به گزارش خبرنگار اجتماعي باشگاه خبرنگاران، از ديرباز آدمي براي تسكين آلام خود يا پوشش برخي مشكلات روحي روي به سمت كارهايي آورده كه گاه حتي سلامتش را به خطر انداخته است.
مصرف موادمخدر و افيوني يكي از اين پناهگاه هاي نافرجام است و آنچه مي توان از اين بيراهه ها تعريف كرد اين است كه يكي از عوارضي كه پس از مصرف برخي آرام بخش ها و تسكين دهنده ها كه اغلب موادمخدر بوده و حاوي مرفين بالايي هستند وابستگي شديد به اين مواد بوده كه در عام از آن به عنوان اعتياد ياد مي شود.
اعتياد در ابتدا جسم و سپس روان فرد را خراب و كم كم فرد را به عنوان عضوي خطرناك و آسيب براي جامعه تبديل مي كند.
سوء مصرف مواد تنها يك امر فردي نيست بلكه معضلي اجتماعي است كه مرز نمي شناسد و تهديدي براي تمام ابعاد سلامت اعم از سلامت جسمي، رواني، اجتماعي و معنوي جامعه است.
طي چند روز گذشته آماري از سوي قائم مقام دبير كل ستاد مبارزه با موادمخدر در نشست آژانس هاي مبارزه با موادمخدر كشورهاي عضو اكو بازگو شد كه بر اساس آن بيش از 80 درصد از كشت و توليد مواد افيوني جهان در منطقه اكو صورت مي گيرد و به تبع آن فساد فردي، اداري،  كاهش سن اعتياد و رشد بيماري هاي ويروسي HIV، ايدز در منطقه شيوع يافته است و در نتيجه آن هزينه هاي پيشگيري، درمان و مقابله با كشت، توليد و ترانزيت مواد مخدر و برنامه هاي توسعه اي كشور را تحت شعاع قرار مي دهد.
اما امروزه مشكل مضاعف بر اين مسئله آن است كه اعتياد از شكل و سياق سنتي به شكل و ظاهر جديد و مدرن تغيير يافته و حوزه استفاده آن وسيع تر و گسترده از قبل شده است، به نحوي كه امروزه موادمخدر صنعتي به صورت فراگير و تنوع وراي تصور در دسترس است و حتي نوجوانان به راحتي به آن دسترسي دارند كه بسياري از آنان براي تجربه اولين بار سال هاي سال و شايد عمري در دامان آن باقي خواهند ماند.
كارشناسان و فعالان حوزه اعتياد بارها اعلام كرده اند كه اعتياد موادمخدر صنعتي بسيار سنگين تر از مواد مخدر سنتي است زيرا حتي افراد مصرف كننده در ظاهر با افراد طبيعي تفاوتي ندارند و به دليل آنكه از روي ظاهر افراد مشخص نيست، مقابله و جلوگيري از آن بسيار سخت تر و عوارض آن نيز بيشتر شده است و مهم تر از همه اين مسائل آنچه از سوي مددكاران اجتماعي بارها اعلام خطر شده پايين آمدن سن مصرف كنندگان موادمخدر است.
به گفته سيد حسن موسوي چلك رئيس انجمن مددكاران اجتماعي ايران، يكي از واقعيت هايي كه در دنيا در حوزه مواد مخدر به وقوع پيوسته پايين آمدن سن اعتياد به مواد مخدر نسبت به گذشته است كه جامعه ما نيز از آن مستثني نيست و يكي از مهم ترين دلايل اين كاهش تغيير الگوي مصرف از مواد مخدر سنتي به مواد مخدر صنعتي است كه به دليل ويژگي مواد مخدر صنعتي براي نسل جوان جذابيت بيشتري دارد.
وي در ادامه تصريح كرد: كاهش سن اعتياد نگران كننده است و بايد پذيرفت كه نيروي انساني سالم مي تواند در جهت توسعه كشور عاملي مؤثر، خلاق و نظم اجتماعي را رعايت كند، طبيعتاً كسي كه درگير موادمخدر مي شود، بخشي از انرژي و فكر خود را بايد براي چگونگي دسترسي مواد درگير و بخشي از هزينه هايش را براي تأمين مواد مخدر هزينه كند، گويي كه مصرف مواد مخدر ايفاي نقش اجتماعي افراد را نيز دستخوش تغييرات و دچار اختلال مي كند.

* اعلام خطر آسيب شناسان اجتماعي از فراگيري موج سوم ايدز

اعتياد علاوه بر آنكه خود به تنهايي يكي از عوامل و مشكلات كشورهاي عضو اكو است اما بيماري هاي مرتبط با اعتياد كه از طريق نوع مصرف و انتقال خون آلوده گسترش و شيوع پيدا مي كند، همگام با اعتياد گسترش يافته است، ايدز يكي از اين بيماري هاست كه همگام با اعتياد سير مبتلايان به آن افزايش و سن مبتلايان به آن كاهش يافته است.
رئيس انجمن مددكاران اجتماعي ايران در اين خصوص اظهار داشت: بر اساس آماري كه اداره ايدز وزارت بهداشت،‌ درمان و پزشكي ارائه كرده از سال 65 تاكنون افرادي كه مبتلا به ايدز  شناسايي شده اند، حدود 68 درصد روابط جنسی غیر ایمن مبتلا به ایدز شده اند بیشتر می شود به این معنی که تا سال 90کل افراد مبتلا شده  از این طریق که شناسایی  شده اند 5/10درصد بود که سال 91به 12درصد رسیده است.
موسوی چلک در ادامه با اشاره به دلایل این امر بیان داشت: یکی از دلایل این مسئله می تواند راه اندازی مراکز کاهش آسیب باشد که این افراد به آن مراجعه می کنند و همچنین یکی از دلایل نیز می تواند تسهیل دسترسی این مراکز ارائه خدمات که شناسایی را راحت تر بیشتر کرده است اما بخش نگران کننده آن می تواند این باشد که روابط جنسی محافظت نشده که الزاماًٌ نامشروع نیست و همان موج سومی را که نگران آن هستیم را ایجاد کند.
وی در ادامه در خصوص راهکارهای این مسئله اذعان داشت؛ نباید اشتباهی که در مورد مواد مخدر انجام شد و اطلاعات به موقع درباره مواد مخدر جدید داده نشد ، این اشتباه را برای HIV /ایدز انجام ندهیم که تنها راه آن آموزش صحیح ، به موقع و مستمر در این حوزه است و باید از تمام ظرفیت ها برای آموزش استفاده شود تا موضوع ایدز در آینده تبدیل به بحران نشود.
موسوی چلک با اشاره به برنامه های انجام شده در این رابطه افزود؛ هر چند ما از برنامه هایی که به جامعه ی جهانی تعهد کرده ایم جلوتر هستیم اما باید پذیرفت هر چه سریع تر برنامه های پیش بینی شده به ویژه برنامه سوم استراتژیک ایدز را که 2سال است مصوب شده اجرایی کنیم که به تبع آن می توانیم گسترش HIV/ایدز را به حداقل برسانیم.
لازم به ذکر است که برنامه سوم استراتژیک ایدز برنامه ای است که برای مقابله با گسترش HIV/ایدز نوشته شده که مصوبه هیئت وزیران را دارد و توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شده و براساس این برنامه وظایف همه ی دستگاه ها مشخص شده که به گفته کارشناسان تنها باید این  برنامه فراگیر و به درستی اجرایی شود.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران خاطر نشان کرد: اعتیاد به مواد مخدر حتی اگر یک مورد هم باشد نگران کننده است و آمارها نشان می دهد که ما به سمت مواد مخدر صنعتی می رویم و در حوزه ایدز نیز اگر چه تاکنون در مجموع 765نفر در کشور شناسایی شده و وجه غالب استفاده از سرنگ آلوده و مشترک است اما تغییر جهتی که مشاهده می شود خطرناک است و با توجه به حساسیت های موجود جامعه در این زمینه تنها راه آن است که روی آموزش بیش از هر چیز دیگری  سرمایه گذاری کنیم.
همچنین معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی در خصوص کاهش سن اعتیاد  تصریح کرد؛ با مراجعه به مراکزدرمانی می توانیم شاهد کاهش سن افراد مراجعه کننده نسبت به ساله های پیش باشیم و به لحاظ ظاهر نیز مصرف کنندگان مواد به ویژه مواد مخدر صنعتی بسیار شبیه به ظاهر جوانان سالم است و نظیر گذشته افراد معتاد داراي نشانه هاي اعتياد نيستند.  
براتي در ادامه با اشاره به كافي نبودن اطلاع رساني در اين زمينه اظهار داشت؛ما هر چه در خصوص جنبه ها و زواياي مختلف مصرف مواد اعم از سنتي و صنعتي به خانواده ها و جوانان اطلاع رساني كنيم كم است و دائماً لازم است كه اين اطلاعات به روز و يادآوري شود و نيز كارهاي انجام شده در رابطه با پيشگيري به هيچ عنوان كافي نيست و در برخي موارد كارهاي انجام شده عملي نيست.  
وي در ادامه با اشاره به اقدامات در حال انجام بهزيستي اذعان داشت؛در حال حاضر بهزيستي برنامه اي را در تهران اجرا  مي كند به نام كارزار رسانه اي بر عليه مصرف شيشه با ديدگاه پيشگيري از مصرف و بر اساس مطالعات و تحقيقات انجام شده در مناطق مختلف تهران جوانان و نوجوانان را نسبت به مصرف شيشه آگاه به اطلاع رساني در قالب توزيع بروشور،فيلم و سي دي در 57 نقطه از ميادين و خيابانهاي اصلي مناطق 22 گانه تهران مي پردازد كه اين طرح توسط همكاران و تيم هاي اجتماع محور با لباس و كلامي خاص از همين هفته در مترو نيز آغاز و بين مردم توزيع مي شود.  
براتي با اشاره به ديگر اقدامات انجام شده در اين راستا خاطر نشان كرد؛سعي شده در قالب تيم هاي اجتماع محور خود مردم را بسيج و به صحنه آوريم كه تاكنون 7 هزار تيم اجتماع محور را تشكيل داده كه توانسته ايم توسط آنان 8 ميليون نفر را در محله هاي شهري و روستايي كشور در محيط هاي آموزشي از مهدهاي كودك تا مدارس و دانشگاه ها و محيط هاي كار تحت پوشش قرار دهيم.  
اعتياد يكي از معضلات عصر حاضر به خصوص كشورهاي عضو اكو محسوب مي شود زيرا بار سنگيني به لحاظ هزينه اي براي كشور دارد،حال اينكه كشورهاي عضو اكو اغلب كشورهاي در مسير توسعه هستند اين هزينه بسيار سنگين تر است.  
هزينه اي براي كشور دارد حال اينكه كشورهاي عضو اكو اغلب كشورهاي در مسير توسعه هستند كه به طور عادي براي هر فرد در هر كشوري هزينه مي شود و هزينه مازاد براي كنترل و بازگشت افراد مبتلا به اين معضل و از همه ي آن مهم تر گرفتن و از بين بردن بخشي از سرمايه هاي اين كشورها كه نيروي انساني و نيروي جوان و در حال انجام كار اين كشورها است را با تهديد جدي مواجه مي كند.  
شايد بهترين راه حلي كه مي توان در وضعيت كنوني اشاره كرد اين است كه كشورهاي عضو اكو به وي‍ژه افغانستان به عنوان يكي از مهم ترين توليدكنندگان مواد و ساير كشورها كه اغلب مسير انتقال مواد از آسيا به اروپا هستند نسبت به جلوگيري از توليد و توزيع آن از طريق وضع قوانين داخلي و با همراهي و همكاري كشورهاي عضو و همچنين مجامع بين المللي نظير سازمان ملل و سازمان جهاني مبارزه با مواد مخدر صورت پذيرد./ز
 
گزارش از: نرجس رئيسي