اما مساله آن است که اشتغال پایدار آن هم به اندازه‌ای که نرخ بیکاری ما را تک رقمی و به سطح طبیعی زیر 5 درصد برساند تنها با این ابزار میسر نیست. پس چه ابزاری لازم است؟ برای تولید شما نیازمند نیروی کار و سرمایه هستید. البته عوامل تولید بیش از این دو هستند، اما این دو نهاده، اصلی‌ترین آنها است.

اشتغال در صورتی رخ می‌دهد که تولیدی انجام شود و برای راه افتادن فرآیند تولید، نیاز به سرمایه است. اینکه همواره شاهد آن هستیم که در کشور‌های در حال توسعه و کمتر توسعه یافته، میزان بیکاری بیشتر است، به آن علت است که سرمایه‌ای وجود ندارد که به ازای آن بتوان نیروی کاری را استخدام کرد و تولید را افزایش داد و به رشد اقتصادی بالاتر رسید.

کمبود انباشت سرمایه کلید اصلی بیکاری و در جا زدن اقتصاد است. اگر می‌خواهیم اشتغالی پایدار را برای اقتصاد خود به ارمغان آوریم، چاره‌ای جز تولید نداریم و تولید بدون سرمایه محقق نمی‌شود.

در حالی که آمار نشان می‌دهد که ابزار تحصیل بیشتر برای به تعویق افتادن ورود جوانان به بازار نیروی کار آرام‌آرام دارد رنگ می‌بازد، آمار نشان می‌دهد که روند تشکیل سرمایه ثابت خالص نیز در ایران نزولی است؛ به این معنا که استهلاک بیش از سرمایه‌گذاری است و به این شکل کمتر اقتصاددانی را می‌توان سراغ آورد که باور داشته باشد در شرایط فعلی بتوان به راحتی برای عرضه‌کنندگان نیروی کار، اشتغالزایی کرد.

تقاضای نیروی کار از سوی کارفرمایان صورت می‌گیرد و در اقتصادی که از تب و تاب افتاده است، این تقاضا هر روز کوچک و کوچک‌تر می‌شود.

 اگرچه برخی به فکر می‌افتند که با استخدام دولتی ایجاد اشتغال کنند و می‌انگارند که می‌توان بدون تولید افراد را سرکار گذاشت، اما این در حقیقت سر کار رفتن کل اقتصاد است که شما افراد را برای انجام هیچ استخدام می‌کنید که در بسیاری از اوقات از تولید می‌کاهند.

از همین روی هم وقتی شرکت‌های دولتی خصوصی می‌شوند بسیاری از این نیروهایی را که نباید استخدام می‌شدند، اخراج می‌کنند و در عین حال تولیدشان افزون می‌شود. اگر بپذیریم راه با دوام اشتغالزایی، سرمایه‌گذاری و فراهم کردن شرایط بهتر برای رشد اقتصادی است، باید بپرسیم که چه عواملی موجب شده است تا سرمایه‌گذاری در کشور کاهش یابد؟ این همان پرسشی است که باید برای عدم رشد اقتصادی نیز به آن پاسخ دهیم.

 آری اکنون اقتصاد ایران برای حل بسیاری از مشکلاتش نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است؛ اما ما هنوز نتوانسته‌ایم شرایطش را فراهم کنیم.