طي روزهاي گذشته ، موعد 35 ماهه بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی در حالی به پایان رسید که هیچ یک از این فازها حتی به بهره‌برداری نزدیک هم نرسیدند. 

درست در 25 خرداد 89 بود که قرارداد توسعه فازهای باقیمانده پارس جنوبی شامل فازهای 13، 14، 19، 22، 23 و 24 با حضور رئیس‌جمهور امضا  و وعده ها از اين قرار بود كه فازهاي ذكر شده 35 ماه بعد یعنی درست یک ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی به بهره‌برداری برسند.
 
بر اساس آخرین گزارش رسمی اعلام شده توسط شرکت نفت و گاز پارس جنوبي، پیشرفت فیزیکی ساخت و توسعه فاز 13 به 61 درصد، فاز 14 به 47 درصد، فاز 19 به 61 درصد، فاز 20 و 21 به 46 درصد و فاز 22 تا 24 پارس جنوبی هم به حدود 60 درصد رسیده است.
 
از سوی دیگر با اعمال تغییرات متعدد مدیریتی در سطح مدیران ، پیمانکاران و حوزه کارفرمایی، عدم تعریف اولویت بندی تامین مالی، کالا و تجهیزاتی توسط شرکت ملی نفت و ناکارآمدی نظام جریمه و تشویق پیمانکاران موجب شده که حتی تا سال آینده هم امکان آغاز تولید زودهنگام گاز طبیعی در این پروژه‌های مشترک فراهم نشود. 

میزان پیشرفت این فازها در زمان وعده داده شده یعنی در این روزها از 47 درصد فاز 14 تا 60 درصد فاز 13 متفاوت است، اما به طور متوسط پیشرفت فعلی فازهای 35 ماهه 53 تا حداکثر 54 درصد برآورد می شود و تا بهره‌برداری از آنها زمان زیادی باقی مانده است. 

دلیل اصلی عقب‌ماندگی توسعه فازهای پارس جنوبی از سوی مسئولان ذي ربط  مشکلات ناشی از نقل و انتقال پول کالاهای ساخته شده در خارج از ایران اعلام شده است. با این حال به نظر می‌رسد عوامل دیگری نیز در این عقب‌ماندگی بی‌تاثیر نبوده باشند چرا كه تفاوت بیش از 13 درصدی پیشرفت فازهای مختلف نشان می‌دهد، نحوه مدیریت فازها عمیقا در پیشرفت آنها مؤثر است. 

 
اين گزارش مي افزايد : دلیل تأخیرفازهاي پارس‌جنوبی از دلایل داخلی منشأ گرفته است؛ همچنین در شرایط فعلی برای اجرای پروژه‌ها در سطح صنعت نفت هیچگونه اولویت‌بندی متناسب با منابع مالی، کالا و تجهیزات موجود وجود ندارد به‌طوری که به‌صورت همزمان منابع مالی برای توسعه میدان‌های مستقل و مشترک نفت و گاز هزینه می‌شود.  
 
همچنين توسعه میدان مشترک پارس‌جنوبی به‌عنوان یکی از پروژه‌هايي که پیشرفت قابل‌قبولی نداشته و قرارداد فازهای 15، 16، 17و 18و فاز 12در سال 84 امضا و اوایل سال 85 اصلاح شده است اما تا کنون هیچ‌یک از این فازها به بهره‌برداری نرسیده است.  
 
خبرها حاكي از آن است كه ، بسیاری از قطعات مورد نیاز برای توسعه این فازها همچنان در کشورهای خارجی و یا در کشور ثالث مانده و به دلیل مشکلات موجود در نقل وانتقالات مالی و بانکی هم‌چنان خاک مي خورد.  
 
بنابراين در حالی وزارت نفت وعده بهره برداری ۵ فاز پارس جنوبی در سال جاری را داده  که بررسی ها از ۹ فاز پارس جنوبی حاکی از پیشرفت ۵۹ تا ۹۰ درصدی توسعه این فازها است.  
 
 براساس گفته های وزیرنفت درنیمه اول سال جاری 3 طرح گازی که شامل فازهای 12، 15 و 16 و 17 و 18 است در پارس جنوبی به بهره برداری می رسد.  
 
با توجه به این گزارش، آخرین وضعیت این پروژه ها و همچنین برخی از پروژه های 35 ماهه را که از وضعیت پیشرفت مطلوبی برخوردارند، بررسی می کنیم. 

از سوی دیگر کمبود دکل در این فازها علیرغم امکان‌پذیر بودن واردات دکل حفاری از کشورهای مختلف نشان می‌دهد، مشکلات تامین منابع مالی افزون بر مدیریت غیر متمرکز واردات دکل‌های حفاری که یکی از اقلام مهم در این حوزه محسوب می‌شوند، نقش تاثیرگذار و غیر قابل انکاری در عقب ماندن فازهای جدید از برنامه دارد. 

تامین و واردات تجهیزات در کنار تامین منابع مالی همواره به عنوان مهم‌ترین چالش توسعه میدان پارس جنوبی معرفی شده است. فازهای 35 ماهه به دلیل طراحی مشابه پالایشگاه‌های چند فاز و اجرای همزمان آنها فرصت بی‌نظیری برای فعال کردن سازندگان داخلی برای تولید تجهیزات مورد نیاز این فازها بوده است. 

با این حال به نظر می‌رسد به اندازه ظرفیت بالقوه و حتی بالفعل سازندگان داخلی تجهیزات نفتی توان آنها مورد استفاده قرار نگرفته است.
تنها به عنوان نمونه می‌توان به تجهیزات الکترونیک دقیق مورد استفاده در پارس جنوبی اشاره کرد، چنانکه حتی تجهیزات مورد استفاده در یک فاز از این میدان توان فعال کردن کل ظرفیت تولیدات بعضی شاخه‌های الکترونیک را دارد.
 
در بعضی حوزه‌های الکترونیک که استفاده فراوانی در صنعت نفت دارد (مانند تولید حسگرهای بسیار حساس) دانشمندان ایرانی فعال در داخل کشور از جمله سرآمدان جهانی دانش الکترونیک محسوب می‌شوند، اما این دانش هرگز مورد تقاضای نفتی‌ها نبوده است. 

علیرغم آنکه بهره‌برداری سریع‌تر از این میدان مشترک با توجه به افت فشار میدان و برداشت سریع طرف قطری باید عملیاتی شود و حتی می‌توان از درآمد ناشی از بهره برداری از فازهای آماده بهره‌برداری در توسعه فازهای 35 ماهه بهره گرفت، اما رها کردن فازهای جدید نیز با توجه به مشترک بودن این میدان عاقلانه نیست و وزارت نفت باید یک مدالیته و نقشه راه معقول برای سرمایه‌گذاری متناسب در این فازها در اختیار داشته باشد. 

آمارهای رسمی منتشر شده توسط شرکت ملی نفت ایران نشان می دهد که در سال 1389، 90 و 91 به ترتیب 16، 20 و حدود 10 میلیارد دلار در فازهای پارس جنوبی هزینه شده است به عبارت دیگر با صرف سرمایه گذاری حدود 46 میلیارد دلاری در طول سه سال گذشته اما حتی یک مترمکعب هم افزایش تولید و استخراج گاز با راه اندازی فازهای جدید در پارس جنوبی حاصل نشده است.
 
در این بین احمد قلعه بانی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اخیرا تاکید کرده است: در سالجاری حدود 30 میلیارد دلار دیگر در طرح توسعه فازهای پارس جنوبی سرمایه‌گذاری خواهد شد.
 
 
از این رو در حال حاضر برخی از فازهای قدیمی پارس جنوبی قدیمی همچون 12، 15، 16، 17 و 18 پارس جنوبی که پیشرفت بالای 80 درصد دارند برای تکمیل و راه اندازی نهایی و به ویژه دریافت کالا و تجهیزات سفارش شده نیاز مبرم به منابع مالی دارند و این در حالی است که فازهای جدید با وجود در اختیار داشتن منابع مالی هنوز موفق به سفارش گذاری کامل کالا و تجهیزات نشده‌اند.
 
در بخش اختصاص دکل‌های حفاری دریایی هم هیچگونه مدیریت و اولیوت بندی تعریف نشده است به طوری‌که هم اکنون با وجود پیشرفت ساخت پالایشگاه فازهای قدیمی 15 تا 18 پارس جنوبی اما حفاری چاه‌های گازی این پروژه ها به شدت با تاخیر روبرو است و حتی در صورت راه اندازی پالایشگاه ساحلی، امکان حفاری به موقع چاه‌های دریایی وجود ندارد.
 
آمارهای شرکت نفت و گاز پارس نشان می‌دهد که هم اکنون 15 دستگاه دریایی حفاری در لایه مشترک نفت و گاز پارس جنوبی مشغول به کار است که با وجود پیشرفت بالای 90 درصد ساخت پالایشگاه فاز 15 و 16 اما حفاری این پروژه با تاخیر روبرو است و به جای تکمیل حفاری چاه های این فاز، دکل های دریایی در سایر فازهای جدید که حتی پالایشگاه هم ندارند، مستقر شده است. 

اين در حالي است که محمدرضا زهیری مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس گفت: در برنامه پنجم توسعه اقتصادی کشور، بر سرمایه گذاری 70 میلیارد دلاری برای تسریع در توسعه میدان های نفتی و گازی زیر مجموعه این شرکت تاکید شده و بر همین مبنا، تمامی ظرفیت های داخلی صنعت نفت، منابع مالی و اعتباری کشور در زمینه تحقق این اهداف بسیج شده است.  
 
وی با اشاره به اینکه در شرکت نفت و گاز پارس بیش از 68 میلیارد دلار پروژه در حال اجراست، افزود: بودجه سالانه این شرکت حدود 22 میلیارد دلار است که با بهره برداری از هریک از فازهای پارس جنوبی، تولید ناخالص داخلی را به میزان یک درصد افزایش خواهد داد.  
 
زهیری تاکید کرد: امسال با بهره برداری از 29 فاز استاندارد توسعه (معادل 24 فاز اسمی) در میدان مشترک پارس جنوبی، میزان ثروت آفرینی این میدان بزرگ، رشد قابل توجهی خواهد داشت.  
 
وی تصریح کرد: افزایش تولید ناخالص داخلی کشور از این میدان، پس از بهره برداری کامل از این فازها، حداقل به میزان 110 میلیارد دلار در سال (با نرخ 50 دلاری برای معادل هر بشکه نفت خام) و به احتمال زیاد بیش از 220 میلیارد دلار در سال (با نرخ هر بشکه 100 دلار) خواهد بود.  
 
زهيري با اشاره به اينکه 22 ميليارد دلار براي سرمايه گذاري فازها اختصاص يافته که از اين ميزان کمتر از 10 ميليارد دلار تحقق يافته است افزود: به رغم همه تحريم ها در سال گذشته کمتر از 50 درصد بودجه براي توسعه فازها استفاده شده است.  
 
وی در ادامه یکی از اولویت‌های شرکت نفت و گاز پارس در سال‌ حماسه اقتصادی را راه‌اندازی فازهای ١٥ و ١٦ پارس جنوبی ظرف یک ماه آینده اعلام کرد و گفت: بر اساس برنامه ریزی در ابتدا یک ترین (ردیف) از این فازها راه اندازی شده و به تدریج سه ترین (ردیف) دیگر وارد مدار خواهد شد.  

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، بهره‌برداری کامل از این فازها را در گرو ساخت خطوط لوله بین فازی میان آن‌ها و فازهای ٦، ٧ و ٨ دانست و گفت: مراحل راه اندازی و بهره برداری از این فازها ماه آینده آغاز می شود.  
 
وی درباره آخرین وضعیت راه‌اندازی فاز ١٢ پارس جنوبی نیز اظهار داشت: اواخر سال گذشته برخی از واحدهای این فاز از جمله دیگ بخار، واحد هوا، نیتروژن و مشعل آن در مدار قرار گرفته است.   
 
زهیری افزود: امیدواریم ظرف دو تا سه ماه آینده موفق به راه‌اندازی فاز ١٢ شویم که به این ترتیب می‌توانیم از گاز تولیدی سکوی ١٢ A آن برای راه‌اندازی تاسیسات خشکی نیز بهره‌ بگیریم.  
 
وی همچنین به برنامه راه‌اندازی سکوی ١٧ A تا آبان ماه سال‌جاری اشاره کرد و گفت: گاز تولیدی این فاز پس از راه‌اندازی برای فرآورش به فازهای ٦، ٧ و ٨ منتقل می‌شود.  
 
مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با بیان این که نصب سکوهایB  و C فاز ١٢ و ١٨ A به همراه تجهیزات جانبی آن‌ها از دیگر اولویت‌های کاری این شرکت در سال‌جاری است،  تاکید کرد: این سکوها هم‌اکنون در حال ساخت هستند و حداکثر تا شهریور برای نصب در محل مورد نظر بارگیری می‌شوند.  
 
مدیر عامل شرکت نفت و گاز پارس اظهار داشت: فاز 11 يکي از فازهاي مهم است که قبلا مجری آن کشورهاي اروپايي بودند. در حال حاضر متخصصان ايراني سازماندهی اين فاز را عهده دار هستند و به زودي جکت اين فاز نصب مي شود و نیز پيمانکار خشکي و دريايي اين فاز مشخص شده است.

انتهاي پيام/