مرکز پژوهشهای مجلس، وضعيت نشر كتاب در ايران را بررسي كرد
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در بررسی وضعیت نشر کتاب در ایران، جایگاه مولف را مورد تحلیل قرار داد.
به گزارش حوزه مجلس باشگاه خبرنگاران به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات فرهنگی این مرکز اعلام کرد: فرایند انتشار ، عرضه
و مطالعه کتاب، فرایندی پیچیده و چند مرحله ای است که دستکم با چهار بعد
کلی ارتباط دارد: «مولف»، «چاپ و نشر» ، «شبکه توزیع و فروش» و «مخاطب».
برای ارزیابی وضعیت کتاب ابتدا باید هر کدام از این ابعاد به دقت بررسی
شوند . اولین بعد فرایند نشر کتاب، مربوط به مولف می شود. مولف خود با چهار
عامل در ارتباط است: «ناشر، تعهدات، خاستگاه اجتماعی و مخاطب» این گزارش
وضعیت مولفان را در ارتباط با چهار عامل مذکور بررسی می کند.
گزارش مذکور می افزاید: به باور بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان حوزه چاپ و نشر، وضعیت نشر کتاب در ایران مناسب و مطلوب نیست. تا جایی که برخی صنعت نشر کتاب را بحران زده می دانند. فارغ از این که این نظرات تا چه حد با واقعیات این صنعت همخوانی دارند.
مطالعه جایگاه و خاستگاه اجتماعی مولف و شرایط اجتماعی شکل‌گیری افکار و اندیشه‌های بیان شده او قابل مطالعه و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در واقع آگاهی دقیق از شرایط اجتماعی حاکم بر تالیف ، کمک فراوانی به اتخاذ سیاست‌های مناسب برای حل و رفع مشکلات مولفان می‌کند.
دانستن آمار و اطلاعات کمی از مولفین نیز می‌تواند آغازی بر این مهم باشد. در حالی که در ایران، آمار رسمی دقیق و علمی از تعداد مولفین، مصنفین و مترجمین کشور وجود ندارد بر اساس بعضی برآوردها می‌توان این رقم را حدود 2500 نفر حدس زد.
بر اساس همین گزارش آنچه در اینجا مدنظر است نوع تعامل میان مولف و مخاطب است. در اینکه حیات و دوام اجتماعی نویسنده به واسطه داشتن مخاطب است، شکی نیست . اثری که پدیدآورنده بعد از مدت‌ها خلق کرده، اگر دیده و خوانده نشود زحماتیش بی ثمر می‌ماند.
بازخورد نظرات مخاطب است که بیشترین انگیزه و انرژی و امکان ادامه و اصلاح اثر را به مولف می‌دهد. برقراری تعامل میان این دو وآگاهی از نظرات یکدیگر در مجموع باعث غنای فرهنگی و رشد و توسعه جامعه می‌شود.
در حال‌حاضر زمینه و بستری نظام مند و سیستماتیک وجود ندارد تا مولف و مخاطب بتوانند با همن تعامل سازنده داشته باشد و از نقطه نظرات هم آگاها شوند.
بنابراین «مسئله اصلی مولف و مخاطب ، فقدان رابطه ارگانیک و مستمر است» به طوری که مولفین معمولا نمی‌دانند یا نمی‌توانند دریابند که دقیقا بازخورد اثرشان بین مخاطبین در چه حد و چگونه بوده است و داده‌هایی که به دست آورده‌اند بر اساس تجربه‌های قبلی، حدس و گمان یا شیوه‌های سنتی است.
البته منتقدین آثار مولفان از قاعده فوق تا حد زیادی مستثنا می‌شوند. این گروه معمولا فرصت و امکان نقد و بررسی اثر مولف را پیدا می‌کنند. این امکان از طریق ابزارهای رسانه‌ای، نشست های تخصصی و جلسات رونمایی از کتاب فراهم می‌آید.
در پایان این گزارش چنین آمده است: لازمه بررسی مسائل و چالش‌های حوزه نشر کتاب، ابتدا شناسایی مسائل و مشکلات مرتبط با «مولف» در فرایند نشر و نوع تعامل آن با سایر بخش‌ها و حوزه‌های فرهنگی اجتماعی و اقتصادی است.
مولف به عنوان یک شخصیت حقوقی و به واسطه عرضه اثری که خلق می‌کند ناگریز باید با چهار مقوله مرتبط باشد . نشر، تعهدات، خاستگاه اجتماعی و مخاطب، بخش مولف و نشر، خود از چهارالگوی غالب تبعیت می‌کند.
از میان این 4 الگو، الگوی «معمار کتاب» دارای کمترین آسیب و مشکل است و یکی از نقاط قوت نشر کتاب و نشان بلوغ و اوج حرفه ای شدن یک ناشر تلقی می‌شود . سه الگوی باقی‌مانده هر کدام مسائل خاص خود را دارند.
انتهاي پيام/
گزارش مذکور می افزاید: به باور بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان حوزه چاپ و نشر، وضعیت نشر کتاب در ایران مناسب و مطلوب نیست. تا جایی که برخی صنعت نشر کتاب را بحران زده می دانند. فارغ از این که این نظرات تا چه حد با واقعیات این صنعت همخوانی دارند.
مطالعه جایگاه و خاستگاه اجتماعی مولف و شرایط اجتماعی شکل‌گیری افکار و اندیشه‌های بیان شده او قابل مطالعه و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در واقع آگاهی دقیق از شرایط اجتماعی حاکم بر تالیف ، کمک فراوانی به اتخاذ سیاست‌های مناسب برای حل و رفع مشکلات مولفان می‌کند.
دانستن آمار و اطلاعات کمی از مولفین نیز می‌تواند آغازی بر این مهم باشد. در حالی که در ایران، آمار رسمی دقیق و علمی از تعداد مولفین، مصنفین و مترجمین کشور وجود ندارد بر اساس بعضی برآوردها می‌توان این رقم را حدود 2500 نفر حدس زد.
بر اساس همین گزارش آنچه در اینجا مدنظر است نوع تعامل میان مولف و مخاطب است. در اینکه حیات و دوام اجتماعی نویسنده به واسطه داشتن مخاطب است، شکی نیست . اثری که پدیدآورنده بعد از مدت‌ها خلق کرده، اگر دیده و خوانده نشود زحماتیش بی ثمر می‌ماند.
بازخورد نظرات مخاطب است که بیشترین انگیزه و انرژی و امکان ادامه و اصلاح اثر را به مولف می‌دهد. برقراری تعامل میان این دو وآگاهی از نظرات یکدیگر در مجموع باعث غنای فرهنگی و رشد و توسعه جامعه می‌شود.
در حال‌حاضر زمینه و بستری نظام مند و سیستماتیک وجود ندارد تا مولف و مخاطب بتوانند با همن تعامل سازنده داشته باشد و از نقطه نظرات هم آگاها شوند.
بنابراین «مسئله اصلی مولف و مخاطب ، فقدان رابطه ارگانیک و مستمر است» به طوری که مولفین معمولا نمی‌دانند یا نمی‌توانند دریابند که دقیقا بازخورد اثرشان بین مخاطبین در چه حد و چگونه بوده است و داده‌هایی که به دست آورده‌اند بر اساس تجربه‌های قبلی، حدس و گمان یا شیوه‌های سنتی است.
البته منتقدین آثار مولفان از قاعده فوق تا حد زیادی مستثنا می‌شوند. این گروه معمولا فرصت و امکان نقد و بررسی اثر مولف را پیدا می‌کنند. این امکان از طریق ابزارهای رسانه‌ای، نشست های تخصصی و جلسات رونمایی از کتاب فراهم می‌آید.
در پایان این گزارش چنین آمده است: لازمه بررسی مسائل و چالش‌های حوزه نشر کتاب، ابتدا شناسایی مسائل و مشکلات مرتبط با «مولف» در فرایند نشر و نوع تعامل آن با سایر بخش‌ها و حوزه‌های فرهنگی اجتماعی و اقتصادی است.
مولف به عنوان یک شخصیت حقوقی و به واسطه عرضه اثری که خلق می‌کند ناگریز باید با چهار مقوله مرتبط باشد . نشر، تعهدات، خاستگاه اجتماعی و مخاطب، بخش مولف و نشر، خود از چهارالگوی غالب تبعیت می‌کند.
از میان این 4 الگو، الگوی «معمار کتاب» دارای کمترین آسیب و مشکل است و یکی از نقاط قوت نشر کتاب و نشان بلوغ و اوج حرفه ای شدن یک ناشر تلقی می‌شود . سه الگوی باقی‌مانده هر کدام مسائل خاص خود را دارند.
انتهاي پيام/
