با پیامک تبلیغاتی مزاحم چگونه باید روبرو شد
اساسا با توجه به ماهيت ناقض حقوق شهروندي بودن الزام شهروندان به دريافت پيامك‌هاي تبليغاتي از سوي مبلغان براي دريافت يا عدم دريافت درست نيست و اصل و مبنا بر پايه جواز ورود به حريم خصوصي افراد است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، پیامک هایی که این روزها با اهداف تجاری و به صورت ناخواسته گوشی های تلفن همراه ما را پر کرده است، موضوعی است که قواعد حقوقی نسبت به آنها بی‌تفاوت نبوده اند.
مدرن شدن زندگي و پيشرفت جامعه در مسايل گوناگون، در بازه زماني از يك طرف باعث برخوردار شدن افراد از يك‌سري منافع و تسهیلات و در نهايت موجب بالاتر رفتن كيفيت زندگي شهروندان خواهد شد. اين موضوع امري کاملا بديهي و مسلم است كه بشریت به تجربه در طول زمان به آن كاملا واقف شده است. اما از طرف ديگر، ترقي دانش بشري و ساخت و توسعه دستگاه‌هاي نوين گاهی مشكلات جديدي را در زمينه‌هاي گوناگون نسبت به زندگي اجتماعی مردم به وجود آورده است.
اختراع وسايل ارتباطي نظير تلفن از جمله پديده‌هايي است كه همگام با پيشرفت نظام اجتماعی، در زندگي افراد وارد شده است. در چند دهه اخير ايجاد تشكيلات و دستگاه‌هاي پيشرفته باعث به وجود آمدن تلفن همراه شخصي شده است. به طورقطع اين وسيله ارتباطي، گامي مثبت در جهت تسهيل ارتباطات افراد محسوب مي‌شود.
ارتباط پیام های تبلیغاتی با نقض حقوق شهروندی
ايجاد مزاحمت تلفني انواع مختلفي دارد. به عنوان مثال یکی از این مزاحمت‌ها زنگ زدن و حرف نزدن بوده است. اخيرا با توجه به گسترش سامانه‌هاي ارسال انبوه پيام کوتاه، تبليغ كردن به وسيله ارسال پيام كوتاه در حجم وسيع از اين طريق به شدت در حال رشد است. سوال اينجاست كه آيا تبليغ كردن اشخاص و گروه‌ها از طريق ارسال پيام کوتاه به شماره شخصي افراد، با تبليغ كردن از طريق وسايل ارتباط جمعي نظير روزنامه، تلويزيون، اينترنت و... در يك دسته قرار مي‌گيرند؟
آيا حق بر تبليغ كردن كالا و خدمات همان‌طور كه در بخش نخست مجاز است، در قسمت اخير نيز امري درست محسوب مي‌شود؟ ميزان تداخل اين موضوع با حقوق شهروندي تا چه حد است؟ آیا این عمل موجب نقض حقوق انسانی می‌شود یا خیر؟
ایجاد مزاحمت با ارسال پیامهای تبلیغاتی
اصولا داشتن يك خط ارتباطي از جمله شخصي‌ترين موضوعات يك فرد در زندگي‌اش است. ارسال پيام‌هاي کوتاه تبليغاتي براي رسيدن اشخاص به يك منفعت شخصي به صورت تبليغ شدن براي كالا يا خدمات آنهاست.
بنابراين از نظر منطقي و طبيعي، ايجاد مزاحمت و ورود به حریم خصوصي يك شخص و اجبار وي به دريافت چنين پيام‌هاي کوتاهی براي رسيدن به منفعت ديگري نادرست به نظر مي‌رسد. شركت مخابرات استان تهران اعلام كرد: بر اساس آيين‌نامه مربوط به مزاحمت‌هاي تلفني كه به اپراتورهاي تلفن‌همراه ابلاغ شده است، پيامك هاي تبليغي، مزاحمت تلفني محسوب نمي‌شوند.
به گزارش حمایت، ارسال پيام كوتاه به مقصد مشتركان تلفن همراه در صورتي تخلف محسوب مي‌شود كه موجب مزاحمت مشترك شده باشد و شاكي بتواند موضوع مزاحمت را با دلايل قانوني اثبات كند. بر اين اساس، مواردي مانند ارسال پيام‌هاي تبريك، تبليغي و پيام‌هايي با مضامين اجتماعي و فرهنگي و حتي سياسي نمي‌توانند مشمول عنوان مزاحمت تلقي شوند؛ مگر آنكه طبق رويه‌هاي مشابه در زمينه تلفن ثابت حجم پيام‌هاي ارسالي در عمل باعث نداشتن امكان استفاده مشترك از وسيله مخابراتي شود.
اما این تفسیر غلط به نظر می‌رسد. آنقدر وسایل ارتباط جمعی نظیر رادیو، تلویزیون، اینترنت و... در زندگی اجتماعی ما جا باز کرده است که انبوهی از تبلیغات را در اطراف خود کاملا احساس می‌کنیم. حتی روی بدنه وسایط نقلیه عمومی و کنار پل‌ها و اتوبان‌ها نصب نقوش و تابلوهای تبلیغاتی مشاهده می‌شود.
اما این روش‌ها متفاوت از نفوذ در وسایل ارتباطی شخصی و مختص به هر شهروند است که حق مدیریت ارتباطی آن وسیله را دارد و مجبور به دریافت دایم این پیامهای کوتاه در زمان‌های مختلف شبانه‌روز نیست. نباید مزاحمت به این حد توسط شرکت مخابرات محدود تصور شود که فقط در صورتی که حجم پيام‌هاي ارسالي در عمل باعث نداشتن امكان استفاده مشترك از وسيله مخابراتي شود، مزاحمت تلقی شود.
این‌که یک مشترک به خاطر منافع شخصی یک عده ای، به خاطر تحمیل دریافت این‌گونه پیام‌ها از خواب بیدار می‌شود، یا مثلا مجبور به دست کشیدن از کار در حال انجام خود به خاطر رسیدن پیامی که به هیچ‌وجه مورد نیاز مشترک نیست و نظایر آن مزاحمت تلقی می‌شود. به طورقطع عدم امكان استفاده مشترك از وسيله مخابراتي به دلیل ارسال انبوه پیام‌ها مزاحمت تلقی خواهد شد و این سخن از طرف شرکت مخابرات بر اساس آیین‌نامه حرف جدیدی نیست.
باید قدری دقیق‌تر به واژه مزاحمت توجه داشت. درگیر و معطوف کردن ذهن مشترک و جلب توجه وی با رساندن انبوه پیامهای کوتاه در طول شبانه‌روز که احتمالا هیچ‌کدام از آنها مورد استفاده مشترک نیست، نوعی مزاحمت محسوب خواهد شد.
ایجاد رنجش
زمانی که تبلیغات، تکنیک هایی را به کار می گیرد که باعث آزردن، رنجاندن و توهین به کسی شوند یا عوام فریبانه باشند، مشتریان ممکن است آن را به عنوان یک امر ناخواسته و آزاردهنده درک کنند. تبلیغات موبایلی ممکن است انبوهی از اطلاعات را فراهم کند که باعث گیجی
دریافت کننده شوند و مصرف کنندگان به این اطلاعات ناخواسته، به طور منفی عکس العمل نشان دهند. این موضوع یکی دیگر از پیامدهای منفی پیامک های تجاری است که می تواند از جوانب حقوقی برخوردار باشد.
نقض حقوق شهروندی
حتی در صورت عدم ایجاد مزاحمت به معنای واقعی کلمه، باید توجه داشت که یکی از مسایل مهم در زندگی افراد، حریم خصوصی آنها است. تلفن همراه شخصی با شماره‌ای مختص به یک شهروند، جزو وسایل شخصی فرد محسوب می‌شود. به این ترتیب ارسال پیام کوتاه تبلیغاتی در هر زمان از شبانه‌روز و بدون درخواست مشترک نوعی ورود به حریم خصوصی شخص محسوب می‌شود.
از جمله حقوق شهروندی، آزادی افراد در حریم خصوصی خود و حق بر عدم ورود دیگران به حریم خصوصی آنان است. بنابراین احترام به حقوق شهروندی اشخاص اقتضا دارد که جلوی ورود این دسته از پیامهای کوتاه تبلیغاتی به تلفن همراه شخصی افراد گرفته شود. این امر نیازمند اعمال نظارت دقیق و تجدید نظر در سامانه فعلی ارسال پیامهای کوتاه در حجم وسیع به شهروندان کشورمان است.
نادرست بودن نظام فعلی
اساسا با توجه به ماهيت ناقض حقوق شهروندي بودن الزام شهروندان به دريافت پيامك‌هاي تبليغاتي از سوي مبلغان براي دريافت يا عدم دريافت درست نيست. در توضيح اين مطلب بايد گفت كه در حال حاضر اصل امكان براي ارسال پيامك‌هاي مزبور براي تمامي مشتركان تلفن همراه است. يعني اصل و مبنا بر پايه جواز ورود به حريم خصوصي افراد است.
تنها در صورت عدم تمايل مشترك مي‌تواند از طريق تماس خواستار قطع ارسال پيام كوتاه تبليغاتي شود. اساسا باید سامانه تبلیغاتی از طریق ارسال پیامهای کوتاه متعدد عکس نظام فعلی باشد. به این معنا که متصدیان امر ارسال پیام کوتاه تبلیغاتی به عموم مردم اطلاع‌رسانی کند که هر کس از مشترکان تلفن همراه که تمایل به دریافت پیامهای کوتاه انبوه تبلیغاتی دارد مثلا به شماره خاصی یک پیام کوتاه بفرستد.
موضع قانونی در زمینه مزاحمت
در صورتی که به علت ارسال پیامهای کوتاه تبلیغاتی به مراجع قضایی مراجعه شود و درنهایت این عمل بنا به نظر قاضی دادگاه ایجاد مزاحمت تلقی شود، حکم این عمل در قوانین ما وجود دارد.
مطابق ماده 641 قانون مجازات اسلامی، هر گاه کسی به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند، علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب به حبس از 1 تا 6 ماه محکوم خواهد شد. به این ترتیب ملاحظه می‌شود که عمل مزبور در صورت احراز مزاحمت برای اشخاص به انحای گوناگون جرم تلقی و مرتکبان آن را با مجازات مواجه خواهد کرد.
رسیدگی به شکایات پیامک های تبلیغاتی
اعتراضات به حق شهروندان نسبت به این پیامک های ناخواسته بالاخره چند ماهی است مسوولان این حوزه را به فکر انداخته و سامانه ای را برای بررسی این شکایات راه اندازی کرده اند. بر این اساس در حال حاضر مشترکان تلفن همراه می توانند با ارسال پیامک به سامانه 10001314، شکایات خود از پیامک‌های دریافتی تبلیغاتی را به ثبت رسانند.
سامانه دریافت شکایت پیامک‌های تبلیغاتی که در ششمین جشنواره و نمایشگاه بین‌المللی رسانه‌های دیجیتال رونمایی شد، هم اکنون آماده خدمات رسانی به مشترکان تلفن همراه است و مشترکان می‌توانند، شکایات خود را از پیامک‌های انبوه تبلیغاتی به شماره 10001314 ارسال کنند؛ به این معنا که متقاضی باید شماره پیامک ارسالی و متن آن را به شماره مذکور ارسال کند تا موضوع مورد رسیدگی قرار گیرد.
شیوه ارسال پیامک‌های تبلیغاتی و انبوه به موبایل مشترکان و افزایش روزافزون تعداد این پیامک‌ها بدون اجازه مشترکان در تمامی ساعات شبانه روز و حتی نیمه‌های شب، به حدی مورد انتقاد مشترکان است که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با تصویب طرحی اپراتورهای تلفن همراه را مکلف به کسب اجازه قبلی از مشترکان برای ارسال پیامک های انبوه تبلیغاتی، خبری و اطلاع رسانی کرد اما با این وجود پیامک های تبلیغاتی همچنان برای مشترکان ارسال می شود و به نظر می رسد این آیین نامه آنطور که باید اجرایی نشده است.
مدرن شدن زندگي و پيشرفت جامعه در مسايل گوناگون، در بازه زماني از يك طرف باعث برخوردار شدن افراد از يك‌سري منافع و تسهیلات و در نهايت موجب بالاتر رفتن كيفيت زندگي شهروندان خواهد شد. اين موضوع امري کاملا بديهي و مسلم است كه بشریت به تجربه در طول زمان به آن كاملا واقف شده است. اما از طرف ديگر، ترقي دانش بشري و ساخت و توسعه دستگاه‌هاي نوين گاهی مشكلات جديدي را در زمينه‌هاي گوناگون نسبت به زندگي اجتماعی مردم به وجود آورده است.
اختراع وسايل ارتباطي نظير تلفن از جمله پديده‌هايي است كه همگام با پيشرفت نظام اجتماعی، در زندگي افراد وارد شده است. در چند دهه اخير ايجاد تشكيلات و دستگاه‌هاي پيشرفته باعث به وجود آمدن تلفن همراه شخصي شده است. به طورقطع اين وسيله ارتباطي، گامي مثبت در جهت تسهيل ارتباطات افراد محسوب مي‌شود.
ارتباط پیام های تبلیغاتی با نقض حقوق شهروندی
ايجاد مزاحمت تلفني انواع مختلفي دارد. به عنوان مثال یکی از این مزاحمت‌ها زنگ زدن و حرف نزدن بوده است. اخيرا با توجه به گسترش سامانه‌هاي ارسال انبوه پيام کوتاه، تبليغ كردن به وسيله ارسال پيام كوتاه در حجم وسيع از اين طريق به شدت در حال رشد است. سوال اينجاست كه آيا تبليغ كردن اشخاص و گروه‌ها از طريق ارسال پيام کوتاه به شماره شخصي افراد، با تبليغ كردن از طريق وسايل ارتباط جمعي نظير روزنامه، تلويزيون، اينترنت و... در يك دسته قرار مي‌گيرند؟
آيا حق بر تبليغ كردن كالا و خدمات همان‌طور كه در بخش نخست مجاز است، در قسمت اخير نيز امري درست محسوب مي‌شود؟ ميزان تداخل اين موضوع با حقوق شهروندي تا چه حد است؟ آیا این عمل موجب نقض حقوق انسانی می‌شود یا خیر؟
ایجاد مزاحمت با ارسال پیامهای تبلیغاتی
اصولا داشتن يك خط ارتباطي از جمله شخصي‌ترين موضوعات يك فرد در زندگي‌اش است. ارسال پيام‌هاي کوتاه تبليغاتي براي رسيدن اشخاص به يك منفعت شخصي به صورت تبليغ شدن براي كالا يا خدمات آنهاست.
بنابراين از نظر منطقي و طبيعي، ايجاد مزاحمت و ورود به حریم خصوصي يك شخص و اجبار وي به دريافت چنين پيام‌هاي کوتاهی براي رسيدن به منفعت ديگري نادرست به نظر مي‌رسد. شركت مخابرات استان تهران اعلام كرد: بر اساس آيين‌نامه مربوط به مزاحمت‌هاي تلفني كه به اپراتورهاي تلفن‌همراه ابلاغ شده است، پيامك هاي تبليغي، مزاحمت تلفني محسوب نمي‌شوند.
به گزارش حمایت، ارسال پيام كوتاه به مقصد مشتركان تلفن همراه در صورتي تخلف محسوب مي‌شود كه موجب مزاحمت مشترك شده باشد و شاكي بتواند موضوع مزاحمت را با دلايل قانوني اثبات كند. بر اين اساس، مواردي مانند ارسال پيام‌هاي تبريك، تبليغي و پيام‌هايي با مضامين اجتماعي و فرهنگي و حتي سياسي نمي‌توانند مشمول عنوان مزاحمت تلقي شوند؛ مگر آنكه طبق رويه‌هاي مشابه در زمينه تلفن ثابت حجم پيام‌هاي ارسالي در عمل باعث نداشتن امكان استفاده مشترك از وسيله مخابراتي شود.
اما این تفسیر غلط به نظر می‌رسد. آنقدر وسایل ارتباط جمعی نظیر رادیو، تلویزیون، اینترنت و... در زندگی اجتماعی ما جا باز کرده است که انبوهی از تبلیغات را در اطراف خود کاملا احساس می‌کنیم. حتی روی بدنه وسایط نقلیه عمومی و کنار پل‌ها و اتوبان‌ها نصب نقوش و تابلوهای تبلیغاتی مشاهده می‌شود.
اما این روش‌ها متفاوت از نفوذ در وسایل ارتباطی شخصی و مختص به هر شهروند است که حق مدیریت ارتباطی آن وسیله را دارد و مجبور به دریافت دایم این پیامهای کوتاه در زمان‌های مختلف شبانه‌روز نیست. نباید مزاحمت به این حد توسط شرکت مخابرات محدود تصور شود که فقط در صورتی که حجم پيام‌هاي ارسالي در عمل باعث نداشتن امكان استفاده مشترك از وسيله مخابراتي شود، مزاحمت تلقی شود.
این‌که یک مشترک به خاطر منافع شخصی یک عده ای، به خاطر تحمیل دریافت این‌گونه پیام‌ها از خواب بیدار می‌شود، یا مثلا مجبور به دست کشیدن از کار در حال انجام خود به خاطر رسیدن پیامی که به هیچ‌وجه مورد نیاز مشترک نیست و نظایر آن مزاحمت تلقی می‌شود. به طورقطع عدم امكان استفاده مشترك از وسيله مخابراتي به دلیل ارسال انبوه پیام‌ها مزاحمت تلقی خواهد شد و این سخن از طرف شرکت مخابرات بر اساس آیین‌نامه حرف جدیدی نیست.
باید قدری دقیق‌تر به واژه مزاحمت توجه داشت. درگیر و معطوف کردن ذهن مشترک و جلب توجه وی با رساندن انبوه پیامهای کوتاه در طول شبانه‌روز که احتمالا هیچ‌کدام از آنها مورد استفاده مشترک نیست، نوعی مزاحمت محسوب خواهد شد.
ایجاد رنجش
زمانی که تبلیغات، تکنیک هایی را به کار می گیرد که باعث آزردن، رنجاندن و توهین به کسی شوند یا عوام فریبانه باشند، مشتریان ممکن است آن را به عنوان یک امر ناخواسته و آزاردهنده درک کنند. تبلیغات موبایلی ممکن است انبوهی از اطلاعات را فراهم کند که باعث گیجی
دریافت کننده شوند و مصرف کنندگان به این اطلاعات ناخواسته، به طور منفی عکس العمل نشان دهند. این موضوع یکی دیگر از پیامدهای منفی پیامک های تجاری است که می تواند از جوانب حقوقی برخوردار باشد.
نقض حقوق شهروندی
حتی در صورت عدم ایجاد مزاحمت به معنای واقعی کلمه، باید توجه داشت که یکی از مسایل مهم در زندگی افراد، حریم خصوصی آنها است. تلفن همراه شخصی با شماره‌ای مختص به یک شهروند، جزو وسایل شخصی فرد محسوب می‌شود. به این ترتیب ارسال پیام کوتاه تبلیغاتی در هر زمان از شبانه‌روز و بدون درخواست مشترک نوعی ورود به حریم خصوصی شخص محسوب می‌شود.
از جمله حقوق شهروندی، آزادی افراد در حریم خصوصی خود و حق بر عدم ورود دیگران به حریم خصوصی آنان است. بنابراین احترام به حقوق شهروندی اشخاص اقتضا دارد که جلوی ورود این دسته از پیامهای کوتاه تبلیغاتی به تلفن همراه شخصی افراد گرفته شود. این امر نیازمند اعمال نظارت دقیق و تجدید نظر در سامانه فعلی ارسال پیامهای کوتاه در حجم وسیع به شهروندان کشورمان است.
نادرست بودن نظام فعلی
اساسا با توجه به ماهيت ناقض حقوق شهروندي بودن الزام شهروندان به دريافت پيامك‌هاي تبليغاتي از سوي مبلغان براي دريافت يا عدم دريافت درست نيست. در توضيح اين مطلب بايد گفت كه در حال حاضر اصل امكان براي ارسال پيامك‌هاي مزبور براي تمامي مشتركان تلفن همراه است. يعني اصل و مبنا بر پايه جواز ورود به حريم خصوصي افراد است.
تنها در صورت عدم تمايل مشترك مي‌تواند از طريق تماس خواستار قطع ارسال پيام كوتاه تبليغاتي شود. اساسا باید سامانه تبلیغاتی از طریق ارسال پیامهای کوتاه متعدد عکس نظام فعلی باشد. به این معنا که متصدیان امر ارسال پیام کوتاه تبلیغاتی به عموم مردم اطلاع‌رسانی کند که هر کس از مشترکان تلفن همراه که تمایل به دریافت پیامهای کوتاه انبوه تبلیغاتی دارد مثلا به شماره خاصی یک پیام کوتاه بفرستد.
موضع قانونی در زمینه مزاحمت
در صورتی که به علت ارسال پیامهای کوتاه تبلیغاتی به مراجع قضایی مراجعه شود و درنهایت این عمل بنا به نظر قاضی دادگاه ایجاد مزاحمت تلقی شود، حکم این عمل در قوانین ما وجود دارد.
مطابق ماده 641 قانون مجازات اسلامی، هر گاه کسی به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند، علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب به حبس از 1 تا 6 ماه محکوم خواهد شد. به این ترتیب ملاحظه می‌شود که عمل مزبور در صورت احراز مزاحمت برای اشخاص به انحای گوناگون جرم تلقی و مرتکبان آن را با مجازات مواجه خواهد کرد.
رسیدگی به شکایات پیامک های تبلیغاتی
اعتراضات به حق شهروندان نسبت به این پیامک های ناخواسته بالاخره چند ماهی است مسوولان این حوزه را به فکر انداخته و سامانه ای را برای بررسی این شکایات راه اندازی کرده اند. بر این اساس در حال حاضر مشترکان تلفن همراه می توانند با ارسال پیامک به سامانه 10001314، شکایات خود از پیامک‌های دریافتی تبلیغاتی را به ثبت رسانند.
سامانه دریافت شکایت پیامک‌های تبلیغاتی که در ششمین جشنواره و نمایشگاه بین‌المللی رسانه‌های دیجیتال رونمایی شد، هم اکنون آماده خدمات رسانی به مشترکان تلفن همراه است و مشترکان می‌توانند، شکایات خود را از پیامک‌های انبوه تبلیغاتی به شماره 10001314 ارسال کنند؛ به این معنا که متقاضی باید شماره پیامک ارسالی و متن آن را به شماره مذکور ارسال کند تا موضوع مورد رسیدگی قرار گیرد.
شیوه ارسال پیامک‌های تبلیغاتی و انبوه به موبایل مشترکان و افزایش روزافزون تعداد این پیامک‌ها بدون اجازه مشترکان در تمامی ساعات شبانه روز و حتی نیمه‌های شب، به حدی مورد انتقاد مشترکان است که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با تصویب طرحی اپراتورهای تلفن همراه را مکلف به کسب اجازه قبلی از مشترکان برای ارسال پیامک های انبوه تبلیغاتی، خبری و اطلاع رسانی کرد اما با این وجود پیامک های تبلیغاتی همچنان برای مشترکان ارسال می شود و به نظر می رسد این آیین نامه آنطور که باید اجرایی نشده است.
