس (II) با استفاده از آب انار کاهش داده شده و در ادامه نیز با افزودن پتاسیم یدید نانوساختار مس یدید به دست آمد.»
نتایج این کار تحقیقاتی حاکی از آن است که با افزایش حجم آب انار مورد استفاده، نانوذرات ریزتری به دست می‌آیند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که قدرت کاهندگی آب انار در حد کاهنده‌های رایج شیمیایی مانند سدیم سولفیت است.
توکلی افزود: «با توجه به کمیاب بودن بعضی از مواد شیمیایی محققان می‌توانند با جستجوی منابع این مواد در طبیعت ماده مورد نیاز خود را استخراج کرده و از آن استفاده کنند. این کار هم صرفه اقتصادی دارد و هم به محیط زیست آسیبی نمی‌رسد.»
نتایج این کار تحقیقاتی در مجله Materials Letters (جلد 100، 1 ژوئن سال 2013) منتشر شده است. علاقمندان می‌توانند متن کامل مقاله را در صفحات 133 الی 136 همین شماره مشاهده نمایند.
مولکول آنتوسیانین که رنگدانه موجود در انار است، به جز داشتن خاصیت کاهندگی به دلیل داشتن ممانعت فضایی بالا می‌تواند به عنوان سورفاکتانت نیز در سنتز نانومواد به کار رود. این مولکول با تجمع در اطراف اتمهای فلز مانع از کلوخه‌ای شدن ترکیب می‌شود. همچنین در طی تولید نانوذرات، مواد مختلفی به کار می‌رود که ممکن است برای محیط زیست خطرناک باشد. از این رو در این پروژه سعی شده است تا در تهیه نانوذرات از ماده طبیعی استفاده شود.
از جمله این نانوذرات، نانوساختارهای مس یدید است که در این تحقیقات مورد توجه بوده است. نانوساختار مس یدید دارای کاربردهای گسترده‌ای از جمله کاربرد آن به عنوان کاتالیزور در سنتز فنل، آنیلین و تیوفنل‌ها از آریل هالیدها در محلول‌های آبی است. همچنین از دیگر کاربردهای مهم این نانوساختار می‌توان به استفاده در سلول‌های خورشیدی، آشکارسازهای اشعه ایکس و گاما اشاره کرد.
در این کار تحقیقاتی نانوساختارهای مس یدید به روش همرسوبی و با استفاده از آب انار به عنوان یک کاهنده طبیعی تهیه شد. خانم فرنوش توکلی، دانشجوی کارشناسی ارشد نانوشیمی در پژوهشکده علوم وفناوری نانو دانشگاه کاشان، در این رابطه توضیح داد: «با توجه به این ویژگی آب انار، در این پژوهش محلول آبی نمک مس (II) با استفاده از آب انار کاهش داده شده و در ادامه نیز با افزودن پتاسیم یدید نانوساختار مس یدید به دست آمد.»
نتایج این کار تحقیقاتی حاکی از آن است که با افزایش حجم آب انار مورد استفاده، نانوذرات ریزتری به دست می‌آیند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که قدرت کاهندگی آب انار در حد کاهنده‌های رایج شیمیایی مانند سدیم سولفیت است.
توکلی افزود: «با توجه به کمیاب بودن بعضی از مواد شیمیایی محققان می‌توانند با جستجوی منابع این مواد در طبیعت ماده مورد نیاز خود را استخراج کرده و از آن استفاده کنند. این کار هم صرفه اقتصادی دارد و هم به محیط زیست آسیبی نمی‌رسد.»
نتایج این کار تحقیقاتی در مجله Materials Letters (جلد 100، 1 ژوئن سال 2013) منتشر شده است. علاقمندان می‌توانند متن کامل مقاله را در صفحات 133 الی 136 همین شماره مشاهده نمایند.
