*نظامی در داستان ماهان مصری در هفت پیکر اشاره کرده است که خضرِ نجات بخشِ آدمی از جنگ غولان بیابانِ عالم، به حقیقت تجلیِ بخشِ متعالی‌تری از آگاهی درون خود آدمی است.

*ماهان وقتی دست در دامن هر کس می‌زند او را غول می‌یابد روی در خدا می‌کند و به سجده و نیایش می‌آید و چون سر از سجده بر می‌دارد شخصی را می‌بیند که درست به شکل و پیکر خود اوست و اوست همان خضر دستگیر و نجات بخش:

ساعتی در خدای خود نالید      روی در سجده گاه خود مالید

       چون که سر بر گرفت در برِ خویش      دید شخصی به شکل و پیکر خویش      

سبز پوشی چو فصل نیسانی       سرخ رویی چو صبح نورانی     

گفت کای خواجه کیستی به درست       قیمتی گوهرا که گوهر توست          

گفت من خضرم ای خدای پرست       آمدم تا تو را بگیرم دست            

*خضر رمزی از مشیت ازلی الهی است که دانش او بیرون از حوصله ادراکات عامه انسان‌هاست، به همین جهت فریاد اعتراض آدمیان به زبان حافظ بلند است که:

عنان کشیده رو ای پادشاهِ کشورِ حسن        که نیست بر سر راهی که دادخواهی نیست

*و تنها عاشقانند که با تسلیم تمام به مشیت معشوق، باز حافظ وار می‌گویند: