در اين نوشته، تلاش داريم به نحوه ورود بولت به دنياي رشته دو و ميداني اشاره کنيم و بخشي از اتفاقات زندگي او را باهم مرور کنيم.
نام کامل يوسين بولت، يوسين استين لئو بولت است. او در 21 آگوست سال 1986 در شهر کوچک "شرود کانتنت" در ترلاوني جامائيکا به دنيا آمد. بولت يک خواهر و برادر دارد.
والدين بولت يک بقالي داشتند و يوسين بولت اوقات خود را با بازي کريکت و فوتبال در خيابان سپري مي کرد.
سالهاي اوليه
بولت در دوران کودکي وارد دبستان والدنسيا شد و آنجا بود که او با شرکت در مسابقات ملي سالانه دبستان هاي جامائيکا، توانايي هاي خود در رشته دو را نشان داد.
در سن 12 سالگي بولت سريعترين دونده مدرسه در دوهاي بالاي صد متر بود.
بولت با ورود به دبيرستان بازهم تمرکز خود را روي رشته هاي ورزشي ديگر معطوف کرد، اما مربي کريکت او متوجه سرعت يوسين شد و به او اصرار کرد رشته هاي دو و ميداني را نيز امتحان کند.
پابلومک نيل، دونده سابق المپيک و جارت، مربيگري بولت را برعهده گرفتند و او را تشويق کردند تمام انرژي خود را صرف بهبود توانمندي هاي دو کند.
در سال 2001، بولت اولين مدال خود در رقابت هاي سالانه قهرماني دبيرستان هاي جامائيکا را به دست آورد. او 200 متر را در 22 ثانيه و چهار صدم ثانيه دويد و به مدال نقره دست يافت.
از اين به بعد، مک نيل مربي اصلي بولت شد و دو طرف روابط بسيار خوبي با هم داشتند، اگرچه مک نيل گاهي اوقات از بازيگوشي و شيطنت هاي بولت که دل به تمرين نمي داد، ناراحت بود.
رقابت هاي آغازين
ورود به تيم ملي
اولين حضور جدي بولت در رقابت هاي دو به سال 2001 بر مي گردد که او به همراه تيم ملي جامائيکا در رقابت هاي منطقه اي کشورهاي حوزه درياي کارائيب موسوم به بازي هاي کاريفتا (CARIFTA) شرکت کرد.
بولت در اين رقابت ها در رشته 400 متر با زمان 48.28 به مدال نقره رسيد. او در 200 متر هم با زمان 21.81 يک مدال نقره ديگر دريافت کرد.
صحنه جهاني
اولين حضور بولت در صحنه جهاني، در رقابت هاي قهرماني نوجوانان جهان در سال 2001 بود که در دبرسن مجارستان برگزار مي شد.
او که در ماده 200 متر مسابقه مي داد، نتوانست به مرحله نهايي راه پيدا کند، اما رکورد شخصي خود را به 21.73 کاهش داد.
با اين وجود، بولت نه خود و نه دو و ميداني را جدي نمي گرفت. اوج بازيگوشي او زماني بود که بايد خود را در تمرينات مسابقات کاريفتا براي دو 200 متر آماده مي کرد، اما خود را پشت يک "ون" پنهان کرد.
پليس او را بابت اين کار و شوخي عملي بازداشت کرد. در اين بين، مک نيل مربي بولت بابت اين رفتار او مقصر دانسته شد.
با اين وجود، مربي و شاگرد به مسابقات رفتند و در آنجا يوسين بولت در 200 متر رکورد 21.12 و در 400 متر رکورد 47.33 را از خود برجاي گذاشت.
بولت به بهبود رکوردهاي خود ادامه داد و در رقابتهاي قهرماني جوانان کشورهاي آمريکاي مرکزي و حوزه درياي کارائيب به رکوردهاي 20.61 (در 200 متر) و 47.12 (در 400 متر) دست يافت.
بولت يکي از هشت ورزشکاري (دونده اي) است که در رشته دو و ميداني در رده هاي نوجوانان، جوانان و بزرگسالان قهرمان جهان شده است.
پترسون، نخست وزير سابق جامائيکا به استعداد بولت پي برد و ترتيبي داد تا او به کينگستون (پايتخت) منتقل شود تا بتواند در دانشگاه فناوري جامائيکا با اتحاديه دوندگان آماتور جامائيکا تمرين کند.
آغاز درخشش
مسابقات قهرماني جوانان جهان در سال 2002 که در کينگستون برگزار مي شد، فرصتي بود تا بولت توانايي هاي خود را در عرصه جهاني اثبات کند. بولت در سن 15 سالگي، 1.96 قد داشت و به لحاظ جسماني در بين همسالان خود شاخص بود. بولت 200 متر را در مدت 20:61 دويد و قهرمان شد، هرچند که رکورد او سه صدم ثانيه کمتر از دور نخست بود.
قهرماني او در 200 متر، بولت را به جوانترين دارنده مدال طلاي جوانان جهان در تاريخ اين ماده تبديل کرد. جو ورزشگاه و انتظارات مردم کشورش چنان او را مضطرب کرده بود که پيش از مسابقه کفش هاي خود را اشتباهي پوشيده بود.
در همين رقابت ها، او به عنوان يکي از اعضاي تيم 400×4 متر و 100×4 امدادي دو مدال نقره نيز دريافت کرد و رکوردهاي ملي 39.15 و 06/04/3 به ثبت رساندند.
روند مدال گيري بولت ادامه يافت و او در بازي هاي سال 2003 کاريفتا 4 مدال طلا دريافت کرد و آن سال جايزه آستين سيلي _برجسته ترين ورزشکار بازي ها_ را به خود اختصاص داد. بولت در رقابت هاي جوانان جهان سال 2003 يک مدال طلاي ديگر گرفت. او 200 متر را در زمان 20.40 دويد.
يوسين بولت در سال 2002 جايزه ستاره رو به رشد فدراسيون جهاني دو و ميداني (ياف) را دريافت کرد.
بولت در آخرين دوره حضور خود در رقابت هاي قهرماني دبيرستان هاي جامائيکا در سال 2003، رکورد ماده هاي 200 متر و 400 متر را به 20.25 و 45.35 ارتقاء بخشيد و به اين ترتيب رکورد 200 متر را به نيم و رکورد 400 متر را يک ثانيه بهبود بخشيد.
سه ماه بعد، بولت در رقابت هاي جوانان پان آمريکن رکورد جوانان جهان را برجاي گذاشت که دومين رکورد در تاريخ رقابت هاي جوانان است، در 400 متر هم رکورد او در مجموع دوره ها در رده ششم جاي دارد.
بولت تمام تمرکز خود را روي ماده 200 گذاشت و در رقابت هاي قهرماني جوانان پان آمريکن با رکورد جوانان جهان روي مارتين که 20.13 بود، برابري کرد. اين عملکرد او مورد توجه رسانه ها قرار گرفت و زمان هاي او در 200 و 400 متر باعث شد تا از او به عنوان جانشين جانسون دونده بلندآوازه جامائيکايي نام برده شود.
در واقع، بولت در 16 سالگي به زمان هايي دست يافته بود که جانسون تا 20 سالگي موفق شده بود، به آنها برسد.
شهرت و محبوبيت بولت در زادگاهش رو به افزايش بود، به طوري که مقامات دولتي از اتحاديه دوندگان آماتور جامائيکا خواستند نگذارند يوسين بولت بسوزد و هدر برود، اما بولت توجهي به فعاليت ورزشي خود نداشت و ترجيح مي داد فست فود بخورد، بسکتبال بازي کند و در کلوب شبانه شرکت کند.
او به دليل شيوه زندگي نامنظم، بيشتر به توانايي هاي طبيعي خود براي شکست حريفان وابسته بود.
بولت به عنوان قهرمان ماده 200 متر نوجوانان و جوانان جهان اميدوار بود که بتواند در رده بزرگسالان در پاريس هم به عنوان قهرماني دست پيدا کند.
او در تمرينات قهرماني جهان در ماده 200 متر همه حريفان را شکست داد، اما قبل از روز مسابقه به بيماري ملتحمه (چشم) مبتلا شد و همين مسئله برنامه تمريني او را خراب کرد و فدراسيون دو و ميداني جامائيکا اجازه شرکت او در دور فينال را نداد، اما تمام تمرکز خود را صرف راه يافتن به تيم ملي المپيک جامائيکا کرد.
هرچند که او رقابتهاي قهرماني جهان را از دست داد، اما فدراسيون جهاني دو و ميداني جايزه ستاره رو به رشد خود در فصل 2003 را به او اهدا کرد.
فعاليت حرفه اي
يوسين بولت با هدايت فيتز کولمن مربي جديد خود، در سال 2004 به جمع ورزشکاران حرفه اي پيوست و کار خود را با بازي هاي کاريفتا در برمودا آغاز کرد. او اولين دونده جواني است که 200 متر را زير 20 ثانيه دويد و رکورد 19.93 را ثبت کرد.
براي بار دوم جايزه برجسته ترين ورزشکار بازي ها را به خود اختصاص داد. مصدوميت همسترينگ (ران پا) باعث شد بولت نتواند در رقابت هاي جوانان جهان در سال 2004 شرکت کند، اما با اين وجود براي تيم المپيک جامائيکا انتخاب شد.
بولت با اعتماد به نفس به رقابت هاي المپيک آتن قدم گذاشت، اما مصدوميت پا او را از دور اول ماده 200 متر محروم کرد. کالج هاي آمريکايي به بولت پيشنهاد بورسيه دادند، اما او همه آنها را رد کرد و گفت که مي خواهد در جامائيکا بماند. او اطراف دانشگاه فناوري جامائيکا را به عنوان زمين تمرين حرفه اي خود انتخاب کرد.
سال 2005، گلن ميلز مربيگري بولت را برعهده گرفت. ميلز به توانايي هاي بولت پي برد و تلاش کرد رويکرد غير حرفه اي او را از بين ببرد. او به همراه ميلز در رقابت هاي کريستال پالاس 200 متر را در مدت 19.99 دقيقه دويد.
در رقابت هاي قهرماني جهان سال 2005، يوسين بولت آمده بود تا ناکامي در المپيک آتن را جبران کند. او در دور مقدماتي 200 متر را زير 21 ثانيه دويد، اما در دور پاياني مصدوم و نفر آخر شد. مصدوميت ها باعث شد نتواند يک فصل حرفه اي را به اتمام برساند و بولت 18 ساله نتوانست توانايي هاي خود را در رقابت هاي هم جهاني به اثبات برساند. در نوامبر همان سال تصادف کرد و برنامه هاي تمريني اش بيش از پيش مختل شد.
پيشرفت بولت ادامه يافت و او در سالهاي 2005 و 2006 به جمع پنج دونده برتر جهان راه يافت. مربيان بولت اصرار داشتند او را براي دوهاي طولاني آماده کنند و تا سال 2007 يا 2008 ماده 400 متر را رشته اختصاصي او سازند، اما بولت اشتياقي به اين کار نداشت.
بولت در مارس 2006 دچار مصدوميت همسترينگ شد و از حضور در بازي هاي کشورهاي مشترک المنافع سال 2006 در ملبورن بازماند.
با بازگشت بولت به ميادين، او 200 متر را ماده اصلي خود انتخاب کرد و توانست در استراوي چک رکورد جاستيتن گاتلين را در اين ماده بشکند. تمام تلاش بولت اين بود که 200 متر را زير 20 ثانيه بدود، تا اينکه در رقابتهاي جايزه بزرگ لوزان سوئيس با کسب زمان 19.88 پس از ژاوير کارتر و تايسون گاي به مدال برنز رسيد.
بولت اولين مدال مهم جهاني خود را دو ماه بعد در رقابت هاي قهرماني جهان در اشتوتگارت به دست آورد. او باکسب زمان 20.10 در ماده 200 متر به مدال برنز رسيد. در رقابت هاي جام جهاني دو و ميداني آتن، بولت اولين مدال نقره خود در رده بزرگسالان را بدست آورد.
ورود به صد متر
بولت علاقمند بود در صد متر بدود، اما مربي او ميلز بدگمان بود. او معتقد بود بولت براي دوهاي نيمه مسافت مناسب است. ميلز به بولت گفت اگر بتواند رکورد ملي 200 متر را بشکند، مي تواند در صد متر بدود. در رقابت هاي قهرماني جامائيکا، بولت 200 متر را در زمان 19.75 دويد و رکورد 36 ساله دون کواري هموطن خود را يازده صدم ثانيه بهبود بخشيد.
اولين مدال بولت در رقابت هاي صد متر در جزيره کرت به دست آمد. او صد متر را در مدت 10.03 دويد و طلا گرفت. در رقابتهاي قهرماني جهان 2007 در اوزاکاي ژاپن بولت با 19.91 در 200 متر پس از تايسون گاي دوم شد و به مدال نقره رسيد.
بولت به همراه پاول، اندرسون، کارتر تيم 100×4 متر جامائيکا را تشکيل دادند و با کسب زمان 37.89 پس از آمريکا دوم شدند.
بولت در رقابت هاي مهم سال 2007 به هيچ مدال طلايي دست نيافت، اما تکنيک او از نظر مربي اش بسيار پيشرفت کرده بود.
رکوردشکني
مدال نقره رقابت هاي جهاني 2007 اوزاکا باعث شد تا بولت تمايل بيشتري براي دويدن داشته باشد و کار را جدي بگيرد. او به پيشرفت خود در صد متر ادامه داد و در رقابت هاي داخلي جامائيکا در سوم ماه مي سال 2008، صد متر را در زمان 9.76 دويد که بسيار بهتر از رکورد 10.03 قبلي خود بود که اين دومين عملکرد عالي در تاريخ اين رقابت ها بود، اولين آن متعلق به آسافا پاول بود که سال قبل از آن 9.74 را ثبت کرده بود.
خود بولت از نتيجه بدست آمده شگفت زده شد، اما مربي او ميلز مطمئن بود نتايج بهتري نيز در پيش است.
پيش بيني ميلز درست از آب درآمد و بولت روز 31 ماه مي سال2008 در گرند پري ريباک صد متر را در 9.72 دويد و رکورد آسافا پاول را شکست. اين رکورد در حالي بدست آمد که اين مسابقه تنها پنجمين مسابقه بولت در صد متر بود.
بولت ثابت کرد که مي تواند در چند ماده بدود. او در دوران رقابت هاي مقدماتي المپيک، رکوردهاي خود در 100 و 200 متر را بهتر کرد و مطمئن شد که در رقابت هاي المپيک 2008 پکن عملکرد خوبي خواهد داشت.
المپيک 2008
بولت اعلام کرد؛ در المپيک پکن در دو ماده 100 و 200 متر شرکت مي کند، رکورددار جديد دوي 100 متر جهان بخت اول قهرماني در هر دو ماده بود، بولت در دور يک چهارم نهايي با کسب زمان 9.92 و در نيمه نهايي با 9.85 به مرحله فينال راه يافت.
در فينال بولت 100 متر را در مدت 9.69 دويد و رکورد جديدي بر جاي گذاشت. گفته مي شد اگر بولت سرعت خود را براي برپايي جشن قهرماني کم نمي کرد، حتي مي توانست زمان 9.52 را نيز حک کند.
بولت گفت؛ قصد رکوردشکني نداشته و هدفش کسب مدال طلا بود. بولت پس از قهرماني در ماده 100 متر، طلاي 200 متر را نيز هدف قرار داد تا به رکورد دو مدال طلاي کارل لوئيس در المپيک 84 لس آنجلس برسد.
مايکل جانسون رکورددار سابق دوي 200 متر معتقد بود؛ بولت به آساني مي تواند به مدال طلا برسد، اما نمي تواند رکورد 19.32 او را بشکند، اما بولت در روز فينال 200 متر را در 19.30 دويد و رکورد جانسون فرو ريخت.
بولت اولين دونده اي است که موفق شده در يک المپيک، دو رکورد را بشکند. دو روز بعد او سومين طلاي خود را با تيم 100×4 متر امدادي جامائيکا به دست آورد. اين تيم با کسب زمان 37.10 رکورد قبلي را سه دهم ثانيه بهبود بخشيد.
بولت پس از کسب اين پيروزي ها، 50 هزار دلار به کودکان استان زلزله زده سيچوان چين اهدا کرد.
کارشناسان رکورد شکني هاي بولت را شروع تازه اي براي اين ورزش که مدتها از دوپينگ رنج مي برد، دانستند.
6 سال گذشته، ورزش دو شاهد رسوايي هاي دوپينگ بود، به طوري که مدال هاي طلاي ماريون جونز در سه دوره المپيک از او گرفته شد و رکوردهاي جهاني جاستين گاتلين در 100 متر کنار گذاشته شده بود.
اما هيچ يک از آزمايش هاي دوپينگ بولت مثبت نشد و بولت اعلام کرد، قبل از المپيک 4 بارمورد آزمايش قرار گرفته و او از مسئولان آژانس ضد دوپينگ خواست هر وقت که لازم است، از او آزمايش بگيرند.
پس از المپيک 2008
پس از المپيک پکن، بولت در مسابقات ليگ طلايي در زوريج شرکت کرد و 100 متر را در 9.83 دويد و طلا گرفت. در رقابت هاي جايزه بزرگ لوزان سوئيس 200 متر را در زمان 19.63 دويد و قهرمان شد و در 100 متر با حضور آسافا پاول نيز با 9.72 قهرمان شد.
مهمترين اتفاق سال 2008 پس از المپيک، اين بود که فدراسيون جهاني دو و ميداني بولت را به عنوان برترين ورزشکار مرد سال انتخاب کرد و جايزه ويژه المپيک را به او اهداء کرد.
قهرماني جهان 2009 در برلين
بولت فصل 2009 را با مسابقه 400 متر آغاز کرد و دو مسابقه را برد و رکورد 45.54 را در کينگستون ثبت کرد.
او در ماه همان سال 100 متر را نيز زير 10 ثانيه دويد.
در ماه آگوست سال 2009 در رقابت هاي جهاني، در دور نهايي ماده 100 متر، بولت و تايسون گاي به مصاف هم رفتند که بولت با ثبت رکورد خيره کننده 9.58 به اولين مدال طلاي خود در رقابت هاي جهاني دست يافت. در ماده 200 متر هم يوسين بولت رکورد شخصي خود را 11 صدم ثانيه بهبود بخشيد و با رکورد 19.19 قهرمان شد.
در پايان فصل فدراسيون جهاني دو و ميداني براي دومين بار يوسين بولت را به عنوان مرد سال انتخاب کرد.
سال 2010
پيروزي هاي بولت در سال 2010 هم ادامه يافت و او موفق شد به آساني ليگ الماس را در جايزه بزرگ شانگهاي ببرد.
بولت سعي کرد رکورد مايکل جانسون را در سه هزار متر در اوستراواي چک بشکند، اما نتوانست رکورد 10 ساله 30.85 او را بشکند و در اين مسابقات از ناحيه تاندون آشيل دچار مشکل شد.
پس از بازگشت از مصدوميت بولت در 100 متر در لوزان با 9.82 و در آره واي پاريس با 9.84 طلا گرفت، اما در رقابت هاي گالان تايسون گاي با کسب زمان 9.84 در برابر 9.97 بولت، رکورددار المپيک را شکست داد.
قهرماني جهان 2011
در رقابت هاي قهرماني جهان 2011 دايجو در کره جنوبي بولت به دليل خطاي استارت در ماده 100 متر از دور رقابت ها کنار گذاشته شد، اما در 200 متر با زمان 19.40 قهرمان شد و در ماده 100×4 متر نيز به همراه هم تيمي هاي خود، رکورد 37.04 را برجاي گذاشتند.
المپيک 2012 لندن
اوج درخشش بولت سال گذشته در رقابت هاي المپيک لندن رقم خورد. او در 100 متر المپيک رکورد جديد 9.63 را به ثبت رساند و رکورد قبلي خود در المپيک پکن را بهبود بخشيد. پس از آن در ماده 200 متر با زمان 19.32 قهرمان شد. با اين نتيجه، بولت اولين مردي در تاريخ دو و ميداني است که توانسته از عناوين قهرماني خود در 100 و 200 متر دفاع کند.
در روز آخر المپيک نيز يوسين بولت مدال طلاي ماده 100×4 امدادي را به دست آورد و با کسب رکورد 36.84، رکورد قبلي جامائيکا را شکست.
زندگي خصوصي
بولت مسيحي کاتوليک است و قبل از مسابقات علامت صليب را مي کشد. نام وسط او سنت لئو (لئو مقدس) است. او عاشق موسيقي است.
اولين رشته ورزشي مورد علاقه بولت، کريکت است و گفته، اگر دونده نمي شد، به کريکت مي پرداخت.
علاوه بر اين، بولت به فوتبال و منچستريونايتد هم علاقه خاصي دارد و رودفان نيستلروي مهاجم هلندي را بازيکن مورد علاقه خود مي داند. او در ديدار فينال ليگ قهرمانان اروپا در سال 2011، ميهمان ويژه يونايتدها بود و براي بازي در اين تيم ابراز تمايل کرد.
متوسط سرعت بولت
با توجه به رکورد 9.58 او در ماده 100 متر ميانگين سرعت بولت 37.58 کيلومتر در ساعت است. بالاترين سرعت بولت براي 20 متر از 60 متر به 80 متر، 44.72 کيلومتر در ساعت محاسبه شده است.
رکوردها
رکوردهاي بولت به طور خلاصه به شرح زير است:
صدمتر: 9.58 در مسابقات جهاني
صد متر المپيک: 9.63 (المپيک 2012 لندن)
رکورد 200 متر جهاني: 19.19
200 متر المپيک: 19.30 (المپيک پکن 2008)
مشارکت در سه رکورد تيمي ماده 100×4 متر 37.10 در المپيک 2008 پکن، 37.04 در رقابت هاي جهاني 2011 ميلادي و رکورد 36.84 در المپيک 2012 لندن
علاوه بر اين، يوسين بولت رکورددار رده هاي سني در ماده 200 متر نيز است.
15 سالگي (20.58)
16 سالگي (20.13)
17 سالگي (19.93)
18 سالگي (19.93 رکورد جوانان جهان)
او رکورددار ماده 150 متر نيز است.
