به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اردبیل/ در منطقه آذربایجان و در دیار اردبیل یلدا حال و هوایی متفاوت دارد به طوری که در این شب به عنوان طولانی‌ترین شب سال که ریشه در تاریخ باستانی این سرزمین دارد و در حیات آریایی‌ها به نام شب زایش خورشید و تولد نور یاد می‌شود مردمان این سامان با کنار هم نشستن تا پاسی از شب چله‌داری کرده و به همنشینی همراه با مهر و مهربانی ادامه می‌دهند.

مردم اردبیل هنداونه چله موسوم به «چیله قارپزی» را در این شب می‌خورند و باور دارند که با خوردن این میوه لرزشان تاثیر ندارد و در این شب مردم چله بزرگ را قسم می‌دهند که زیاد برایشان سخت نگیرد.

علاوه بر هنداونه اردبیلی‌ها در این شب پرتقال، انار، آجیل و تخمه بوداده آفتابگردان فراهم می‌آورند و بر این اعتقاد دارند که خوردن هنداونه در این شب صولت و اثرگذاری سرما را در زمستان می‌کاهد که قبلا در اردبیل به جای هندوانه از ماست نیز استفاده می‌شده است.

انتخاب پرتقال و انار نیز از این روی بوده که رنگ این دو میوه به مانند رنگ خورشید به هنگام سپیده‌دم است و چون نشانی از مظهر نور و روشنایی و گرماست باید در شب یلدا خورده شود.

در دهه‌های نه‌چندان دور که خانه‌های پدری بسیار بزرگ و شامل اندرونی و بیرونی بود تمام فرزندان و نوه‌ها به خدمت پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها می‌رسیدند و یلدا آغاز و شروع قصه‌های پدربزرگ از شاهنامه فردوسی، حسین کرد شبستری، مختارنامه، کوراوغلی و ... بود و تا آخر زمستان در شب‌های جمعه این قصه‌ها برای نوه‌ها گفته می‌شد.

در این شب و به بهانه تبریک و شادباش این روز فرخنده برای نوعروسان و دختران نامزد از طرف خانواده داماد تنقلات همراه با میوه‌های رنگین و هندوانه شیرین که در کنار آن هدیه‌ای نیز برای عروس در نظر گرفته به خانه او فرستاده می‌شود تا در یک رسم شایسته دید و بازدیدی نیز صورت گرفته باشد.

برخی از مردم منطقه هنوز هم اعتقاد دارند که در شب یلدا حضرت خضر(ع) به همه خانواده‌ها سر می‌زند و قووت را که مخلوطی از گندم برشته، تخم خربزه برشته، توت خشک و مقداری شکر با هم آسیاب شده تبرک می‌کند و دلیل آن نیز وجود جای قمچی(تازیانه) وی روی این ماه غذایی می‌باشد.

بر روی این اعتقاد پیشینیان اردبیل قووت را در مجمعه ریخته و آن را در گوشه‌ای از اتاق قرار می‌دهند و اعتقاد بر این است که سپیده‌دم پس از برخاستن از خواب جای تازیانه را روی آن خواهند دید.

برخی افراد جای تازیانه را کار بزرگتر‌های خانواده می‌دانستند اما عده‌ای اعتقاد دارند که این در واقع کار حضرت خضر بوده و علامت روی قووت جای تازیانه اوست.

زمستان در اردبیل از گذشته‌های دور به چله بزرگ از ابتدایدی تا10 بهمن، چله کوچک از10 بهمن تا 20 اسفند تقسیم شده است و سه روز مانده از چله کوچک اردبیلی‌ها به عید خضر نبی و الیاس نبی معتقد بودند و می‌گفتند این دو پیامبر الهی در این روزها آب حیات خوردند و زندگی جاوید یافتند.

ورود لوازم پرزرق و برق، سرگرمی‌های کاذب مانند رایانه، بازی‌های مختلف کامپیوتری، اینترنت، تلویزیون و تلفن همراه از دلایل اصلی کم‌رونق شدن بازار قصه‌ها و افسانه‌های شیرین و کهن است و مردم به تدریج بسیاری از افسانه‌ها و نامگذاری‌های روزها را به فراموشی سپرده‌اند.

ماشینی شدن زندگی هرچند از حجم کار مردم و زنان خانه‌دار کاسته اما همین تجملات به نوعی صمیمیت، آرامش و عواطف اعضای خانواده را تحت‌الشعاع قرار داده است.

حتی معدود مراسم مربوط به فصول سال از جمله شب یلدا که در دوران کنونی نامی از آنها باقی مانده است به شکل تشریفاتی برگزار می‌شود و هدف اصلی از برپایی آنها همان افزایش ارتباط معنوی و عاطفی، صله رحم، احترام به بزرگان و سالخوردگان است که تحت‌الشعاع تجملات ظاهری و خرید تنقلات و میوه‌های گرانبها قرار گرفته است.

به هر تقدیر یلدا نه از باب تولد خورشید بلکه بسیار از باب درازی و سیاهی وارد ادبیاتشعر و غزل شده و در این باب اهل دل یلدا را فرصتی می‌دانند تا در پایان پائیز نفسی چاق کنند و با توانی پرمهر و محبت و آکنده از عشق به فرارسیدن بهار روزهای سرد زمستان را سپری کنند/س