به گزارش خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران، دومین همایش اسلام و حقوق بین‌المللی بشردوستانه (قوانین مخاصمات مسلحانه) امروز پنج‌شنبه (30‌آذرماه) به همت دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در مشهد برگزار شد و در آن فرازهای مختلف حقوق بشردوستانه از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار گرفت.

همچنین در ابتدای این همایش پیام آیت‌الله مکارم شیرازی خطاب به برگزار کنندگان دومین همایش اسلام و حقوق بین‌المللی بشردوستانه قرائت شد.

آیت‌الله مکارم شیرازی در این پیام با اشاره به جایگاه حقوق بشر در اسلام اظهار داشت: دین مبین اسلام هیچگاه مشوق جنگ و خونریزی نبوده و قرآن مجید با صراحت به مبارزه با جنگ و خونریزی و اشاعه صلح جهانی تاکید داشته و دارد.

در ادامه این پیام آمده است؛ نبردهای مسلحانه در آموزه‌های اسلامی و حقوق بین‌المللی حتی در برابر دشمنان قدار دارای چارچوب و قواعد انسانی است و نباید از آن محدوده فراتر رفت.

همچنین در بخش دیگری از این پیام به یکی از جنگ‌های رسول گرامی اشاره شده و ا ینکه ایشان تاکید کرده‌اند؛‌هرگز نباید آغازگر جنگ باشیم و اسرا و مجروحان جنگی را به قتل برسانیم،‌فراریان را نکشیم، آب را به روی دشمن نبندیم و در کوران جنگ حریم زنان، کودکان و سالخوردگان را رعایت نماییم.

در بخش دیگری از این پیام آیت‌الله مکارم شیرازی تاکید کرده‌اند؛ تلفیق بین اصول دینی و حقوق بشردوستانه در پژوهش و آموزش بسیار ضروری است و امیدواریم ثمره همایش‌هایی این چنین دستاورد عظیمی باشد در راستای خدمت به جوامع بشری که با تاکید به تعالیم بلند اسلامی امکانپذیر خواهد بود.

**حفظ کرامت انسانی توصیه موکد قرآن کریم

در ادامه این همایش آیت‌الله علم‌الهدی امام جمعه مشهد با بررسی حقوق بشردوستانه از دیدگاه اسلام و قرآن اظهار داشت: این یک واقعیت است که غیر از اسلام هیچ منطقی نمی‌تواند ادعای تامین حقوق بشردوستانه در جوامع جهانی را مطرح کند و این مسئله منحصرا در اسلام محقق شده چرا که براساس تعالیم دین اسلام و مبانی قرآنی نگاه خداوند به مسئله کرامت انسانی و حفظ حقوق معنوی بشر بلند و متعالی بوده است.

وی تصریح کرد: هرگونه جریان فکری که در این جهت بخواهد مسائلی را متضاد صیانت از حقوق بشر مطرح کند به معنای استفاده ابزاری از این قانون انسانی و بین‌المللی است.

آیت‌الله علم‌الهدی در بخش دیگری از سخنانش در تشریح مسئله مدرنیزم و تاثیر آن بر حقوق بشر اظهار داشت: انسان‌شناسی مادی یک اصل حاکم بر مدرنیسم فعلی است که توسط فردی به نام حابز مطرح شده و براساس نظریه این فیلسوف اصل انسانیت و کرامت انسانی با درندگی و جنگ‌افروزی همسو شده است و این در حالی است که چنین فرضیه‌ای با قوانین اسلامی منافات دارد.

امام جمعه مشهد با بیان اینکه مسئله مخاصمه به عنوان یک اصل اساسی در نظریه «هابز» مطرح می‌شود تصریح کرد:‌ اسلام انسان را موجودی اهل تفکر، منطق و صلح‌جو معرفی می‌کند و این در حالی است که در منطق درندگی «هابز» انسان درنده و خشونت‌طلب باید حقوق متقابل داشته باشد.

وی تاکید کرد: مسئله حقوق بشردوستانه در  عرصه بینش جوامع بین‌المللی از دیدگاه تفکر فردی چون حابز مورد توجه قرار گرفته و از همین رو است که غرب همچنان بر استفاده ابزاری از کلمه زیبای دفاع از حقوق بشر به نفع خود بهره‌برداری می‌کند.

آیت‌الله علم‌الهدی افزود: در سراسر آیات کریم قرآن بارها مسئله توجه به حقوق انسان مطرح شده و خداوند تاکید می‌کند حقوق انسانی و حفظ کرامت انسانی باید مورد توجه سردمداران دولت‌های مختلف باشد.

وی تصریح کرد: توجه به کرامت انسانی در دین اسلام مورد توصیه بوده و بر حفظ این بینش برای مقابله به جنگ‌افروزی  و مخاصمه تاکید شده است.

آیت‌الله علم‌الهدی با اشاره به یکی از تفاسیر علامه طباطبایی افزود: کرامت انسانی منحصر به اولیا الله نیست بلکه خداوند کرامت را همه ابناي بشر می‌داند و بر حفظ صیانت آن تاکید دارند.

امام جمعه مشهد خاطرنشان کرد:‌حقوق بشردوستانه در تفکر و اندیشه اسلامی یک ضرورت غیرقابل انکار است که باید به عنوان مسلمان همه اندیشمندان ما این واقعیت را در مجامع بین‌المللی اثبات کنند.

**اندیشمندان مسلمان حقوق بشردوستانه را احیا کنند

در ادامه این همایش حجت‌الاسلام مسعودی در مورد ابعاد حقوق بشردوستانه از منظر اسلام اظهار داشت: روزگار معاصر بیش از هر زمان دیگر وجه میان دین با عرصه‌های مختلف حیات بشری را مورد چالش و پرسش قرار داده است و در مواجه نوین دینداری با پرسش‌ها و چالش‌های پیش رو سهم گسترده ای را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: چه بسیار فاصله است میان دنیامداران کوته‌نگری که برای قلمرو دین حیطه حداقلی قائل شده و هستند و در نقطه مقابل مصلحان بزرگی همچون امام راحل را که فقه را فلسفه عملی اداره انسان و حیات وی از گهواره تا گور می‌دانند بر مسئله حقوق بشر تاکید دارند.

حجت‌الاسلام مسعودی تصریح کرد: امروزه مطالعات، مذاکرات و گفتمان‌هایی از این دست می‌تواند جریانی تازه برای احیاء حقوق بشر و خدمات بشردوستانه در حین جنگ‌های مختلف ایجاد کنند.

این محقق خاطرنشان کرد:‌ تلاش علمی همه اندیشمندان مسلمان باید در راستای حفظ و صیانت از اندیشه‌های بلند اسلام در زمینه حقوق بشردوستانه اسلامی در مجامع بین‌المللی باشد.

**جهان اسلام اولین تدوین کننده قوانین حقوق بشردوستانه

در ادامه این همایش خانم «آنکلا شاو» نماینده انحصاری کمیته صلیب سرخ جهانی به عنوان یکی از میهمانان این برنامه در مورد اهداف بین‌المللی حقوق بشردوستانه اظهار داشت: هدف نهایی حمایت از افرادی است که در جریان درگیری‌های نظامی بی‌گناه مورد تهاجم واقع می‌شوند و این در حالی است که آنها در هیچ یک از درگیری‌ها مشارکت ندارند.

وی افزود: حقوق بین‌المللی بشردوستانه که ریشه در تاریخ بشریت دارد و فرهنگ‌های مختلف جهانی دارای قوانین حقوق بشردوستانه هستند که با جنگ‌های مسلحانه مبارزه می‌کنند.

نماینده ویژه صلیب سرخ در ایران تصریح کرد: اسلام دارای قوانین جامعی است که به حقوق مجروحان جنگ، آسیب‌دیدگان جنگی و همه افرادی که به نوعی دور از جریان جنگ درگیر چنین خشونت‌هایی می‌شوند اختصاص دارد و کشورهای مسلمان در توسعه حقوق بین‌المللی بشردوستانه نوین نقش بسزایی داشته و دارند.

آنکلا شاو ادامه داد: تمامی 141 کشور عضو کنوانسیون‌های ژنو مسئولیت ویژه‌ای در قبال صیانت و حفظ حقوق بشردوستانه دارند و این در حالی است که در تمام درگیری‌ها کشورهای قدرت طلب قوانین حقوق بشر را پایمال می‌کنند.

وی افزود: 70 درصد از عملیات‌های کمیته بین‌المللی صلیب سرخ جهانی در جهان اسلام متمرکز شده و بارها شاهد ابتکار عمل اندیشمندان صلح دوست مسلمان برای احیاء حقوق بشر بوده‌ایم.

استفاده ابزاری از حقوق بشر در غرب همچنان ادامه دارد

آیت‌الله واعظ‌ زاده خراسانی در  ادامه دومین همایش اسلام و حقوق بین‌المللی بشردوستانه در تشریح فرازهای تعالیم اسلام و حقوق بشردوستانه اظهار داشت:‌ در طول تاریخ به خصوص عصر حاضر کشورهای مستکبر و ظالم وقتی می‌خواهند به کشوری ظلم کنند، مسئله حقوق بشر را به عنوان کلیدواژه شروع جنگ مدنظر دارند.

وی تصریح کرد: با بررسی مسائل داخلی سوریه می‌بینیم که اکثریت مردم با نظام حاکم بر این کشور و حاکمیت بشار اسد موافق هستند و این در حالی است که دولت‌های خارجی همچون عربستان، آمریکا، اسرائیل و ... با تجهیز کردن تروریست‌ها نظام این کشور را به چالش‌ کشیده‌اند و مدعی دفاع از حقوق بشر هستند.

این محقق افزود: استفاده ابزاری از حقوق بشر توسط جهان غرب یک تئوری و فرضیه تکراری است که از بدو شکل‌گیری قوانین بین‌المللی در حوزه حقوق بشر همچنان به عنوان دستاویزی از سوی کشورهای استکباری مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

آیت‌الله واعظ‌ زاده با بیان اینکه قرآن تاکید بسیاری بر حفظ صیانت از حقوق بشر و تعاملات انسان‌دوستانه دارد اظهار داشت: دین مبین اسلام عدل را مبنای حقوق بشر قرار داده و ظلم را ریشه خشونت‌‌طلبی و نادیده گرفتن حقوق انسان‌ها دانسته‌اند.
این استاد حقوق و معارف اسلامی خاطرنشان کرد: بخش اعظمی از کلمات قصار مولای متقیان علی (ع) بر حفظ حقوق بشر و کرامت انسانی تاکید دارد و انی در حالی است که دامنه جنگ‌ها معمولا انسان‌های بی‌پناه و خارج از محدوده جنگ را در برمی‌گیرد که این مسئله با حقوق بشردوستانه و صیانت از حق مجروحان و آسیب‌دیدگان جنگی منافات دارد. 

حمایت قاطع کمیته صلیب سرخ جهانی از حقوق غیرنظامیان، اسرا و مجروحان جنگی

در ادامه دومین همایش اسلام و حقوق بین‌المللی بشردوستانه صلاح‌الدین زین‌العابدین نماینده امور ارتباطات کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در عراق با طرح مبانی اصیل حقوقی بشردوستانه اظهار داشت: کمیته بین‌المللی صلیب سرخ هیچ تبعیضی برای افراد با افکار و مشی سیاسی قائل نیست و تنها هدف آن حفظ حقوق انسانی آحاد بشریت است.

وی افزود: این کمیته تلاش می‌کند با ترویج و تحکیم حقوق بین‌المللی بشردوستانه دردها و آلام مردم را کاهش دهد.

نماینده صلیب سرخ در عراق ادامه داد: کمیته بین‌المللی صلیب سرخ به اعتماد طرفین درگیری در جنگ‌ها نیاز دارد ضمن اینکه هیچگاه طرف یک گروه را نگرفته و فقط کمک‌رسانی را در نظر دارد.

وی تصریح کرد: این کمیته قوانین همه کشورها را محترم شمرده و تلاش می‌کند در نهایت انصاف و بی‌طرفی مشکلات ناشی از جنگ را برطرف کند.

زین‌العابدین همچنین در تشریح بخش عمده ماموریت‌های صلیب سرخ جهانی در جنگ‌ها اظهار داشت:‌ حمایت از افرادی که هیچ ارتباطی به جنگ ندارند و حمایت از مجروحان جنگی و آسیب‌دیدگان در دستور کار کمیته صلیب سرخ جهانی قرار دارد.

وی تصریح کرد: هدف اصلی حقوق بین‌المللی بشردوستانه حمایت از افرادی است که در  جنگ‌ها شرکت ندارند یا به اسارت گرفته شده‌اند و این در حالی است که حتی سرباز جنگی هم نبوده‌اند.

نماینده امور ارتباطات کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در عراق تاکید کرد: حقوق بین‌المللی بشردوستانه نوآوری جدیدی محسوب نمی‌شود و آنچه امروز می‌بینید ریشه در تاریخ بشر دارد و فقط با توجه به زمان، مکان، اخلاق و تمدن متغیر بوده است ضمن اینکه در تمدن باستانی بابل طبق قانون حمورابی فصل ویژه‌ای به قوانین جنگ اختصاص یافته است.

وی در تشریح مبانی حقوقی کنوانسیون ژنو افزود: کنوانسیون اول ژنو در سال 1949 در مورد مجروحان میدان نبرد مطرح شده، پس از آن در همین سال مواردی مبتنی بر حقوق مجروحان دریایی، اسرای جنگی و غیرنظامیان قوانینی تصویب شد که در نهایت پروتکل الحاقی در سال 1977 این کنوانسیون‌ها را تکمیل کرد.

نماینده امور ارتباطات کمیته صلیب سرخ جهانی در عراق خاطرنشان کرد: ضرورت نظامی نباید مجوزی برای کشتار غیرنظامیان شود بلکه باید براساس قوانین مدون جنگ بر حوزه بین‌المللی روند مخاصمه دنبال شود، همچنین کمیته صلیب سرخ جهانی منع استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی، مین‌های ضدنفر، سلاح‌های شیمیایی و ... را با جدیت در مجامع بین‌المللی دنبال می‌کند.

انتهاي پيام/