به گزارش گروه استان هاي باشگاه خبرنگاران ، یادمانهایی چون "کلاه فرنگی "، آسیابها یا آبشارها"، قلعه "سلاسل "، پل "شاپوری "، مسجد جامع ، امامزاده عبدالله از جمله آثار ارزشمند این شهر است که از دوره های مختلف تاریخی در دل آن به جای مانده اند.
در اين گزارش آمده است : مسجدسلیمان را شاید بتوان نخستین شهر پارسی در خوزستان و جنوب غرب ایران به شمار آورد، این شهر به روایتی همان شهر "پارسوماش "، نخستین شهر آریاییهای مهاجر به این سرزمین است . معبد "بردنشانده " مربوط به دوره پارتها، صفه "سرمسجد" و آتشکده آن به همراه چاه نمره یک به عنوان نخستین چاه نفت ایران و خاورمیانه از جمله آثار تاریخی این شهر هستند. در شهرستان رامهرمز، شهر سلمان فارسی قلعه "دا و دختر"از دوران ساسانی ، شهر "مختارک " یادآور قیام سیاهان علیه حکومت عباسیان و "تل برمی " بزرگترین سایت ایلامی نیز از جمله یادمانهای تاریخی آن هستند که در این شهرستان واقع در شرق خوزستان قرار دارند.
شايان ذکر است : با توجه به پیشینه تاریخی منطقه زاگرس که در گذشته های دور مهد تمدن و فرهنگ عیلامیان بوده ، این سرزمین پیوسته بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی هنر و صنایع دستی در زمینه های مختلف به شمار آمده است . همچنین تعدد و تکثر قومی و فرهنگی مردم خوزستان (بختیاریهای ساکن شمال و شرق خوزستان ، اعراب ساکن در جنوب و غرب استان و ساکنان بخشهای مرکزی که عمدتا شهرهای اهواز، دزفول ، شوش و شوشتر را شامل می شود) موجب شده تا صنایع دستی در خوزستان از تنوع چشمگیری برخوردار شود. وجود عشایر کوچ رو که خود حافظ هنرها و صنایع دستی خاص هستند موجب تنوع رشته ها و نیز ترویج صنایع دستی به دیگر مناطق شده است .
شايان ذکر است : کپوبافییکی از صنایع دستی بومی و خاص استان محصولاتی به نام کپو می باشد که با پیچش ساقه های مرکزی و جوان نخل به دور ساقه های کرتک شکل می گیرد و با نقش اندازی کامواهای الوان ، زیبایی آن چند برابر می شود. مرکز بافت کپو، دهستان "شهیون " واقع در شهرستان دزفول بوده و معمولا به شکل سبدهای در دار و بدون در به صورت سینی در اندازه های مختلف رنگی و ساده بافته می شود.
لازم به ذکر است : حصیربافی از قدیمی ترین صنایع دستی و شاید کهن ترین آنها در استان می باشد. این هنرـ صنعت در خوزستان بسیار پررونق بوده به طوری که فرآورده های آن در همه نقاط ایران عرضه می شود. امروز در نقاط مختلف خوزستان هر جا که دسترسی به برگ نخل و نی و ترکه امکان پذیر باشد می توان حصیربافی را دید. شهرهای آبادان خرمشهر، شادگان و دشت آزادگان از مراکز عمده تولید این محصول است .
گفتني است : قالی محلی نوعی قالی با کیفیت بالا و نقوش بسیار متنوع در شمال استان توسط زنان و دختران بختیاری بدون بکارگیری نقشه از پیش طراحی شده و فقط با تکیه بر ذهن خلاق آنان تولید می شود. نقوش این قالیها بسیار متنوع و چشم نواز است و اکثر نقوش از طبیعت و محیط اطراف زندگی آنان مانند گل ، کاسه ، ماهی ، پروانه ، شانه و... تشکیل می گردد. شهرهای مسجد سلیمان ، اندیمشک و ایذه از مراکز تولید این محصول می باشد.
گلیم : هفتگل یکی از بخشهای شهرستان رامهرمز از مناطق عمده تولید گلیم در استان است که اکثر بافندگان آن ترک زبان و از عشایر قشقایی هستند.
گفتني است : احرامی (سجاده ) نوعی زیرانداز محسوب می شود که درقدیم به عنوان سجاده نماز و در ابعاد محدود 90 در70 سانتی متر تولید می شده اما اکنون در ابعاد مختلف بافته می شود و گاه بافت آن تا طول سه متر به عنوان کناره یا روژله ای هم سفارش داده می شود. به طور کلی بافت احرامی در خوزستان از سابقه دیرینه ای برخوردار بوده و برروی دارهای سنتی دووردی تولید می شود. مواد اولیه آن را نخ پنبه و پشم تشکیل می دهد و مراکز بافت احرامی در شهرستانهای شوشتر دزفول و بهبهان است .
در گزارش آمده است : گیوه ، پاپوشی است بسیار سبک و راحت که تولید آن در شهرستانهای دزفول ، بهبهان و شوشتر رواج داشته و مواد اولیه آن چرم ، پنبه و نخ تابیده و پارچه نازک نخی ، کتیرا، پوست دباغی شده ، موی بز و چسب است که با ابزار سندان چوبی ، مشته ، درفش ، چسنی ، دواگیر، چاقو، پراز و... تولید می شود.
اين گزارش مي افزايد : نساجی سنتی در استان خوزستان بویژه در شهرهای شوشتر ودزفول از قدمت بسیار بالایی برخوردار بوده تا بدانجا که قزبافی (ابریشم بافی ) در شهرستان شوشتر به گذشته های بسیار دور باز می گردد. به طوری که پارچه پوشش خانه کعبه از دیبای شوشتر تهیه می شده که به صورت دووردی و چهاروردی بافته می شود. از عمده محصولات این رشته جاجیم ، زیلو، موج ، ملحفه و انواع منسوجات است .
بنا بر اين گزارش : مرکز بافت عبا در شهرستان و از قدمت بالایی در این زمینه برخوردار است . معروفیت عبای بهبهان مدیون کیفیت بالا در بافت و مواد اولیه آن می باشد. عبا در بهبهان از پشم شتر و نیز از پشم نژاد خاصی از گوسفند عربی بافته می شود و بجز بازارهای داخلی به کشورهای حوزه خلیج فارس نیز صادر می شود.
همچنين تولیدات عشایری ،وریس بافی (کارتی )، خورجین ، چوقا، حور، توبره ، جل مهده و... از انواع بافته های عشایر است . این بافته ها که بیش از 10 نوع محصول را شامل می شود عمدتا توسط عشایر بختیاری در شمال خوزستان در دامنه های جبال زاگرس تولید می شود و تمامی مراحل پشم چینی ، پشم ریسی ، رنگرزی تا مرحله بافت آنها توسط خود عشایر صورت می گیرد
شايان ذکر است : خراطی مرکز هنر- صنعت خراطی خوزستان ، شهرستان دزفول است که از قدمت زیادی برخوردار می باشد و تولیدات آن در بازار قدیم دزفول کاملا رایج است . محصولات زیبایی از قبیل مبلمان ، جالباسی ، قلیان ، گهواره ، سبدهای نگهداری مجلات و روزنامه ، میل زورخانه ، جاکفشی ، ظروف مختلف و قطعات ظریف هنری از عمده تولیدات این هنر- صنعت محسوب می شود. مواد اولیه این رشته انواع چوب بویژه چوبی به نام "جغ " است .
لازم به ذکر است : محرق قدمت محرقکاری دراستان خوزستان زیاد نیست و رشته ای جوان محسوب می شود اما به دلیل فراوانی مواد اولیه آن در استان ، گسترش وسیعی پیدا کرده و هم اکنون در اکثر شهرستانها و درمراکز آموزش صنایع دستی استان به علاقه مندان آموزش داده می شود. محرق کاری شباهت زیادی به معرق چوب دارد بااین تفاوت که تابلوهای محرق ، ساده تر و سریع تر از تابلوهای معرق ساخته می شود. مواد اولیه این هنر، ساقه جو و گندم است که با تکنیکی بسیار ساده برروی زمینه پارچه ای یا سطوح صاف چسبانده می شود.
در اين گزارش آمده است : ورشوسازی دزفول که از نظر اهمیت ، دومین رتبه کشور را داراست با ظروف بسیار متنوع و کاربردی ازاهمیت ویژه ای برخوردار است . سماور، قلیان ، پارچ و لیوان ، گلاب پاش ، تنگ و قدح ، آفتابه و لگن از متداول ترین تولیدات این رشته به شمار می آید.
در پايان اين گزارش : میناکاری روی طلا از هنرهای خاص استان است که توسط صابئین مندایی - پیروان حضرت یحیی (ع )- دراستان انجام می شود. تعدادی از هنرمندان این رشته در استان آوازه جهانی دارند و آثارشان منحصربه فرد است . آنان باظرافت خاصی نقشهای نخل و قایق روان برروی کارون و کاروانهای شتر را بر روی مینای ریخته شده بر قطعات طلا درآورده و دستبند، حمایل ، گردن بند و سینه ریز، گوشواره و انگشتر به یادگار می نگارند. این آثار علاوه بر جنبه اقتصادی ، دارای ارزش هنری بسیار بالایی هستند.
/ک