در حالی سیر صعودی بهای ارز نه تنها عاملی منفی کننده بر معاملات بورس نبود؛ بلکه بازار سهام به یاری این متغیر اقتصادی که افت و خیزهای فراوانی را در سال جاری از خود به نمایش گذاشت، توانست رکوردهای جدید را نیز به ثبت برساند. بطوریکه حرکت شاخص کل در ابتدای سال از 25 هزار و 905 واحدی آغاز شد و در نهایت با رشد بیش از 5300 واحدی، طی روز اخیر در رقم 31 هزار و 331 واحدی جا خوش کرد. حال آنکه شاخص کل طی دوره مشابه سال 90 تنها حدود 2600 واحد یعنی رقمی معادل نصف حرکت آن طی سال جاری رشد کرده بود.

با این حال در برخورد با بسیاری از فعالان بازار سرمایه و سهامداران و سرمایه گذاران می توان عدم رضایت آنها را از میزان بازدهی سرمایه گذاری هایشان در بورس طی نیمه نخست سال جاری کاملاً احساس کرد.

از این رو بر آن شدیم تا از نظرات مخاطبان خود درباره این موضوع مطلع شویم. در همین راستا بورس نیوز طی برگزاری یک نظرسنجی این سوال را مطرح کرد که "بازدهی معاملات شما طی نیمه اول سال جاری در بورس چگونه بوده است؟" و طی مدت برگزاری آن نزدیک به 3700 نفر در این رأی گیری مشارکت کردند.

طبق آمار موجود از نتایج آن، بیش از 67 درصد از سرمایه گذاران شرکت کننده در این نظرسنجی از مواجه با زیان و کاهش سرمایه خود خبر دادند.

در مقابل حدود 17 درصد از کل آراء گزینه افزایش سرمایه و دستیابی به سود را برگزیدند و بدین ترتیب در جایگاه دوم گزینه های منتخب قرار گرفتند.

مابقی آرا نیز از حفظ سرمایه خود طی سال جاری خبر داده اندکه نزدیک به 16 درصد از کل 3700 رأی ارایه شده را به خود اختصاص داده است.

اما اینکه چرا سرمایه گذاران از بازدهی معاملات خود طی سال جاری رضایت کافی نداشته و اکثر قریب به اتفاق آنها از کاهش سرمایه و زیان دهی سخن می گویند، از سوی یک اقتصاددان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.

مصطفی صفاری، در رابطه با این موضوع در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: به نظر می رسد عدم اقناع سرمایه گذاران از بازدهی آنها در بورس به این دلیل باشد که طی پنج ماه اول سال جاری روند بورس و شاخص کل منفی بود و تنها طی شهریور ماه معاملات بورس در مسیر بهتری قدم گذاشت.

وی افزود: طی این دوره نیز آثار رشد بهای ارز مهترین انگیزه ای بود که به بورس اعمال شد، اما انتظار می رود اثرات واقعی آن در مهر و آبان ماه در بازدهی سرمایه گذاران آشکار شود.

بدین ترتیب اگرچه برآیند بورس با رشد حدود 6 هزار واحدی شاخص کل همراه بود، اما تنها معدود سهامداران و سرمایه گذاران جدیدی بودند که توانستند طی شهریور ماه سال جاری با تشکیل پرتفوی جدید به سودآوری دست یابند. چراکه بخش عمده این جهش ها مربوط به ماه پایانی نیمه ابتدای سال بوده و پنج ماه قبلی آن بخش عمده سرمایه گذاران با زیان دست و پنجه نرم می کردند.

اما در مقابل گروهی که موفق به دستیابی بازدهی مثبت شدند، سهامداران قدیمی و متعصب که کاهش سرمایه خود را شاهد بودند، در بازی سرمایه گذاری بازنده های اصلی به شمار می آیند.

این اقتصاددان با اشاره به این نکته که در این بازه زمانی رشد شاخص ها مربوط به تمام صنایع نبوده، گفت: در میان تمام گروه ها سهام صنعت بانکداری با تحمیل زیان بر سهامدارانشان مورد معامله قرار گرفتند.

گروه خودرویی نیز دیگر صنعتی است که با اعلام زیان شرکت های فعال خود به دلیل نوسان شدید بهای ارز، سهامداران خود را متضرر ساخته است.

به طور معمول نیز در اقتصاد صنایعی که قیمت های محصولات و خدمات خود را با شرایط تورمی تطبیق داده، مشمول قیمت گذاری نیستند و افزون بر آن فروش صادراتی دارند، برنده این بازی هستند.

بدین ترتیب از زمانی که ارز تغییر قیمت پیدا کرده، نرخ تسعیر ارز باعث رشد سودآوری برخی گروه ها از جمله معدنی ها و پتروشیمی ها طی یک ماه گذشته شده، اما این سود ناشی از عملکرد صنایع نبوده و به دلیل انطباق قیمت ها رخ داده است. کسب سود سرمایه گذاران نیز به صورت عمده محدود به همین دوره بوده است.

وی خاطر نشان کرد: در واقعیت خصوصیت یک متغیر کلان اقتصادی این است که همیشه یک برنده و یک بازنده دارد. در این شرایط سهامداران سنتی که سبد سرمایه گذاری های خود را برمبنای اوضاع کنونی اصلاح نکردند، به طور قطع زیان ده بودند.

حال آنکه سرمایه گذارانی که اقدام به اصلاح پرتفوی خود مطابق با وضعیت کنونی کردند، مطمئناً جزو افرادی هستند که طی سال جاری با سودآوری و افزایش سرمایه خود همراه شدند.

مدیر عامل شرکت سبدگردان سرمایه ایرانیان از آشکار شدن مزیت های برخی گروه ها با آغاز نیمه دوم سال جاری سخن گفت و اظهار داشت: با شروع نیمه دوم سال، بسیاری از سرمایه گذارانی که طی نیمه نخست با کاهش سرمایه و حداقل حفظ آن رو به رو بودند، توانستند از زیان خارج شده و به سود دست یابند. براین اساس انتظار می رود میزان بازدهی آنها طی یک ماه اخیر بیشتر از بازدهی آنها طی نیمه نخست باشد.

این اقتصاددان کسب بازدهی مثبت توسط حدود 90 درصد از سرمایه گذاران بورسی طی مهر ماه سال جاری را پیش بینی کرد و اظهار داشت: برخلاف اینکه به نظر می رسد حدود 90 درصد از سرمایه گذاری ها طی یک ماه اخیر منجر به کسب سود شده باشد، اما طی پنج ماه نخست امسال اکثر افراد از این موضوع بی نصیب بودند که این امر در نتیجه اعمال تحریم ها و تهدیدهای بین المللی و ریسک های سیاسی و اقتصادی بوده است.

صفاری در خاتمه سخنان خود با بیان اینکه نوسان نرخ ارز دماسنج اقتصادی سنجش شرایط داخل با خارج و میزان توجیه تولید داخلی نسبت به تولید خارجی است، تأکید داشت: گرچه بسیاری از صنایع و سرمایه گذاران آنها طی هفته های اخیر از تغییرات بهای ارز منتفع شده اند، اما اثرات عمده و گسترده تر این امر بلند مدت است و باید تا پایان سال جاری منتظر جهش های بیشتر و رشد سودآوری ها ماند، اما باید تأکید داشت که این اتفاق تمام صنایع را در بر نمی گیرد.