هر شب با قرآن/ تمثیل زندگی کافران
بر آنیم تا در این مجال، قطعاتی کوتاه و بلند از کتاب وحی را با نگاهی به انعکاس آن در ادبیات پارسی، پیشکش طالبان حق و جوینگان حقیقت کنیم تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
مجله شبانه باشگاه خبرنگاران،
و کسانی که کفر ورزیدند کارهایشان چون سرابی در زمینی هموار است که تشنه آن را آبی می‌پندارد تا چون بدان رسد آن را چیزی نیابد و خدا را نزد خویش یابد و حسابش را تمام به او دهد و خدا زودش مار است (۳۹) یا [کارهایشان] مانند تاریکی‌هایی است که در دریایی ژرف است که موجی آن را می‌پوشاند [و] روی آن موجی [دیگر] است [و] بالای آن ابری است تاریکی‌هایی است که بعضی بر روی بعضی قرار گرفته است هر گاه [غرقه] دستش را بیرون آورد به زحمت آن را می‌بیند و خدا به هر کس نوری نداده باشد او را هیچ نوری نخواهد بود (۴۰)
آیه ۳۹-۴۰ سوره نور
وَالَّذِينَ
كَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ كَسَرَابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاء
حَتَّى إِذَا جَاءهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيْئًا وَوَجَدَ اللَّهَ عِندَهُ
فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ ﴿۳۹﴾ أَوْ كَظُلُمَاتٍ
فِي بَحْرٍ لُّجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ
سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ
يَكَدْ يَرَاهَا وَمَن لَّمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن
نُّورٍ ﴿۴۰﴾
و کسانی که کفر ورزیدند کارهایشان چون سرابی در زمینی هموار است که تشنه آن را آبی می‌پندارد تا چون بدان رسد آن را چیزی نیابد و خدا را نزد خویش یابد و حسابش را تمام به او دهد و خدا زودش مار است (۳۹) یا [کارهایشان] مانند تاریکی‌هایی است که در دریایی ژرف است که موجی آن را می‌پوشاند [و] روی آن موجی [دیگر] است [و] بالای آن ابری است تاریکی‌هایی است که بعضی بر روی بعضی قرار گرفته است هر گاه [غرقه] دستش را بیرون آورد به زحمت آن را می‌بیند و خدا به هر کس نوری نداده باشد او را هیچ نوری نخواهد بود (۴۰)
خداوند می‌فرماید: این اعمال و این زندگی ایشان مانند سرابی است در بیابانی که از دور دریای مواج به نظر می‌آید و تشنه می‌پندارد که در بیابان به آب رسیده است اما وقتی بدان نزدیک می‌شود هیچ نشانی از آب نمی یابد.
تعبیر قرآن در این باره بسیار عجیب است که می فرماید به جای آب پروردگار خویش را پیش روی حاضر می بینند یعنی ناگهان با واقعیت تلخ و محض روبرو می شود.
او در می یابد که به هیچ طراوت و صفایی نرسیده و از زندگی سیراب نشده است و تشنه و گرسنه باید با هزار حسرت دنیا را ترک کند و با واقعیتی تلخ روبرو گردد و آن واقعیت در حقیقت حساب اوست که به او عطا می شود.
و باز برای روشن تر شدن موضوع و حال و روز کافران تمثیل دیگری می آورد که بسیار تیره و هولناک است.
و آن این است که زندگی کافران گویی مثل کسی است که غرقۀ دریاست در شبی بسیار ظلمانی و بحری بسیار عمیق که ظلمت شب از یک سو و ظلمت ابرهای تیره بر بالای آن از سوی دیگر او را فراگرفته است چنانکه اگر دستش را به امید نجاتی از آب برآورد آن دست امید را در آن ظلمت نتواند دید.
تمثیل برای آن است که آدمی به کمک قوهٔ خیال و مشاهدهٔ حالی از احوال که برایش روشن و ملموس است به واقعیتی که از نظرش پنهان و از درک آن غافل یا ناتوان است نایل شود.
تعبیر قرآن در این باره بسیار عجیب است که می فرماید به جای آب پروردگار خویش را پیش روی حاضر می بینند یعنی ناگهان با واقعیت تلخ و محض روبرو می شود.
او در می یابد که به هیچ طراوت و صفایی نرسیده و از زندگی سیراب نشده است و تشنه و گرسنه باید با هزار حسرت دنیا را ترک کند و با واقعیتی تلخ روبرو گردد و آن واقعیت در حقیقت حساب اوست که به او عطا می شود.
و باز برای روشن تر شدن موضوع و حال و روز کافران تمثیل دیگری می آورد که بسیار تیره و هولناک است.
و آن این است که زندگی کافران گویی مثل کسی است که غرقۀ دریاست در شبی بسیار ظلمانی و بحری بسیار عمیق که ظلمت شب از یک سو و ظلمت ابرهای تیره بر بالای آن از سوی دیگر او را فراگرفته است چنانکه اگر دستش را به امید نجاتی از آب برآورد آن دست امید را در آن ظلمت نتواند دید.
تمثیل برای آن است که آدمی به کمک قوهٔ خیال و مشاهدهٔ حالی از احوال که برایش روشن و ملموس است به واقعیتی که از نظرش پنهان و از درک آن غافل یا ناتوان است نایل شود.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
