به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اردبیل / شما هم از این که شیرینی نخورید، چربی نخورید، در هر ساعت هر چیزی که می‌خواهید نخورید، خسته شده‌اید؟ نزد دکتر نمی‌روید چون می‌ترسید معلوم شود قندتان بالاست؟ آیا این مسائل را تجربه کرده‌اید؟ ممکن است حالاتی بدتر یا تصوراتی دیگر نیز در افکار شما وجود داشته باشد.

اگر شما هم چنین افکار ناراحت‌کننده‌ای در سر دارید، بد نیست بدانید:دیابت بیماری‌ است که 245 میلیون نفر در جهان به آن مبتلا هستند. در ایران هم بیش از 3.5 میلیون نفر دیابت دارند و افراد زیادی نیز در معرض ابتلا به آن هستند.

برای آنکه بتوانید به خود کمک کنید، باید بدانید در کنترل دیابت، به جز مصرف دارو، رفتارهای خود فرد دیابتی نیز اهمیت زیادی دارد. اغلب پزشکان به علت مشغله زیاد نمی‌توانند به بیمار خود آموزش‌های لازم را بدهند.

دیدگاه جدید برای کنترل دیابت

در یک دیدگاه جدید که حاصل آخرین تحقیقات دانشمندان است، نقش کلیدی در کنترل دیابت و پیشگیری از عوارض را فرد دیابتی، شخصا بر عهده دارد.در این روش، تیمی به نام «تیم مدرسین دیابت»، به کمک فرد دیابتی و پزشک معالج او می‌آیند. وظایفی نظیر راهنمایی و کمک برای تنظیم یک رژیم غذایی صحیح و آموزش تمرینات ورزشی مناسب و نیز حمایت و پشتیبانی روحی فرد از هر لحاظ بر عهده این تیم آموزشی است. به کمک این تیم، فرد دیابتی پاسخ تمام سوالات و ابهامات خود را می‌یابد.

طبق استاندارد فدراسیون جهانی دیابت، هر فرد دیابتی باید سالانه حداقل 15 ساعت آموزش ببیند. بر اساس تحقیقات انجام شده، وجود یک تیم حرفه‌ای از مدرسین دیابت و شرکت در کلاس آموزشی در کنار راهنمای‌هایی پزشک، باعث کاهش بسیار زیاد عوارض دیابت و افزایش سلامت روحی و جسمی فرد دیابتی می‌شود.مطابق توصیه‌های انجمن دیابت آمریکا، کنترل دیابت وظیفه یک گروه است و فرد دیابتی در مرکز این گروه قرار دارد.

چرا قند خون بالا می‌رود و دیابت به وجود می‌آید؟

انسولین یکی از هورمون‌های بدن است که از طریق سلول‌های بتا (جزایر لانگرهانس) در لوزالمعده ترشح می‌شود. انسولین، وظیفه انتقال قند داخل خون به درون سلول و تبدیل آن به انرژی را بر عهده دارد. در برخی از افراد دیابتی، تمام یا بخشی از سلول‌های بتا از بین رفته‌اند که نتیجه آن کاهش یا قطع ترشح انسولین است.

در حالی که در بدن برخی دیگر، انسولین به مقدار کافی ترشح می‌شود، ولی انسولین تولید شده به خوبی عمل نمی‌کند. لذا در افراد دیابتی، غلظت گلوکز (قند) در داخل خون زیاد شده و اصطلاحا قند خون بالا می‌رود.

نحوه تشخیص دیابت

- قند خون ناشتای کمتر از 100 نشانه عدم ابتلا به دیابت و قند خون ناشتای بیشتر از 126 نشانه دیابت است. همچنین قند خون ناشتای 100 تا 126 را اصطلاحا پیش دیابت می‌گویند.

- چنانچه قند خون دو ساعت پس از صرف صبحانه اندازه‌گیری شود، عدد کمتر از 140 در افراد غیردیابتی و عدد بزرگتر از 200 در افراد مبتلا به دیابت و عدد بین 140 تا 200 در افراد مبتلا به پیش دیابت نشان داده می‌شوند.

دیابت و انواع آن

دیابت، همان بیماری معروف مرض قند یا بالا بودن قند خون است.

دیابت نوع یک: در این نوع دیابت، سلول‌های انسولین‌ساز لوزالمعده (سلول‌های بتا) تخریب می‌شوند و تولید انسولین در بدن بسیار کم شده و یا متوقف می‌شود. دیابت نوع یک معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود. این افراد نیاز حتمی به تزریق انسولین دارند.

دیابت نوع دو: این نوع دیابت، عموما در سنین بالای 30 سال خود را نشان می‌دهد و شایع‌ترین نوع دیابت نیز هست. در این حالت بدن هنوز قادر به ساخت مقادیری انسولین است ولی یا این مقدار کم است یا انسولین مترشحه از لوزالمعده نمی‌تواند وظایف خود را به خوبی در بدن انجام دهد.

این نوع دیابت معمولا در مراحل اولیه با رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت منظم ورزشی و کاهش وزن، قابل کنترل است. ولی در نهایت، افراد زیادی برای کنترل دیابت خود، نیاز به داروهای خوراکی و یا حتی تزریق انسولین پیدا می‌کنند. وراثت (سابقه دیابت در بستگان درجه اول)، اضافه وزن، چربی و فشار خون بالا، کم تحرکی و ... می‌تواند احتمال ابتلا به این نوع دیابت را افزایش دهد.

دیابت حاملگی: دیابت حاملگی اغلب موقتی است. این نوع دیابت در طول دوران بارداری ظاهر می‌شود. حفظ قند خون در حد طبیعی و کنترل دیابت حاملگی برای تولید نوزادی سالم، بسیار حیاتی است. اغلب پس از تولد نوزاد، این نوع دیابت برطرف می‌شود. ولی در صورت فراهم بودن زمینه ارثی، می‌تواند به صورت دیابت نوع 2 ظهور کند.

لزوم آگاهی درباره مرحله پیش دیابت چیست؟

پیش از ابتلا به دیابت نوع دو، اغلب به مدت چند سال سطح قند خون در حد دیابت پنهان است. این محدوده، بالاتر از حد نرمال بوده ولی آنقدر بالا نیست که فرد در گروه دیابتی‌ها قرار بگیرد. مرحله پیش دیابت به دو صورت وجود دارد که یکی اختلال در قند خون ناشتا و دیگری اختلال در تحمل گلوکز است.

مطالعات اخیر نشان داده است که برخی از آسیب‌های دیررس بدنی (عوارض بلندمدت دیابت) خصوصا ناراحتی‌های قلبی و سیستم گردش خون ممکن است قبلا و در زمان مرحله پیش دیابت اتفاق افتاده باشد.

اگر در مرحله پیش دیابت و یا در معرض ابتلا به آن قرار دارید، راه‌های گوناگونی برای کسب اطلاع و آگاهی در زمینه عوامل موثر در پیش دیابت و روش‌های پیشگیری از بروز دیابت نوع دو وجود دارد.اگر در مرحله پیش دیابت هستید، اصلاح الگوی تغذیه و افزایش فعالیت بدنی، بروز دیابت را در شما به تعویق می‌اندازد.

افراد در معرض ابتلا به دیابت

افرادی که بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارند، باید به صورت دوره‌ای به پزشک مراجعه نموده و تحت آزمایش قرار بگیرند. عواملی که خطر مبتلا شدن به دیابت را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

- قرار داشتن در مرحله دیابت پنهان

- سابقه خانوادگی (سابقه ابتلا به دیابت در پدر، مادر، خواهر یا برادر)

- اضافه وزن و چاقی خصوصا در ناحیه شکم

- سن بالای 45 سال

- فشار خون بالا

چربی خون بالا

- کم تحرکی

چگونه از بروز دیابت پیشگیری کنیم یا آن را به تعویق بیاندازیم؟

امروزه به علت زندگی ماشینی، کاهش فعالیت‌های بدنی و رژیم غذایی پرکالری و پر چرب، سن بروز دیابت نوع دو به طور چشمگیری کاهش یافته است. بسیاری افراد به علت بی‌تحرکی، چاقی و رژیم غذایی نادرست، در جوانی به دیابت نوع دو مبتلا می‌شوند.

مرحله پیش دیابت یک وضعیت جدی پزشکی قابل درمان است.

جدیدترین مطالعات انجمن دیابت آمریکا نشان می‌دهد افرادی که در مرحله پیش‌ دیابت قرار دارند، می‌توانند با تغییر در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی، از پیشرفت بیماری به سمت بروز دیابت نوع دو جلوگیری کنند. آنها حتی ممکن است قادر به بازگرداندن قند خون خود به محدوده نرمال نیز باشند. این مطالعات همچنین نشان می‌دهد که برخی از درمان‌ها، پیشرفت دیابت را به تاخیر می‌اندازد. رعایت رژیم غذایی صحیح و افزایش فعالیت بدنی در این زمینه بهترین نتیجه را خواهد داشت. لذا، تشویق فرزندانمان به ورزش کردن و افزایش آگاهی در زمینه تغذیه سالم، گام مهمی در جهت پیشگیری از دیابت در فرزندان است/ س