به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران ايلام؛ ميوه درخت بلوط داراي خواص خوراكي و داروئي است، امروزه پزشكان از پوست و ميوه بلوط استفاده‌هاي داروئي بسياري مي‌كنند٬ خاصيت قابض‌كنندگي آن هم عامل قطعي درمان اسهال‌هاي شديد و خاصيت گندزدائي و ضد ميكروبي آن براي درمان عفونت‌ها و مخلوط پوست و ميوه آن يك پادزهر قوي است، علاوه بر اين فوايد داروئي، درخت بلوط يك گونه حفاظتي است زيرا نقش آن در حفاظت آب و خاك به اثبات رسيده است.
از روزگاران قدیم این باور وجود داشت که بلوط درخت خدایان است و به طور طبیعی دارای خواص شفادهندگی بی‌شماری است، روزگاری از تمام قسمت‌های درخت استفاده‌های پزشکی می‌شد و حتی در افسانه‌های عامیانه قرون وسطی آمده است که تماس یک میخ با قسمت صدمه دیده بدن و فرو کردن همان میخ در درخت بلوط موجب شفای بیمار می‌شود.
دکتر علی مهدوی، مدیر گروه جنگل و مرتع دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در زمينه خواص و استفاده‌هاي فراواني كه مي‌توان از بلوط كرد گفت: شناخت ارزش‌های نهفته در منابع جنگلی از عواملی است که انگیزه حفاظت و احیای منابع طبیعی تجدید شونده را قوت خواهد بخشید، وجود گونه‌های متنوع گیاهی با ارزش‌های صنعتی، دارویی و خوراکی که بعضی از آنها نقش پراهمیتی در صادرات غیرنفتی کشور دارند، جاذبه‌های فراوانی در گستره جنگل‌ها و مراتع است كه از دیرباز مورد توجه انسان‌ها بوده است.
وی با بیان اینکه امروزه محصولات فرعی جنگل‌ها ومراتع که ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با زندگی بشر دارند و اهمیت و ارزشی که در تهیه دارو، مواد بهداشتی و صنعتی دارا هستند موجب شده که سالانه مقدار زیادی از این محصولات به بازارهای بین‌المللی صادر شود.
مهدوی در مقایسه جنگل‌های شمالی و غربی ایران گفت: برخلاف جنگل‌های شمال کشور که تولید اصلی آنها چوب است، بارزترین محصول جنگل‌های غرب کشور محصولات فرعی آنهاست که این محصولات علاوه بر تولید فرآورده‌های دارویی، خوراکی و صنعتی نقش اصلی را در حفظ و احیای جنگل‌های غرب کشور بر عهده دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام با بیان اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد که جنگل‌ها در مناطق غربی کشور علاوه بر ایجاد پوشش حفاظتی و زیست محیطی، بخش عمده‌ای از نیازهای مردم زاگرس را نیز برطرف مي‌كند، تصریح کرد: مردم برای تأمین معاش خویش با طبیعت انس پیدا کرده و با جنگل سازگاری یافته‌اند و در حد مقدورات خود توانسته‌اند آن را از گزند حوادث حفظ کنند و کم و بیش در ابداع و نشر روش‌های حفظ، توسعه، احیاء و بهره‌برداری از آن کوشیده‌اند، اما در برخی موارد برخلاف طبیعت حرکت کرده‌اند و خواسته یا خواسته موجب تخریب جنگل‌ها و مراتع را فراهم آورند.
عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی «بلوط ایرانی» ، «وی ول» و «دارمازو» را سه گونه اصلی بلوط در رویشگاه‌های زاگرس نامید و گفت: یکی از محصولات مهم فرعی که از این درختان به دست می‌آید، گال‌های مختلفی است که توسط حشرات گالزا بر روی قسمت‌های مختلف بلوط ایجاد می‌شود.
وی افزود: گال برجستگی و یا ناهنجاری است که در اثر رشد غیرطبیعی بافت‌های گیاهی و در اثر فعالیت پارازیت‌های گیاهی یا جانوری ایجاد می‌شود، این ناهنجاری‌ها یا تغییر شکل در گیاه میزبان شکل واکنشی است که در بیشتر مواقع به نفع پارازیت است اما برعکس گاهی در اثر واکنش گیاه ممکن است حتی عامل مولد نابود شود، گال‌ها در تمام قسمت‌های گیاه مانند گل، ریشه، ساقه و جوانه بوجود می‌آیند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام انواع گال‌های درخت بلوط را مازوج، خرنوک، قلقاف، برامازو، توپی، تاجی، کلاهی، سیچکا، تسقله، قشکا، کوزه‌ای، چنگالی، حلزونی، میخی، آرتیشو، گرزی، انگوفرنگی، تیغی، تاج خروس، خوشه‌ای، ستاره‌ای، زگیل‌دار، نخودی کرک‌دار، عدسی، سجافی، دورویه سه رنگ، شاخه‌ای، دریو فانته دیستیچا و دریوفانته پابسنتیس نامید.
مهدوی درخصوص بهره‌برداری از گال‌های درخت بلوط گفت: طبق برآوردهای به عمل آمده مساحت جنگل‌های واجد گال‌های قابل بهره‌برداری و قابل مصرف در صنایع مختلف 500 هزار هکتار است و مقدار تولید در هکتار 76 کیلوگرم در سال است، بنابراین ظرفیت تولید گال‌های بلوط جنگل‌های ایران در سال تقریبا 38 هزار تن برآورد شده است و در صورت بهره‌برداری صحیح بر اساس طرح‌های علمی و مدون و وجود صنایع جانبی کشور از ورود تانن و اسید تانیک که عمدتا در صنایع دباغی و چرم سازی بکار برده می‌شود بی‌نیاز خواهد بود.
وی با بیان اینکه زمینه صادراتی گال‌های بلوط در سال‌های اخیر بسیار محدود و تولیدات آن مختص مصارف داخلی است، تصریح کرد: گال‌ها به علت داشتن تانن از 7 هزار سال قبل به صورت‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌اند و معمولی‌ترین موارد مصرف تانن در صنایع دباغی برای تهیه چرم و در صنایع رنگرزی به عنوان دندانه‌دار کردن رنگ و در صنعت نفت در حفاری چاه‌های نفت، در صنایع پلاستیک سازی، در پزشکی به عنوان داروهای قابض اسهال، خون بند، درمان سل، ورم کلیه، زخم معده، ضد سم آلکالوئیدی، در آزمایشات فیزیولوژیکی و اخیرا در محیط های کشف باکتری کاربرد دارد.
وی به آمار بالای این درخت در استان ایلام اشاره و ابراز امیدواری کرد با برنامه‌ریزی صحیح از خاصیت‌های این درخت استفاده بهتری کرد.
همچنين غلامحسین پورنجف، مسوول امور بهره‌برداری اداره کل منابع طبیعی استان ايلام گفت: درخت‌های بلوطی که در استان ایلام وجود دارند از نوع «کورساکپریکا» هستند و از نوع درختانی است که کمترین میزان تانن را دارند و به همین دلیل سابقه برداشت در استان ایلام ندارند.
وی با بیان اینکه در ایلام از پوست میوه درخت بلوط «تانن» گرفته می‌شود، تصریح کرد: در چند سال گذشته یک بهره‌بردار بخش خصوصی در این زمینه وارد بازار کار شد، اما به دلایل گوناگون آن را تغیر کاربری داد.
عبدالرزاق آرمون‌پور، كارخانه‌دار ايلامينیز در این باره گفت: منشاء ایجاد این کارخانه یک پروژه تحقیقاتی در دانشگاه تهران بود که استان ایلام برای اجرایی کردن آن با توجه به وجود درختان انبوه بلوط، پتانسیل خوبی داشت.
وی با بیان اینکه وجود درختان سرشار از میوه بلوط به عنوان مواد اولیه این کارخانه ما را امیدوار می‌کرد، تصریح کرد: در اين کارخانه از تانن‌های موجود در پوست میوه بلوط «اسید تانیک» تولید می‌شود که با «اسید تانیک» تولیدی آلمان برابری می‌کند و حتی بهتر است.
این کارخانه‌دار ایلامی به کاربرد وسیع «اسید تانیک» به عنوان رقیق‌کننده در حفر چاه‌های نفت اشاره کرد و گفت: موضوع تأسیس کارخانه با وزارت نفت در میان گذاشته شد و پس از بازدید گروه اعزامی به این کارخانه، این گروه با ابراز رضایت از تأسیس چنین بخشی اعلام کردند این محصول بهتر از نمونه مشابه خارجی است.
وی کمبود نقدینگی را مشکل اصلی این کارخانه عنوان کرد و گفت: بخاطر رونق کار حتی مجبور شدیم تا بسیاری از مایملک خود را در معرض فروش قرار دهیم و اجازه ندهیم تا این کارخانه از حرکت باز ایستد.
وی ابراز امیدواری کرد كه در این سال شاهد حمایت از این کارخانه که از سال 1375 تاکنون با چنگ و دندان حفظ شده است باشيم./س
