پربیننده ترین های سال 91؛(47)
نگاهي به مراسم تعزيه خواني در دوره قاجار + عکس
تعزيه خواني در آغاز دوره سلطنت قاجار به صورت يك نمايش آييني ـ مذهبي جلوهاي برجسته داشته و روند تحول و تكامل خود را پيموده است.
به گزارش گروره ويژه‌نامه محّرم باشگاه خبرنگاران، تعزيه از نظر لغوي به معني اظهار همدردي، سوگواري و تسليت است، ولي به عنوان شكلي از نمايش ريشه در اجتماعات و مراسم يادكرد شهادت امام حسين (ع) در ايام محرم دارد و در طول تكامل خود بازنمايي محاصره و كشتار صحراي كربلا محور اصلي آن بوده و هيچ گاه ماهيت مذهبياش را از دست نداده است.
از آنجا كه شيعيان نداي حقطلبانه حسين (ع) را نداي راستي و پاكدامني و حرمت انساني و مقدس ميدانند اجراي مراسم محرم را نيز نوعي تلاش به سوي همان اهداف مقدس ميدانند.
بعدها نيز با اين اعتقاد كه مشاركت در نمايش‌هاي تعزيه، خواه در رديف بازيگران، خواه تماشاگران، آنان را از شفاعت امام حسين(ع) در روز قيامت بهرهمند خواهد ساخت به رونق اين مقوله همت گماشتند.
تعزيه خواني در آغاز دوره سلطنت قاجار به صورت يك نمايش آييني ـ مذهبي جلوهاي برجسته داشته و روند تحول و تكامل خود را پيموده است.
فتحعلي شاه به تعزيه و تعزيهخواني علاقه نشان ميداد و در رواج اين نهضت مذهبي در ميان مردم و همگاني كردن آن در جامعه، كمابيش نقش مهم و مؤثري داشت. وي سرپرستي و نظارت بر امور مربوط به مراسم عزاداري و تعزيهخواني دربار و دولت را در ماه محرم به بزرگان و رجال دربار خود سپرده بود و در بعضي از مجالس تعزيه به خصوص مجالس تعزية روز تاسوعا و عاشورا كه كارگزاران دربار برپا ميكردند، حاضر ميشده است.
رجال درباري و اعيان و اشراف مملكت هم كه به سنت‌هاي آبا و اجدادي خود پايبند بودند هر يك به نوبه خود در دهه محّرم در تكيهها يا حياط‌هاي بزرگ خانههايشان، كه معمولاً آنها را به صورت تكيه ميبستند مجالس سوگ و تعزيهخواني برپا ميكردند.
بنابر اخبار و گزارش‌هايي كه از دوره قاجار به ما رسيده است، در آن زمان همه مردم، از صدر تا ذيل در ساختن و داير كردن تكيه براي برگزاري مراسم عزاداري سالار شهيدان و تعزيهخواني در ايام سوگواري، به خصوص در دهه محرم، شوق و علاقة فراواني نشان ميدادهاند. بانيان ميكوشيدند تا از راه ساختن تكيهها و وقف آنها، اجري دنيوي و اخروي براي خود دست و پا كنند.
كنت دو گوبينو سياستمدار و نويسنده فرانسوي كه در سال‌هاي 1272-1275 در زمان ناصرالدين شاه در ايران بوده، در مورد علاقه مردم به ساختن تكيه و شمار بسيار فراوان تكيهها در تهران مينويسد:
نه تنها شاه و مستخدمان بزرگ دولت تكيه دارند، بلكه هر شخص ثروتمند، چه مستخدم دولت، چه تاجر، صاحب تكيهاي است. اين كار آن قدر مقدس است و اجر دارد كه هر كس بدين سبب و بيترديد اندكي براي مفاخرة دنياوي نيز ميكوشد تا از خير و ثواب آن در دنيا و آخرت بهرهمند گردد. (گوبينو، 183)
در آن دوره بجز تكيههاي شاهي و دولتي و تكيه‌‌هايي كه سازندگان آن رجال مملكتي و اعيان و اشراف بودند، در هر كوي و برزن و محله يك يا چند تكيه ساخته شده بود كه بانيان آنها از اصناف و عامه مردم محله‌ها بودهاند. بنابر آمار دارالخلافه تهران در سال 1269 ق، سال‌هاي نخستين سلطنت ناصرالدين شاه، در شهر تهران 54 باب تكيه بوده است. اين تعداد 3 باب به نام‌هاي "تكيه پادشاهي"، "تكيه جناب صدراعظم" و "تكيه دريچه" در محله ارك و بقيه در محلههاي عودلاجان، بازار، سنگلج و چال‌ميدان قرار داشت.
از افراد تعزيه خوان
تعزيه خوان هنگام اجراي تعزيه
تعزيه خوان هنگام اجراي تعزيه
تعزيه خوان در تکيه دولت
تعزيه خوان در تکيه دولت
شبيه خوان‌ها در تکيه دولت(معين البکا) با در دست داشتن نسخه شبيه خواني
مراسم تعزيه خواني
مراسم تعزيه خواني
يک صحنه از مراسم تعزيه خواني در روزگاران گذشته
گروه تعزيه خوانان
منبع: ماهنامه الکترونيکي بهارستان
