به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران روستای ماخونیک واقع در 125 کیلومتری بیرجند یکی از محرومترین روستاهای کشور است. این مجموعه روستایی با محدودیت های طبیعی و ارتباطی و با کشاورزی در زمینه های 30×30 سانتی متر بیانگر قناعت و مقاومت انسان در مقابل گرسنگی است.

 محصولات این مزارع مینیاتوری و وسواس انگیز در حد تقسیم یک دانه زردآلو به 3 قسمت مساوی را نشان می دهد. مطالعه ی روستای ماخونیک ما را به اعماق تاریک تاریخ بشری هدایت می کند و نشان می دهد که چگونه می توان در عصر پست مدرنیسم در دوران نوسنگی زندگی کرد.
محمد رجایی فر مهندس جغرافیای روستایی و کارشناس جمعیت شناسی درباره این روستا می گوید: این روستا در جنوب شرقی بیرجند واقع شده است و فاصله 125 کیلومتری آن با اولین شهر باعث انزوای ماخونیک شده است.
وی می افزاید: به طور کلی اهالی این روستا از نظر فرهنگی کمتر تحت تاثیر مظاهر تمدنی هستند.
در اواخر قرن 19 سیاحان و مسافرانی که ماخونیک را دیده اند از انزوا و دست نخوردگی اهالی شگفت زده شده اند. در دهه 1370 نیز این شگفتی برای بازدید کنندگان این روستا کاملا وجود داشته است.
رجایی فر ادامه می دهد: حضور تکنولوژی جدید در مناطق شهری و روستایی کشور و حذف تکنیکهای کهن  و شیوه زندگی شهری رابطه واقعی میان فرهنگ و اقلیم را متحول کرده است با این حال هنوز روستاهایی یافت می شوند که از تکنولوژی جدید کمتر متاثر شده اند و میان عناصر فرهنگی آنها و شرایط طبیعی محیط زیستشان رابطه مستقیم تری برقرار می باشد.
روستای ماخونیک یکی از نمونه های مورد نظر است.
اما نحوه ی مالکیت در این روستا به طرز عجیبی می باشد به این صورت که شرایط اقلیمی باعث کمبود آب و خاک زراعی شده و این کمبود زمینهای کشاورزی را محدود نموده است.
 یعنی زمینهای کشاورزی ماخونیک به بخشی از یک دره کوچک محدود شده و امکان گسترش این زمین ها را با ابزار سنتی وجود ندارد زیرا زمین های زراعی همواره ثابت بوده در حالی که جمعیت ساکنین رو به افزایش است این زمینهای زراعی در میان ورثه مرتبا تقسیم شده و کوچک و کوچکتر می شود. ورثه طبق رسم محل نمی توانند زمینهای خود را بفروشند و به ناچار آن را نگاه می دارند.
در فرهنگ ماخونیک مهاجرت وجود ندارد. البته فعال شدن معادن سنگ اطراف موجب اشتغال و درآمد زایی در منطقه شده و عده ای از جوانهای ماخونیکی در این معادن کار می کنند.
روستای ماخونیک درس بزرگی برای جامعه شناسی و جغرافیای انسانی دارند. اجرای عدالت اجتماعی توسط این مردم محروم درس است برای همه.
ماخونیک احتیاج به توسعه ای پایدار، مشارکتی، همراه با کمکهای محاسبه شده دولتی، رعایت عدالت اجتماعی در همه ی امور از جمله مشاوره دارد./ل
گزارش از آریاناز میرزا محمدی