خیز اقتصادی چین و نظم حاکم بر جهان با صف آرایی ژئو پلیتیک مورد نظر پکن رقابت و مشارکت استراتژیک آمریکا با این کشور را بسیار حساس کرده است.

هر چند در میان ژاپن و آمریکا موضوعات مهمی دیگری در جایگاه گفتگو شکل گرفته اما نزاع اخیر چین و ژاپن بر سر جزایر مورد مناقشه دلیل بسیار قانع کننده ای برای تحرکات مخفیانه آمریکا و هم پیمان شدن این کشور با ژاپن بر سر این مسئله حیاتی است.

مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی (CSIS) آمریکا اخیرا گزارشی را به قلم ریچارد آرمیتاژ و جوزف نای درباره اتحاد آمریکا و ژاپن و نقشی که آنها می توانند در کمک به ایالات متحده بازی کنند، منتشر کرده است.
نویسندگان بر این باورند در حال حاضر رهبران هردو کشور با چالش های بی شماری روبه رو هستند.

هردو کشور با مسائلی چون خیزش چین و نگرانی های ناشی از آن، معضل کره شمالی و توانایی هسته ای این کشور ، و کاهش میزان رفاه و سطح سلامت هردو کشور که یکی از اتحادهای مهم جهانی را تشکیل داده اند در واقع با یک جهان در حال دگرگونی مواجه هستند.

در جهانی که همه چیز در حال جهانی شدن است و چین به عنوان یک قدرت نوظهور در حال قدرت گرفتن است، محیط امنیتی مقابل این دو کشور به طور فزاینده ای پیچیده تر می شود.

این موضوع می تواند ژاپن را از یک کشور طراز اول به پائین بکشد و در جهان کنونی نفوذ و نقش این کشور کاهش پیدا کند.

ژاپن جمعیت کهنسالی دارد و نرخ رشد جمعیت به گونه ای نگران کننده در حال کاهش است نسبت بدهی های این کشور به تولید ناخالص داخلی بالای 200 درصد است ، در شش سال اخیر شش نخست وزیر تغییر کرده و یک احساس بد بینی فزاینده نسبت به آینده در میان بسیاری از جوانان به وجود آمده است.

آمریکا بر این موضوع واقف است که ژاپن سومین قدرت اقتصادی جهان است و به عنوان یک کشور بی اهمیت که در گوشه آرام جهان واقع شده باشد به آن نگاه نمی کند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند، آمریکا به دنبال حوزه هایی است که در آن بهتر بتواند از حمایت دو جانبه حمایت کند.و بدون شک به دنبال آن است که قدرت طراز اولی خود را حفظ نماید.

از سویی دیگر ایالات متحده به دلایل دیگری حساب ویژه ای را روی ژاپن باز کرده است.

1) این کشور یک قدرت مهم دریایی است و در زمینه ایجاد ثبات و توازن راهبردی در منطقه آسیا-پاسیفیک نقش مهمی بازی می کند.
 

2) دومین کشور تامین کننده سازمان ملل متحد، صندوق بین المللی پول و دیگر نهاد های پیشرو در عرصه بین المللی است.

3) میزبان بخشی از نیروهای آمریکاست که وظیفه باز نگه داشتن مسیر های دریایی شرق آسیا، اقیانوس آرام و شرق منطقه را بر عهده دارند.

از این رو ایالات متحده به یک ژاپن نیرومند نیاز دارد.همان طوری که ژاپن به یک ایالات متحده نیرومند نیاز دارد.اگر ژاپن می خواهد با ژاپن شانه به شانه حرکت کند نیازمند حرکت رو به جلو با آمریکاست.

ژاپن که در گذشته رهبر آسیا بود با قدرت گیری چین احساس خطر بیشتری می کند و به همین نسبت ایالات متحده هم از نبرد پکن برای تصاحب جایگاه دو قدرت به نسبت طراز اول بودن احساس خطر می کند.