به گزارش خبرنگار احزاب باشگاه خبرنگاران؛ برگزاري "انتخابات" به عنوان يكي از شاخص‌ترين مظاهر دموكراسي و مردم‌سالاري از همان نخستين روز‌هاي پيروزي انقلاب اسلامي ايران مورد توجه خاص و ويژه امام خميني(ره) به عنوان معمار بزرگ اين انقلاب قرار داشت به گونه‌اي كه حضرت امام(ره) در ماه‌هاي نخستين پيروزي انقلاب، اصل نظام "جمهوري اسلامي" را به رفراندوم گذاشت.

بازخواني شرح انتخاباتي كه در طول 33 سال از عمر پرفراز و نشيب اين انقلاب برگزار شده، حاوي درس‌ها و نكات تلخ و شيريني است كه مي‌تواند چراغي براي ادامه مسير توده‌هاي مردمي و البته احزاب، تشكل‌ها و مسئولان باشد؛ بر اين اساس در قالب سلسه گزارشاتي به صورت مجزا به بررسي انتخابات رياست‌‌جمهوري در ادوار مختلف انقلاب از سال 58 تا به امروز مي‌پردازيم و به شيوه‌اي جذاب برخي از گوشه‌هاي پنهان اين رويداد‌ها را بازگو خواهيم كرد و نيم‌نگاهي نيز به نوع نگاه برخي رسانه‌هاي خارجي به برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري در هر دوره خواهيم داشت.

برگزاري سومين انتخابات رياست جمهوري با حضور حدود 17 ميليون راي دهنده

پس از تنش‌هاي سياسي فراوان و فروکش کردن ناآرامي‌هاي گسترده که سرتاسر کشور را فرا گرفته بود و در حالي که باقي مانده عناصر سازمان مجاهدين خلق در تهران و شهرستان‌ها در حال فرار به خارج از کشور بودند يا به دست نيروهاي انقلاب دستگير مي‌شدند و اندکي پس از شهادت محمد‌علي رجايي و محمد جواد باهنر، انتخابات سومين دوره رياست جمهوري در کمتر از دو سال پس از پيروزي انقلاب انجام گرفت.

در اين انتخابات 22 ميليون و 687 هزار و 469 نفر واجد شرايط راي دادن بودند که از اين تعداد 16 ميليون و 844 هزار و 715 نفر يعني معادل 26/74 درصد شرکت کردند همچنين در اين دوره 46 نفر ثبت‌نام کردند که پس از بررسي شوراي نگهبان صلاحيت 4 نفر تاييد شد.

پيروزي آيت‌الله خامنه‌اي با كسب 95 درصد آرا

اين افراد به ترتيب آرا به دست آورده عبارت بودند از حضرت آيت‌الله خامنه‌اي (نماينده شوراي انقلاب و معاون وزارت دفاع) با 15 ميليون و 905 هزار و 987 راي (95 درصد) سيد اکبر پرورش زواره‌اي(معاون وزارت کشور) با 348 هزار و 294 راي (02/2درصد)، دکتر غفوري‌فرد با 80 هزار و 454 راي(48% درصد) و علي موحدي ساوجي و دکتر ولايتي از جمله داوطلبان بودند که برخي را شوراي نگهبان رد صلاحيت کرد و برخي نيز وارد ميدان رقابت نشدند.

منتخب اين دوره حضرت آيت‌الله خامنه‌اي بود که توانست با کسب بيش از 15 ميليون راي به عنوان سومين رئيس‌جمهور بعد از پيروزي انقلاب اسلامي معرفي شود؛ حکم تنفيذ وي در تاريخ 17 مهر 1360 ‌به دست رهبر فقيد انقلاب صادر شد.

سومين دوره انتخابات رياست جمهوري، در حالي برگزار شد که کشور در اوج بحران سياسي قرار داشت. ادامه جنگ تحميلي و نيازهاي جبهه به حمايت‌هاي لجستيکي و انساني و هم چنين تشديد ترورهاي گروهک ضد انقلاب دو بحران مهم کشور بود مسائل جنگ و محاصره آبادان به دست نيروهاي بعثي عراق از موضع ضعيف شده ايران در جنگ داشت بسيج نيروهاي مردمي به هدايت امام خميني و حمايت‌هاي دولت توانست يکي از مهمترين پيروزي‌هاي جنگ را رقم بزند که حصر آبادان در 6 مهر 1360با مقاومت مردمي در هم شکسته شد.

علاوه بر اينها مبارزه با فعاليتهاي تروريستي گروهک منافقين، ترور آيت‌الله مدني، امام جمعه تبريز و حجت‌الاسلام هاشمي‌نژاد، مسئول دفتر حزب جمهوري اسلامي در مشهد، حمله به مرکز سپاه و مردم عادي از مهمترين مسائل کشور در آستانه برگزاري اين دور از انتخابات بود در کل مي‌توان مهمترين عناصر و شاخصه‌هاي برگزاري اين دوره انتخابات رياست جمهوري در عرصه داخلي را حاکميت فضاي ترور و انفجار، جدا شدن جناح ليبرال از بدنه سياسي نظام،‌نامزد شدن روحانيون براي رياست جمهوري و حاکميت يکپارچه احزاب و گروهها از يک نامزد دانست .

گفتني است که در عرصه منطقه‌اي و بين‌المللي رويداد يا تحول خاصي در آستانه برگزاري انتخابات سوم رياست جمهوري و در آن برهه زماني اتفاق نيفتاده بود.

در انتخابات سوم رياست جمهوري نيز نقش کشورهاي غربي در توطئه چيني و دسيسه بي‌تاثير نبود و مانند انتخاب‌هاي دوره‌هاي گذشته نقش موثري داشته‌اند. در اين دور از انتخابات گروهک‌هاي تروريستي با حمايت آمريکا و با ايجاد عوامل اختناق تلاش کردند مشارکت عمومي را به کمترين حد برسانند. اين گروهک‌ها که از حمايت کشورهاي غربي برخوردار بودند،‌از آن جا که تحليل‌هايشان کاهش يافته بود، دست به يک سري ترقه‌بازي‌هاي کور زدند تا شايد بدين طريق بتوانند خلل در حاکميت جمهوري اسلامي به وجود بياورند.

 اما حرکت‌هاي مذبوحانه گروهک تروريستي با حمايت آمريکا نه تنها خللي در اين انتخابات به وجود نياورد، بلکه ملت ايران را هر چه بيشتر براي خنثي‌سازي توطئه‌هاي آنها مصصم کرد. به اين معني که پس از شهادت رجايي و باهنر ملت با شور و اشتياق بيشتري منتظر جمعه دهم مهر بود تا با راي 75 درصدي خود ، ناقوس مگر گروهک‌هاي آمريکا را به صدا درآورد و بدين ترتيب به عهد خود با شهيدانش وفا کنند. کارکرد پنهان ديگر اين آشوب‌ها، بيداري و هشياري ملت و نيروهاي انتظامي در روز انتخابات بود، نظم و آرامش دهم مهر به حدي بود که حتي دستگاههاي تبليغاتي امپرياليستي و صهيونيستي با وجود آن همه خبرهاي دروغين نتوانستند به طور مطلوب به انتخابات بپردازند. اين نشان دهنده آن است که هدفشان اختلال در حاکميت نظام جمهوري اسلامي و ايجاد تشويق و دو دستگي در جامعه بود که با شکست روبه رو شد.

برگزاري چهارمين انتخابات ریاست جمهوري با 3 نامزد اصلي

انتخابات جهارمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 25 مرداد 1364 در سراسر کشور برگزار شد در این انتخابات 50 نفر داوطلب شدند که شورای نگهبان صلاحیت 3 نفر را تأیید کرد.

در این انتخابات 25 میلیون و 992 هزار و 359 نفر واجد شرایط رأی دادن با افزایش 12 درصدی نسبت به دوره دوم و سوم بودند که از این تعداد 14 میلیون و 238 هزار و 587 نفر معادل 54.75 درصد شرکت کردند که نسبت به دوره قبل 2 درصد کاهش داشته است.

نامزدهای این دوره به ترتیب آرا عبارت بودند از: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با 12 میلیون و 205 هزار و 12 رأی(85 درصد)، محمود کاشانی (استاد دانشگاه) یک میلیون و 402 هزار و 935 رأی(9.85 درصد)، عسگراولادی مسلمان با 278 هزار و 113 رأی(.95 درصد). مهندس بازرگان(نماینده مجلس) نیز از دیگر چهره هایی بود که در این انتخابات ثبت نام کرد، ولی نتوانست وارد رقابت انتخاباتی شود از میان این نامزدها، حضرت آیت الله خامنه با کسب بیش از 12 میلیون رأی، با توجه به اینکه میزان مشارکت، 20 درصد کاهش داشت، توانست 85 درصد آراء را مجددا به خود اختصاص دهد و به عنوان چهارمین رئیس جمهور انتخاب شود.

مهمترین رویدادها  و تحولات در آستانه برگزاری انتخابات چهارم ریاست جمهوری در عرصه داخلی، منطقه ای و بین المللی به این صورت بود: در عرصه داخلی، تشدید اختلافات نخست وزیر و رئیس جمهور، بحران شدید اقتصادی ناشی از کاهش شدید قیمت نفت، طولانی شدن دوره دفاع مقدس، بمباران شهرها و در عرصه منطقه ای و جنگ ایران و عراق، برگزاری اجلاس فرعی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در جده به منظور بحث درباره ایجاد تشکیلاتی برای سرمایه گذاری دراز مدت برای تجارت میان کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی، حمله بمب افکن اسرائیل به شتوره لبنان، در عرصه بین المللی نیز برگزاری نشست عمومی ویژه سازمان توسعه صنعتی وابسته به سازمان ملل (یونیدو) در وین به منظور بررسی مبارزه با فقر و گرسنگی در کشورهای جهان سوم، برگزاری نشست بررسی بدهی های خارجی آمریکای لاتین و برگزاری اجلاس جنبش غیرمتعهدها در عراق.

اما یکی از فصل های پرشور دور دوم ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای، عزیمت به نیویورک (مقر سازمان ملل) برای شرکت در چهل و دومین اجلاس عمومی آن سازمان در اواخر شهریور 64 بود هک در این اجلاس مقام معظم رهبری با سخنرانی و بیانات ارزنده خود، مواضع جمهوری اسلامی را در برابر آمریکا و دنیای استکباری با قوی ترین بیان و استدلال برشمردند.

با برگزار شدن انتخابات چهارم ریاست جمهوری، خبرگزاری ها، روزنامه ها، مجلات، رادیوها و تلویزیون های بیگانه برای ضربه زدن به این انتخابات بی وقفه تلاش می کردند محتوای رسانه ها و رادیوهای بیگانه به خوبی نشان می داد که قدرت های غربی بی صبرانه در انتظار فرا رسیدن این روز سرنوشت ساز بودند تا ببینند مردم ایران چه خواهند کرد.

بسیاری از این رسانه ها با توجه به تجربه ای که از گذشته داشتند، می دانستند که مردم انقلابی هر چه گسترده تر در پای صندوق های رأی حضور خواهند یافت، با این حال سم پاشی هایی را درباره انتخابات شروع کردند تا بلکه بتوانند فضای انتخابات را مسموم کنند. گروهی دیگر از این رسانه ها نیز مانند همیشه به بیراهه رفتند و پیش بینی کردند که انتخابات ریاست جمهوری در ایران با استقلال مردم روبرو نمی شود. می توان گفت هدف کلی آنها از این اقدامات مسموم کردن فضای انتخابات و ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی و کاهش مشارکت گسترده مردم در انتخابات بود.

مطالب روزنامه‌های کیهان، جمهوری و اطلاعات در چهارمین انتخابات ریاست‌جمهوری

آسوشیتدپرس: انتظار می رود مبارزات انتخاباتی ایران ظاهرا عادی از تحریک یا مباحثات باشد. آیت الله خامنه ای که 45 ساله است تا روز 19 ماه ژوئیه(28 تیر ماه سال جاری) قصد خود را از شرکت در مبارزات انتخاباتی اعلام نکرد.(منبع: جمهوری1364.5.23)

روزنامه تایمز مالی چاپ انگلیس: پیش بینی شده است با رد شدن بازرگان که کاندیدای صلح بود، عراق مجددا بمباران شهرها را از سر بگیرد. این روزنامه انگلیسی از بازرگان به عنوان تنها امید دهنده برای صلح یاد کرد.(منبع: جمهوری1364.5.23)

خبرگزاری یونایتد پرس: تمامی کاندیداهای تأیید شده روحانی هستند، با وجود آنکه تنها یک کاندیدای روحانی وجود دارد، یونایتد پرس به نقل از منابع نزدیک به جناح بازرگان این نکته را گوشزد کرده است. .(منبع: جمهوری1364.5.23)

رادیو بی بی سی نسبت به حذف بازرگان از لیست کاندیداهای ریاست جمهوری اعلام کرد: بازرگان با تفسیر بنیادگرایانه با اصول اسلامی و اعتقاد به ولایت فقیه را لازم نمی داند. .(منبع: جمهوری1364.5.23)

بخش انگلیسی رادیو بی بی سی: در زمینه انتخابات ریاست جمهوری کاندیداهای انتخابات قریب الوقوع ریاست جمهوری در ایران تعیین شدند. این انتخابات در شانزدهم ماه اوت برگزار خواهد شد. خامنه ای، رئیس جمهور فعلی ایران یکی از سه کاندیدایی است که شورای دوازده نفره نگهبان، صلاحیت او را برای شرکت در انتخابات بعدی تأیید کرده است.

تردید اندکی وجود دارد که آقای خامنه ای که قدرت و تشکیلات حزب حاکم جمهوری اسلامی در پشت سر او قرار دارد در مقابل دو کاندیدای دیگر به پیروزی نرسد. یکی از این دو نامزد یکی از وزرای سابق و نفر دیگر فرزند یک آیت الله است. نکته مهمتر کاندیداهایی اند که به آنها اجازه شرکت در انتخابات داده نشده است در صدر این لیست نام مهدی بازرگان، رئیس تنها حزب مخالف و قانونی ایران قرار دارد اینکه که دولت ایران برای بهبود وجهه جهانی خود دست به اقدامات دیپلماتیک گسترده ای زده است، چرا به بازرگان که برای پیروزی در انتخابات شانس اندکی دارد، اجازه شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را نداده است؟.(منبع: جمهوری1364.5.23)

خبرگزاری آلمان: انتخابات ریاست جمهوری در ایران که چهارمین انتخابات ظرف شش سال گذشته است و چیزی به رأی گیری باقی نمانده است به نظر نمی رسد که شگفتی چندانی را بیافریند. بنابراین، تمامی آنچه را برای مشاهده آن باید صبر کرد میزان گستردگی شرکت کنندگان در این انتخابات و همچنین تعداد آرایی که کاندیداهای پیروز به خود اختصاص می دهد، خواهد بود. .(منبع: جمهوری1364.5.23)
خبرگزاری یونایتد پرس: ساکنین تهران گفتند که در انتخابات گذشته نیز رأی دهندگانی که مخالف بوده، اما لازم می دیدند که شناسنامه آنها مهر خورده و مشخص شود که در رأی گیری شرکت کرده اند یا از شیوه رأی سفید استفاده کردند. .(منبع: جمهوری1364.5.24)

رادیو اسرائیل به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس پیرامون انتخابات ریاست جمهوری ایران گفت: آیت الله خمینی(ره)، امیدوار است فردی انتخاب شود که بتواند ثبات کنونی رژیم ایران را حفظ کرده و به سیاست های سازمان یافته کنونی تداوم بخشد. (منبع: جمهوری1364.5.24)

رادیو کلن: امروز ایرانی ها رئیس جمهور جدید کشورشان را انتخاب خواهند کرد. به احتمال قوی رئیس جمهور قدیم و جدید جمهوری اسلامی ایران، حجت الاسلام خامنه ای خواهد بود که از ماه اکتبر 1981 به کرسی ریاست جمهوری نشسته است.(منبع: جمهوری1364.5.25)

بخش عربی رادیو بی بی سی: امروز (جمعه) رأی گیری برای انتخابات ریاست جمهوری جدید در ایران جریان دارد. انتظار می رود رئیس جمهور علی خامنه ای، اکثریت بزرگ آراء را به دست آورد وبرای مدت دیگری در این منصب انجام وظیفه کند. دو کاندیدای دیگر حبیب الله اولادی وزیر سابق بازرگانی و محمود مصطفی کاشانی، در انتخابات شرکت می کنند، انتظار نمی رود هیچ کدام از آنها آرای قابل توجهی را به دست آورند.(منبع: جمهوری1364.5.25)

روزنامه ریپاپلیکا چاپ ایتالیا: با توجه به ثبات سیاسی ایران، نتایج این انتخابات کاملا قابل پیش بینی بوده و تنها درصد رأی دهندگان نامعلوم است این روزنامه می نویسد: در میان سه نامزد تأیید شده احتمالا خامنه ای مجددا انتخابات خواهد شد امام خمینی ایرانیان را دعوت کرده است که همه رأی دهند چون موضوع حیثیت اسلام در بین است.(منبع: جمهوری1364.5.27)

رادیو آمریکا: این یک حقیقت است که این رأی گیری ظواهر و زرق و برق یک انتخابات مردمی داشت.(منبع: جمهوری1364.5.27)
خبرگزاری فرانسه: علی رغم اعلام دو هفته اقدامات تروریستی از سوی منافقین هیچ سوء قصد جدی در این صورت نگرفته است.(منبع: جمهوری1364.5.27)

خبرگزاری یوگسلاوی: مراکز رأی گیری شلوغ بود و مردم وظیفه مقدس خود را آنچنان که آیت الله خمینی(ره) گفته بود، ایفا کردند.(منبع: جمهوری1364.5.27)

رادیو کلن: به نظر می رسد که انتخابات بدون اختلال پیش رفت گرچه بعضی از گروه های مخالف تبعیدی، مخصوصا مجاهدین گفته بودند که آن را مختلف خواهند کرد.(منبع: جمهوری1364.5.27)

رادیو اسرائیل: مقامات دولتی جمهوری اسلامی تدابیر امنیتی شدیدی را در شبانه روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اتخاذ نمودند و از جمله اداره راهنمایی و رانندگی، از توقف اتومبیل ها در نزدیکی حوزه های رأی گیری به شدت ممانعت به عمل می آورد.(منبع: جمهوری1364.5.27)/ع
ادامه دارد ....