پروفسور پرويز كردواني پدر كوير شناس ايران به خبرنگار حوزه ميراث فرهنگي باشگاه خبرنگاران گفت: درياچه اروميه به مدت 14 سال است كه رو به خشكي مي رود متاسفانه تاكنون ميلياردها تومان هزينه و تنها شعار داده شده و هيچگونه اقدام مفيدي صورت نگرفته است.
وي افزود: كارشناسان معتقدند كه ساختن سد باعث خشك شدن درياچه اروميه شده ولي به عقيده من توسعه بي رويه شهر، صنعت و كشاورزي باعث كم شدن آب اين درياچه شده است.
كردواني تصريح كرد: براساس قانون اولويت بندي آب، مصرف آب بايد تنها در شهرها، صنايع، خانه هاي روستايي و كشاورزي استفاده شود و به همين منظور براي منابع طبيعي محيط زيست همانند درياچه ها و تالاب ها هيچ سهميه اي در نظر گرفته نشده است.
اين چهره ماندگار ايراني بيان كرد: تاكنون چندين راه حل پيشنهاد داده شده كه كار ساز نبوده اين راه حل ها شامل باروري ابر بوده كه به دليل هزينه بالاي آن و اينكه تنها مي‌توان در فصل سرد زمستان از اين روش استفاده كرد مناسب نبوده است.
وي اظهار داشت: راه حل بصري مطرح شده از سوي مسئولان و طرفداران محيط زيست در 22 هزار حلقه چاه غير مجاز در منطقه كه در اطراف دشت اروميه واقع شده است در گذشته آب زيرزمين از دشت ها به درياچه مي رفت اما به دليل حفاري چاه هاي مختلف جهت تغيير كرد و آب از درياچه به چاه ها مي رود همچنين تبخير آب درياچه يكي از دلايل خشك شدن است، اين راه حل هم غير ممكن بوده چون اگر در چاه ها بسته شود مردم آب براي كشاورزي نخواهند داشت.
پدر كوير شناسي ايران درباره راه حل ارائه شده از سوي طرفداران محيط زيست گفت: آن ها معتقدند رود ارس و سدها بايد باز شود تا آب مورد نياز به درياچه اروميه ريخته شود انجام اين كار نيز اشتباه بوده چون آب براي كشاورزي مردم روستاهاي منطقه مورد نياز است. همچنين چون سطح آب درياچه پائين رفته تاثيري نخواهد داشت.

*نابودي 102 جزيره در درياچه ارميه
اين جغرافيدان تصريح كرد: در درياچه اروميه 102 جزيره وجود دارد كه در حال نابودي است و هم اكنون 9 جزيره موجودات زنده اي همچون پرنده ها و حيوانات زندگي مي‌كنند كه سازمان محيط زيست روزانه 1500 ليتر آب دستي براي زنده ماندن حيوانات به جزيره مي‌برد.

*خاصيت درماني لجن هاي اطراف درياچه اروميه از بين رفته است
پروفسور كردواني با اشاره به خاصيت درماني لجن هاي اطراف درياچه اروميه تصريح كرد: اين خاصيت درماني در گذشته وجود داشته با از بين رفتن لجن هاي اطراف درياچه ديگر استفاده درماني ندارد.
وي اظهار داشت: موجود زنده آرميتا كه در درياچه اروميه زندگي مي‌كند و بهترين غذا براي ميگوها بوده و باخشك شدن درياچه از بين رفته همچنين هزاران گاوميش كه دور منطقه بوده اند در حال از بين رفتن است.
اين چهره ماندگار ايران بيان كرد: در گذشته منبع درآمدي خوبي براي توسعه صنعت گردشگري بوده و قايقراني در اين درياچه به عنوان يكي از جاذبه هاي توريستي به شمار مي‌رفت اما استفاده از اين ظرفيت با كم شدن آب درياچه ديگر وجود نخواهد داشت.

*باد نمك سلامت مردم منطقه را تهديد مي‌كند
كردواني تاكيد كرد: وقتي باد مي‌وزد نمك ها از سطح درياچه اروميه به سمت شهرها و روستاهايي كه در شرق اين درياچه قرار دارند مي رود اين پديده به باد نمك معروف بوده و باعث به خطر افتادن سلامت مردم مي‌شود.
اين چهره ماندگار ادامه داد: باد نمك باعث شور شدن خاك نيز مي‌شود و در نتيجه خيلي از محصولات كشاورزي ديگر توليد نخواهد شد.

*نمك هاي درياچه اروميه بايد برداشت شود
پدر كوير ايران با اشاره به آنكه در درياچه اروميه ميليون ها تن نمك به صورت تپه هاي نمك درآمده بايد برداشت شود، گفت: در گذشته مردم براي بدست آوردن نمك گودال هايي را مي‌كندند و از درياچه اروميه به صورت دستي آب در اين گودال ها مي‌ريختند تا تبخير شود و نمك به دست آيد اما هم اكنون شاهد پديد آ‌مدن ميلياردها تن نمك هستيم.
وي اظهار داشت: بايد نمك هاي سطح درياچه برداشت شود به اين دليل كه وقتي باد نمك مي‌وزد باعث به خطر افتادن سلامت و زيان مردم منطقه مي‌شود و همچنين اين تپه هاي نمك منبع عظيم درآمدي محسوب مي‌شود.

*بايد از قسمتي از درياچه اروميه صرف نظر شود
اين چهره ماندگار كشورمان با اشاره به اينكه براي احيا درياچه اروميه بايد از قسمتي از درياچه صرف نظر كرد، اظهار داشت: قسمتي كه عمق زياد دارد بايد آب پر شود و از ساير قسمت هاي درياچه صرف نظر كرد چون آب زياد نداريم.

*درياچه اروميه هيچ وقت به روز اول باز نخواهد گشت
پدر كوير ايران تاكيد كرد: اگر تمام آب سدها و رود ارس به درياچه اروميه بريزد اين درياچه به روز اول باز نخواهد گشت.
وي خاطرنشان كرد: سازمان محيط زيست براي تامين آب درياچه پيشنهاد داده تا سالي سه ميليارد مترمكعب از سدها و رود ارس حقابه بدهند.
اين جغرافيدان تاكيد كرد: درياچه اروميه براي احيا دوباره 24 ميليارد مترمكعب آب نياز دارد به همين منظور اختصاص سه ميليارد مترمكعب آب از سدها و رود ارس هيچ فاريده اي نخواهد داشت.
پدر كوير شناس ايران در ادامه گفت: وزارت نيرو نيز مطرح كرده درياچه اروميه به دليل خشكسالي كم آب شده و اميدوار است با بارندگي اين موضوع حل شود تحقق اين امر نيز امكان پذير نخواهد بود چون 24 ميليارد مترمكعب با بارندگي جبران نمي شود.
وي درباره پيشنهاد ديگر وزارت نيرو گفت: مذاكره با دولت ارمنستان براي گرفتن آب بيشتر از رود ارس براي درياچه اروميه كه تحقق اين موضوع نيز امكان نخواهد داشت به دليل آنكه ارمنستان خودش به آب نياز دارد.
پرفسور كردواني تنها راه حل نجات درياچه اروميه را رود زاب كوچك دانست و تصريح كرد: بايد براي تامين آب درياچه اروميه به سراغ منابع آبي برويم كه به كسي صدمه نزند و تنها اين منبع آب رود زاب كوچك بوده چون تمام اين آب به عراق مي ريزد به دليل آنكه گود است.
وي تاكيد كرد: براي استفاده از آب رود زاب كوچك بايد دو يا سه سرشاخه اين رود به صورت كانال گرفته شود و سپس به درياچه اروميه برگردد.

*با باز شدن در سدها و رود ارس ميليون ها نفر بي آب مي‌شوند
چهره ماندگار ايراني بيان كرد: در صورت استفاده از آب رود زاب كوچك ديگر نيازي به آب رود ارس و سدها نخواهد بود چون باز شد رود ارس و سدها ميليون ها نفر انسان را بي آب مي‌كند.

*با انتقال آب رود زاب درياچه جديد ايجاد مي شود
كردواني خاطرنشان كرد: اگر آب رود زاب به درياچه اروميه برگردانده شود يك درياچه جديد خواهيم داشت كه به بزرگي درياچه قديم نخواهد بود.
پدر كوير شناسي ايران اظهار داشت: گرفتن آب از رود زاب كوچك چهار سال طول خواهد كشيد طرفداران محيط زيست معتقدند در اين مدت درياچه اروميه خشك خواهد شد به همين منظور بايد از سدها و رود ارس آب بگيريم انجام اين پيشنهاد اشتباه است.
وي تاكيد كرد: اگر باز هم مثل 14 ساله كه گذشته درباره درياچه اروميه شعار بدهيم و عمل نكنيم درياچه به كلي خشك مي‌شود.
اين جغرافيدان بيان كرد: قسمت عميق درياچه تا چهار سال آينده خشك نمي شود بايد هر چه زودتر با اختصاص اعتبار بالا از آب رود زاب كوچك استفاده كنيم.
كردواني تصريح كرد: بسياري از درياچه ها در ايران براساس قانون اولويت بندي آب خشك شدند و هيچ وقت احيا نخواهد شد ماندن درياچه طشت و بختگان دراستان فارس چون آب ها را به شهرها، صنعت و كشاورزي اختصاص دادند و اين درياچه ها سهمي ندارند.

*درياچه اروميه تنها درياچه اي كه شانس احيا دارد
پدر كوير ايران بيان كرد: درياچه اروميه به دليل وجود رود زاب كوچك تنها درياچه اي بوده كه شانس احيا دارد چون آب اين رود را مي‌توان تنها براي درياچه استفاده كرد و دوباره درياچه را احيا كرد.
شايان ذكر است، رود زاب كوچك از ايران سرچشمه گرفته و در  عراق به دجله مي ريزد اين رودخانه نزديك به 400 كيلومتر طول داشته و حوضه آبريزي برابر با 22 هزار كيلومتر را در بر مي‌گيرد.
اين رود از دامنه هاي زاگرس سرچشمه گرفته و از غرب ايران خارج مي شود.
رودخانه زاب كوچك در بالا دست در دره هاي كوه زاگرش جريان دارد./ي


گفتگو از: مرضيه اميري