به گزارش سرويس بينالملل باشگاه خبرنگاران، در اين مقاله آمده است، به جای سرزنش رفتار پرخاشگرانه، تهدید و تحکم آمیز ترکیه،و متعاقبا جنون انجام کارهای بزرگ تركيه در قبال همسایگان اش، به عنوان مثال، حمایت علنی از تروریست ها برای تغییر نظام سوریه و تلاش براي ديكته كردن سياست خود بر ایران، آذربایجان و قبرس در تعيين اين موضوع كه آنها با چه كشوري مجاز به حفظ روابط سیاسي خارجی هستند، مقاله نویس برجسته سیاست خارجی در روزنامه دولتي ترکیه چنين اظهار مي دارد که ، منافع محور فرانسه - آلمان – روسیه،در تيره نشان دادن روابط ترکیه با کشورهای همسایه خود نهفته است و با اين اظهار نظر،خانم دداغلوو به نوعي درصدد توجيه رفتار تركيه بر مي آيد.
از آنجايكه روسیه با برخی از کشورهای آسیایی مرکزی و قفقاز تعامل خوبي ندارد، تركيه در اين منطقه و با چين در منطقه آسیایی مرکزی در چندين اتحاد امنیتی استراتژیک مانند CSTO و SCO، و همچنين با اعضای ناتو همچون فرانسه و آلمان تعامل خوبي برقرار كرده است.
با این حال، خانم دداغلوو به نظر نمی رسد اين ایده را قبول داشته باشد که کشورهای همسایه ترکیه در حال حاضر، از یک سیاست خارجی اوليه که مبتنی بر ارزش ها و اصول ترکیه نمي باشند، تبعيت می کنند و بر این باور است که رفتار پرخاشگرانه و سلطه گر ترکیه نتیجه پیامد منفی برای اين رابطه دو طرفه مي باشد.
در اينجا،خانم دداغلوو-ستون نويس برجسته روزنامه هاي انگليسي زبان و طرفدار دولت تركيه- سیاست خارجی رسمی ترکیه را اعلام نمی کند. با توجه به موقعیت وي ، واضح است که وي از ایده های سیاست خارجی دولت ترکیه اطلاع كافي دارد.
تجزیه و تحلیل مقاله هاي روزنامه نگاراني که رابطه نزديكي با دولت دارند به نوبه خود مهم تلقي مي گردد، چرا که آنها به اظهار نظر صريح در مورد مسائل عمومي مجاز هستند،به جاي دولتي كه مجبور است با احتياط رفتار كند تا اينكه خود را در معرض خطر نياندازد.
براي درك بيشتر اين موضوع بهتر است به اين مورد توجه داشت:اينكه دولت تركيه چگونه خود را و سياست هايش را توجيه و تحليل مي كند.
در اين مورد، سخنرانی احمد داود اوغلو نخست وزير تركيه را با عنوان "چشم انداز 2023: ترکیه و اهداف سیاست خارجی"، که در مراسمي در لندن كه از سوي بانک گلدمن ساكس آمريكا در 22 نوامبر 2011 برگزار شده بود،تجزيه و تحليل مي كنيم.سخنرانی داود اوغلو در گلدمن ساکس از اهميت بسزايي برخوردار است.
البته، داود اوغلو از واقعيت ها و مشکلات آن دوره سیاست خارجی ترکیه به سرمایه گذاران اشاره اي نكرد بلكه او به نوعي تلاش مي كرد با لحن خود،تئوري و سياست هاي تركيه را از يك جنبه خوب بازگو كند.
او در اين سخنراني به این واقعیت ها كه ترکیه،عليرغم اعلام سیاست خارجي بدون تنش با همسایگان، با کشورهای همسایه خود اكنون مشكلات جدي دارد،هرگز اشاره اي نداشت.
اما هنوز هم خواندن مجدد این سخنرانی جالب است، به دلیل اينكه داود اوغلو در آن سخنرانی، به جاه طلبی خود و درک خود از روند کنونی سیاست جهانی و نقش ترکیه اذعان داشته است. داود اوغلو سخنرانی خود را بدين گونه آغاز كرد که ترکیه،هر چند خود را در بين اعضاي سازمان هاي كشورهاي پيشرفته همچون "گروه يازده" نمي بيند،اما به جد تلاش دارد تا خود را به سطوح اقتصادي پيشرفته جهاني برساند. در باور وي،در سال 2023، ترکیه جزء ده كشور بزرگ اقتصاد جهان قرار خواهد گرفت. تلاشبرای ملحق شدن به گروه "یازده"، به نوعي یک شوخی تلقي مي گردد، به این دلیل که گروه "یازده" اصلا وجود خارجي ندارد.
اما همين اظهار نظر داود اوغلو يعني تصور جايگاه ترکیه، با واقعیت اقتصادی جهانی در تضاد است. در واقع، ترکیه در حال حاضر در رتبه بندی جهاني از نظر تولید ناخالص داخلی رتبه 16 يا 18 را دارد حال آنكه به احتمال زیاد اين رتبه بندي در چهار يا پنج سال آینده تغییر خواهد كرد،چرا که فاصله بین ترکیه و کشورهای بالايي بسيار زياد است و ترکیه به سختی می تواند اين فاصله را جبران نمايد حتی اگر ترکیه رشد اقتصادي فوق العاده اي را در سال هاي آینده كسب كند.
در ادامه اينكه اظهارات داوود اوغلو نوعي اغراق در مورد واقعیت قدرت اقتصادی ترکیه تلقي مي گردد،چرا که او به قدرت عثمانی و یا قومی ملی فرهنگي آن، که به ترکیه تعلق ندارد اشاره دارد.
پيشتر در مورد جنون انجام كارهاي بزرگ تركيه در مقاله خانم دداغلوو مطالبي را اشاره كرديم.
اين ادعا که ترکیه در سال 2023 جزء ده کشور بزرگ اقتصاد جهان خواهد بود ،صرفا یک شعار انتخاباتی براي حزب عدالت و توسعه برای انتخابات ماه ژوئن سال 2011 بود.
در مقابل، او حتی در مورد ده كشور ديگر در سال 2023 نيز صحبت كرد.وي در آن ليست از ده كشور از جمله:ايالت متحده،چين،هند، روسیه، کانادا، استرالیا و برزیل، آلمان، بریتانیا و فرانسه نام مي برد.
موضوع مهم در اين مورد اين است كه ترکیه چگونه می تواند با این کشورهای بزرگ و قدرتمند اقتصادی در جهان در تعامل باشد و خود را به عنوان يازدهمين عضو آن معرفي كند.
بنا به گفته وي، ترکیه نه منابع طبیعی و نه جمعیت بزرگي را در اختيار دارد ، و تحقق این امر تنها با آموزش امکان پذیر خواهد بود، بنابراین، ترکیه سرمایه گذاری زیادی در بودجه آموزش و پرورش و اولویت قرار دادن آن در سیاست ها خود اهتمام دارد.
در ابتدا،اين سياست در مقايسه با ديگر حوزه هاي مد نظر تركيه-جاه طلبي هاي اقتصادي- يك سیاست بسیار مناسب نام برده مي شد.
اما در مورد جاه طلبی جغرافیایی سیاسی با انگیزه های اقتصادی، مشکلات عمیقي وجود دارد.موضوع ديگر تطبيق اين جاه طلبي با واقعيت سياست هاي خارجي و تصميمات منطقه اي تركيه است و به نوعي دشواري برقراري رابطه منطقي بين سياست خارجي و اهداف اقتصادي تركيه را مطرح مي كند.
البته، داود اوغلو و حزب عدالت و توسعه اهداف بسیار اغراق آمیز، بلند پروازانه و دراز مدتي را اظهار مي دارند.
با توجه به داده های صندوق بین المللی پول، ترکیه با حدود 774 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی، برابر با 42 درصد از شاخص اقتصادی هند، که در سال 2011 در مکان دهم قرار داشت،برابري مي كند.
بر اساس پیش بینی صندوق بین المللی پول،در شش سال بعدي یعنی در سال 2017، انتظار می رود تركيه حدود 55٪ از درآمد اقتصادی ایتالیا را كسب كند،در آن زمان ايتاليا در مکان دهم اقتصادي قرار خواهد گرفت.
حتی در صورتی که صندوق بین المللی پول داده هاي سال 2023 را پيش بيني كند، ترکیه، باز هم در سال 2023، با 80٪ از توليد اقتصادی ایتالیا و حدود 55٪ از توليد اقتصادی كشور فرانسه كه رتبه دهم را در آن زمان دارا مي باشد،برابري خواهد كرد. تحقق اين پيش بيني به نوعي يك دستاورد بسیار بزرگ برای ترکیه تلقي خواهد شد.
ترکیه حتي در سال 2023 باز هم جايگاه دهم را كسب نخواهد كرد. تركيه در سال 2023، حدود 65 درصد از تولید ناخالص داخلی كشور دهم را كسب خواهد كرد.در نتيجه سال 2023 سال تحقق كسب مقام دهم نخواهد بود.
اما برای تبدیل شدن به كشور دهم اقتصاد جهاني تا 2023 با توجه به چشم انداز کنونی ترکیه و سياست هايش، تقریبا اين امر غیر ممکن خواهد بود.
اما داود اوغلو بيش از اين را در سر خود مي پروراند: او می خواهد که ترکیه نسبتا کوچک با 75 میلیون نفر جمعيت و 800.000 کیلومتر مربع مساحت،نه تنها از لحاظ اقتصادی فراتر از کشورهای صنعتی اروپایی و شرق آسیا قرار گيرد، بلکه از کشورهای دیگر، که جمعیت زیاد، منابع طبیعی گسترده اي دارند،فراتر قرار بگيرد. در نتيجه قرار گرفتن در رتبه دهم به نوعي يك توهم تلقي مي گردد. صرف تمركز بر آموزش و پرورش و رشد اقتصادي،تحقق اين امر را غير ممكن مي كند.
در مقابل چندين دهه طول مي کشد تا ترکیه از لحاظ اقتصادی از قدرت های اروپایی و آسیایی و صنعتی مانند آلمان و ژاپن عبور كند، و حتی اگر ترکیه موفق به انجام آن شود،كشورهاي بزرگ،پر جمعیت با منابع غنی مانند ایران، پاکستان، نیجریه، فیلیپین، و کشورهای دیگر نيز تحقق كسب مقام دهم را به نوعي با مشكل و غير ممكن خواهند كرد.
بي شك داود اوغلو از اين موضوع اطلاع كافي داشت. اما بنا به دلايلي همچنان بر اين موضوع تاكيد كرد.
وي در سخنرانی خود در بانك گلدمن ساکس از برخي كلمات تامل برانگيز استفاده كرد:
"در مورد سخن من با سرمایه گذاران برجسته و بسیار محترم حاضر در اين محل،می خواهم اين اعتماد را به شما بدهم كه هیچ یک از اهداف اقتصادی ما بدون پایه و برنامه نمي باشند. براي تحقق اهدافمان زمينه را فراهم كرده ايم ، زمانی که شما به سرمایه گذاری در ترکیه مبادرت كنيد،تنها در ترکیه سرمايه گذاري نكرده ايد بلكه به كشورهاي ديگر اطراف ما هم دسترسي خواهيد داشت. وقتي شما به ترکیه نگاه کنید، تنها یک کشور با 786.000 کیلومتر مربع مساحت را نمی بینید. تركيه مسير عبوري منطقه بزرگ اروپا و خاورميانه تلقي مي گردد. اگر شما در استانبول دفتر مركزي داشته باشيد، به این معنی است که شما می توانید به تمام مناطق اطراف و جهان دسترسي داشته باشد. "
داود اغلو به نوعي تركيه را دروازه و محل عبور منطقه ناميده و كشورهاي ديگر را "مناطق داخلي كشور" خود مي نامد. اين بدين معني لست كه تركيه شرايط بالقوه اي را براي سرمايه گذارن و امكان چند بعدي بودن سرمايه گذاري آنها را فراهم خواهد كرد و به نوعي ديگر تبليغ رابطه خوب تركيه با همسايگانش مي باشد.حال آنكه با كاربرد اين واژه - "مناطق داخلي كشور"، کشورهای همسایه ترکیه را به عنوان استعمار مناطق داخلی کشورخود معرفي مي كند(غير مستقيم).
نكته آخر اينكه ترکیه توسط کشورهای بلوک شرق دوران جنگ سرد احاطه شده است،و همين امر فرصت هاي اقتصادی كمي را در پيش روي تركيه قرار مي دهد، و در سیستم اقتصادی غربی بي شك دچار مشكل خواهد شد.