به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اراک هفتمین روز از ماه ذی الحجه مصادف با سالروز شهادت نواده ی گرامی پیامبر اسلام (ص ) ، امام محمد باقر (ع) است. شخصیت بزرگواری که همانند دیگر اهل بیت پیامبر اسوه ای نیکو و کامل برای همه انسانها در همه زمانهاست. آن حضرت را "باقر العلوم" به معنای شکافنده علوم لقب دادند ؛ چرا که ایشان پیچیدگیهای علوم را می شناخت و در اسرار آنها تعمق می کرد. امام باقر (ع) در سال 114 هجری قمری در چنین روزی ، در سن پنجاه و هفت سالگی به شهادت رسید
بنا بر اين گزارش :امام باقر (ع) ، مانند سایر ائمه معصومین (ع) ، ملجاء و پناه مردم در همه ابعاد و مرجع پاسخ به پرسشهای ایشان به خصوص در مراسم حج بود. همه ساله تعداد بیشماری از حاجیان و زائران خانه خدا ، در آن ایام خدمت حضرت باقر (ع) می رسیدند و پاسخ پرسشها و اشکالات خویش را می یافتند.
امام باقر (ع) به نقل از پیامبر اسلام (ص) ، در مورد سفر حج می فرماید: " وقتی عزم سفر کردی و سوار مرکبت شدی به هر قدمی برایت ثوابی و محو شدن یک گناه از نامه اعمالت ، نوشته می شود. وقتی احرام بستی و لبیک گفتی ، برای هر لبیکی ده ثواب نوشته و ده گناه از نامه اعمالت پاک می شود. هنگامی که موفق به طواف شدی، خداوند تو را بعد از آن عذاب نمی کند .... وقتی موفق به وقوف در عرفات تا غروب خورشید شدی ، اگر گناهانت به اندازه ریگهای بیابان و قطرات دریاها باشد به طور حتم خداوند از آن چشم پوشی خواهد نمود.
امام باقر (ع) این فرصت را یافت که به مدت 18 سال امامت و رهبری امت را برعهده گیرد. در تمام این سالها تلاش آن حضرت به تقویت بنیانهای فکری و اعتقادی مردم معطوف شد. ضمن اینکه سیره عملی و رفتاری ایشان،حاوی بهترین درسهای اخلاقی و تربیتی بود. بی تردید چنان که بسیاری از علمای اهل سنت، نیز گفته اند، امام باقر (ع) در زمان حیات خویش شهرت فراوانی داشته و همواره محضر او مملو از دوستداران دانش، از تمامی بلاد و سرزمینهای اسلامی، بوده است . موقعیت علمی ایشان، به عنوان نماینده علوم اهل بیت، بسیاری را وا می داشت تا از محضر او بهره گیرند و حل اشکالات علمی و فقهی خود را از او بطلبند. در این میان، اهل عراق که بسیاری از آنان شیعه بودند بیش از دیگران مفتون شخصیت آن حضرت شده بودند.
امام باقر (ع) در دوره اى امامت خویش را آغاز کرد که جامعه اسلامى در وضع فرهنگى نابسامانى به سر مى برد و عرصه فرهنگى جامعه گرفتار چالش هاى عمیق عقیدتى و درگیریهاى مختلف فقهى میان فرق اسلامى شده بود. فروکش کردن تنش هاى سیاسى پس از واقعه عاشوراى سال 61 هجرى، همچنین شکست برخى احزاب و جریانهای سیاسى سبب شده بود که بسیارى از دانشمندان از صحنه سیاسى دور شوند و حرکت گسترده اى در زمینه هاى مختلف علمى با بحث و بررسى درباره مسایل گوناگون آغاز شود. این رویکرد گسترده رونق فراوانى به بازار علم بخشید و به واقع نقش درخشان امام باقر (ع) در این دوره در روشن سازى افکار عمومى دانشمندان اسلامى داراى اهمیت فراوانی است. با فعالیت های امام باقر(ع)، گام مهم و به سزایى در راستاى تبیین آراء اهل بیت پیامبر برداشته شد و جنبش تحسین برانگیزى در میان دانشمندان مکتب اهل بیت پدید آمد. از سوى دیگر، خطر افکار آلوده و سیطره نظریات فرقه های انحرافی حیات فکرى اسلام راستین را با خطر روبه رو کرده بود. در این زمان ،مرجعیت علمى شایسته اى چون امام باقر(ع)، تفکرات خطرناک این فرقه ها را تا حد قابل توجهى منزوى ساخت. به این ترتیب شرایط به گونه ای فراهم شد تا امام باقر (ع) و همچنین فرزندش، امام صادق (ع) بیشترین آراء فقهی، تفسیری و اخلاقی را در کتب فقهی و حدیثی از خویش بر جای گذارند. این چنین است که فردی چون محمد بن مسلم می تواند سی هزار حدیث از امام باقر (ع) و شخصیتی چون جابر جعفی هفتاد هزار حدیث از ایشان نقل کنند. یکی از علمای بزرگ اهل سنت به نام "ابن حَجَر هَیتَمی " درباره ایشان می نویسد : "محمّد باقر به اندازه ای گنج های پنهان معارف و دانش ها را آشکار ساخته و حقایق احکام و حکمت ها و لطایف دانشها را بیان نموده که جز بر عناصر بی بصیرت یا بد سیرت پوشیده نیست . از همین جاست که وی را شکافنده دانش خوانده اند."
از مهم ترین تلاشهای علمی امام باقر (ع) ، تأسیس مرکزی برای علوم اسلامی و تربیت شاگردان فراوان در عرصه های مختلف است. شیخ طوسی از علمای معروف قرن پنجم هجری قمری در کتاب رجال خود ، تعداد شاگردان آن حضرت را 465 نفر ذکر کرده است . یکی از اقدامات مهم امام باقر (ع) این بود که آن حضرت ، با درایت و هوشیارى توانست پیوند و ارتباط میان قرآن و اهل بیت را در میان افکار عمومی تعمیق بخشد. پیش از دوران امامت امام باقر(ع)، خفقان سیاسى به اندازه اى بود که در برخى از ادوار انتقال آموزه هاى ناب اسلامى فقط از طریق دعا و نیایش و یا در قالب آموزش هاى دینى به چند پیشکار و خدمتگزار که با امام حشر و نشر داشتند، صورت مى گرفت. در این میان، عصر امام باقر(ع) به دلیل وجود شرایط سیاسى خاص ، تا اندازه اى به امام اجازه برقرارى مجامع علمى را داد تا ایشان بتواند استعدادهاى نهفته اى را که در جامعه اسلامى وجود داشت ، تربیت کند .البته نباید تصور کرد که امام هیچ گونه محدودیتى برای تبلیغ و تعلیم و تربیت نداشته است. بلکه ایشان با رعایت تقیه و رعایت احتیاط ، این امر را عملى کرده است.
در سیره اخلاقی ایشان آمده است که آن حضرت ، یارانش را به همدردى و برادرى و نیز یارى مسلمانان سفارش مى کرد و مى فرمود: «دوست داشتنى ترین کارها نزد خدا این است که مسلمانى ، شکم مسلمانى را سیر کند و غمش را بزداید . امام باقر (ع) چون دیگر اهل بیت پیامبر (ص)، با همه مهربان بود. حتى با کسانى که نسبت به ایشان رفتار بدى داشتند. همین خصلت سبب شد که فردی مسیحی که به امام دشنام می داد از رفتار خویش پشیمان شود و اسلام بیاورد. امام باقر (ع) ، لغزش هاى یاران را نادیده مى گرفت و مى فرمود: «اصلاح امور زندگى و روش برخورد با مردم چون پیمانه است که دو سوم آن زیرکى و یک سوم آن گذشت است.»
آن حضرت ، مسلمانان را از تحقیر مستمندان نهى مى کرد و مى فرمود: "گدایان را گدا ننامید و آنها را با این نام نخوانید، بلکه آنان را به بهترین نامهایشان صدا بزنید.
امام باقر(ع) با پنج خلیفه از خلفاى بنى امیه معاصر بود که همه آنان جز عمر بن عبدالعزیز در ستمگرى و استبداد و خودکامگى دست کمى از نیاکان خود نداشتند و پیوسته براى امام باقر (ع) مشکلاتى فراهم مى نمودند. سرانجام، امام باقر (ع) که پیوسته مورد خشم و غضب خلیفه وقت، هشام بن عبدالملک بود، با دسیسه او مسموم شد و در سال 114 هجرى قمری به شهادت رسید./ب
