به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اراک ، آرتروز (استئوآرتریت) هم از جمله این بیماری هاست که می تواند عوارض جدی بر سلامت افراد وارد کند و باعث اختلال عملکرد و محدودیت فعالیت در برخی میانسالان و سالمندان شود و هزینه های قابل توجهی بر سیستم بهداشت و درمان جامعه تحمیل کند. بزرگ ترین عامل خطر برای بیماری آرتروز افزایش سن است.

از عوامل خطر مهم دیگر می توان به ضربه های شدید و مکرر ناشی از آسیب های شغلی و چاقی اشاره کرد؛ اما نکته قابل توجه در مورد آرتروز، تاثیر چاقی و اضافه وزن به عنوان یکی از عوامل قابل کنترل مسبب این بیماری است که افزون بر تاثیر روی مفاصلی که وزن بدن را تحمل می کند مانند زانو در ایجاد آرتروز مفاصل دیگر از جمله مفاصل بین انگشتان دست نیز نقش دارد.نا بر تاکید متخصصان در کنار افزایش سن، چاقی و آسیب های شغلی و ورزشی می توان به عوامل مکانیکی و ساختاری بدن مانند انحرافات و بد شکلی سیستم اسکلتی شامل زانوی پرانتزی و ضربدری، بیماری های سیستم غدد و متابولیسم، اختلالات ژنتیکی و مادرزادی نیز در بروز آرتروز اشاره کرد.

جالب است بدانید بیماران مبتلا معمولا از احساس سایش و صدای تق تق مفصل شکایت دارند. در موارد شدیدتر نیز بیماری آرتروز ممکن است به دردهای مزمن و حتی اختلال در وضع خواب، روح و روان بیمار منجر شود و عملکرد فردی و اجتماعی وی را تحت تاثیر قرار دهد.

رژیم های غذایی که به اضافه وزن در بیماران منجر می شود، می تواند باعث تشدید یا ایجاد این بیماری شود. نکته مهم تفکری است که در میان مردم رایج است و آن مصرف کله پاچه و پای مرغ برای ایجاد غضروف و بهبود آرتروز مفاصل است که تاکنون هیچ مدرک و شواهد علمی قابل توجهی به نفع این نظر منتشر نشده است؛

ولی در مورد مصرف ویتامین ها و نقش آنها در درمان آرتروز مطالعات قطعی وجود ندارد، با وجود این در افرادی که رژیم غذایی آنها سرشار از ویتامین های C و D است، شدت آرتروز کمتر گزارش شده است. البته این که آیا این تاثیر با داروهای مکمل حاوی ویتامین ها نیز ایجاد می شود، نامشخص است.

اگر فردی که مبتلا به آرتروز خفیف است، طی زمان دچار افزایش وزن و به دلیل کم تحرکی دچار ضعف عضلات شود، آرتروز به طور قطعی پیشرفت خواهد کرد.اصلاح الگوی زندگی شامل تغذیه مناسب و پیشگیری از اضافه وزن، رعایت اوضاع صحیح بدن در فعالیت های روزمره از جمله خودداری از دو زانو و چهارزانو نشستن، استفاده از توالت فرنگی، محدود کردن دفعات بالا و بویژه پایین آمدن از پله، غذا خوردن پشت میز به جای نشستن در کنار سفره از جمله دستورات ساده و قابل اجرایی است که می تواند از پیشرفت و شدت آرتروز بکاهد.

همچنین انجام ورزش های مناسب می تواند در به تاخیر انداختن بروز این بیماری کمک کننده باشد. حتی کاهش پنج کیلوگرم از وزن ممکن است تا حدود ۵۰ درصد از فشار روی مفاصل زانو را کم کند.انجام ورزش های آبی و آیروبیک (هوازی) در بهبود بسیاری از عوارض و بیماری های اسکلتی و عضلانی و از جمله آرتروز موثر است.

ورزش های گوناگون هم از میزان درد می کاهد و هم سبب بهبود حرکت و عملکرد مفاصل آرتروزی می شود. نکته مهم این است که ورزش درمانی برای هر فرد متناسب با شرایط سنی و جسمی، بیماری های زمینه ای، شدت آرتروز ویافته های معاینات بالینی وی تجویز می شود.

در بسیاری از بیماران نبود تناسب بین قدرت و انعطاف پذیری عضلات سبب تشدید آرتروز می شود؟ بنابراین در کنار ورزش های تقویتی عضلات، بخصوص عضله چهارسر و نزدیک کننده های ران، تمرینات کششی برای افزایش انعطاف پذیری عضلات پشت و کنار ران و حتی تمرینات تعادلی می تواند مفید واقع شود.

فیزیکی به مبتلایان به آرتروز آن است که پیاده روی یکی از مناسب ترین ورزش ها در مبتلایان به آرتروز زانو است، اما باید از حرکت روی سطوح شیبدار بویژه سر پایینی پرهیز شود. همچنین دوچرخه ثابت با ارتفاع بلند صندلی به دلیل این که بخشی از وزن بیمار توسط صندلی دوچرخه تحمل می شود و از فشار بر زانوها می کاهد، بخصوص در افراد چاق مناسب تر است.

در مورد استفاده از وسایل ورزشی ثابت که قابلیت تنظیم براساس شرایط فیزیکی بیماران را ندارد، از جمله وسایل نصب شده در پارک ها باید توجه داشت که این لوازم در برخی افراد بخصوص بیماران سالمند ممکن است آسیب رسان باشد. البته مطالعات جدید کاربرد ورزشی به نام تای چی در سالمندان و بویژه مبتلایان به آرتروز و پوکی استخوان را مورد تاکید قرار داده است.

اساس این ورزش شامل حرکات ریتمیک و آهسته است که باعث افزایش آرامش، بهبود قدرت و تعادل، انعطاف پذیری و اعتماد به نفس می شود.

در مورد آرتروز زانو ها، کفش و کفی مناسب باید براساس معاینه و تجویز پزشک تهیه شود و برای انتخاب صحیح آن باید علاوه بر وضع زانو ها مواردی چون معاینات مچ پا و نحوه قرارگیری کشکک ارزیابی شود.

به گفته متخصصان طب فیزیکی جراحی معمولا در مواردی که آرتروز شدید باعث اختلال در فعالیت بیمار شده باشد و معضلات بیمار به درمان های غیرجراحی پاسخ نداده باشد، در نظر گرفته می شود. یکی از مواردی که در جراحی های نواحی آرتروزی مهم است، در نظر گرفتن یک دوره مناسب توانبخشی قبل و پس از اعمال جراحی است که شامل آموزش بیماران، تمرین درمانی و بکارگیری روش های مختلف فیزیوتراپی است.

نباید فراموش کرد هدف کلی از درمان های متنوع فیزیکی و دارویی در مبتلایان به آرتروز، کاهش درد، حفظ یا بهبود حرکت مفصلی و عملکرد آن و در نهایت ارتقای کیفیت زندگی بیمار است، اما اثرات کاهش وزن در افراد چاق، ورزش های هوازی (آیروبیک)، ورزش های آبی و تمرینات مقاومتی و تقویتی در پیشگیری از آرتروز و کند کردن روند پیشرفت بیماری کاملا ثابت شده و به افراد مبتلابه آرتروز توصیه می شود./س