به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اراک، پدر و مادرش از مردم تفرش بودند. خانوادهء او به كارهای دولتی و سیاسی اشتغال داشتند و آثار خدمات آبادانی مانند قنات و مسجد از جد ایشان در تهران موجود است.محمود چهار ساله بود كه پدربزرگش سفیر ایران در عراق شد و همراه خانواده اش به بغداد رفت. پس از دو سال توقف در آن شهر با خانواده به دمشق رفتند و سال بعد به بیروت منتقل شدند. تحصیلات ابتدایی را در هفت سالگی در مدرسه فرانسوی بیروت آغاز كرد و در آن جا با زبان فرانسه آشنا شد. تحصیلات متوسطه خود را در كالج امریكایی بیروت گذراند و در سال 1299 شمسی ایسانس ادبیات و علوم خود را از دانشگاه امریكایی بیروت گرفت. در 19 سالگی درجه ی مهندسی راه و ساختمان را از دانشكده ی مهندسی بیروت دریافت كرد و بخشی از برنامه آموزشی پزشكی دانشگاه بیروت را نیز گذراند.در 1303 پس از اخذ دانشنامه های ستاره شناسی و نجوم و زیست شناسی از دانشگاه امریكایی بیروت عازم فرانسه شد. در سال 1304 درجه ی مهندسی برق را از دانشكده ی برق ( اكول سوپریور دو الكتریسیته) و در 1305 مدرك تحصیلات معدن مدرسه ی عالی معدن پاریس را دریافت كرد. تحصیلات رسمی دكتر حسابی در سال 1306 با اخذ درجه ی دكترای فیزیك از دانشگاه سوربن فرانسه خاتمه یافت.

او در مدت تحصیل خود زبان های عربی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی را آموخته بود به طوری كه می توانست از نوشته های علمی و فنی آنها به خوبی استفاده كند . در ضمن تحصیل رسمی در چند رشته ورزشی از جمله شنا موفقیتهایی كسب كرد.

آثار و خدمات :دكتر حسابی كه در یك خانواده با فرهنگ ایرانی و مسلمان تربیت شده بود، با فرهنگ مغرب زمین نیز آشنا شد و توانست با شایستگی از امكانات موجود استفاده كند و خود را پرورش دهد و آن گاه توانایی های خود را در جهت سازندگی به كار گیرد. آثار و خدمات دكتر حسابی در عمر طولانی و مؤثرشان عبارت از تربیت مستقیم چند هزار مهندس، استاد و دبیر فیزیك، پایه گذاری چند نهاد علمی و فنی، تألیف و انتشار چندین كتاب و مقاله ی علمی.

سراسر زندگی دكتر محمود حسابی در جریان آموزش و پرورش كشور بود. او بیش از شصت سال به آموزش فیزیك اشتغال داشت. نكته سنجی ، واقع نگری ، ژرف نگری علمی و تعمق و تفكر علمی را در جامعه علمی ما پایه گذاری كرد. او به كار معلمی خود عشق می ورزید و هیچ گاه از جستجو و كاوش باز نمی ایستاد. دكتر حسابی در كلاسهای خود فقط مفاهیم علمی را انتقال نمی داد بلكه كوشش میكرد كه در دانشجویان عشق و علاقه به علم آموزی و كاوشگری به وجود آید و مهارتهای لازم را كسب نمایند.

در سال 1366 در كنگره ی شصت سال فیزیك كه به مناسبت بزرگداشت استاد برپا شد از خدمات ایشان به عنوان پدر فیزیك ایران قدردانی شد. از كارهای مهم او، نخستین نقشه برداری از راه ساحلی سراسری بندر های میان خلیج فارس، نخستین راه تهران به شمشك، ساختن نخستین رادیو در كشور، بنیانگذاری مؤسسه ی ژئوفیزیك، تأسیس سازمان انرژی اتمی، ایجاد نخستین دستگاه هواشناسی، پایه گذاری انجمن موسیقی ایران، عضویت در تأسیس فرهنگستان زبان ایران،تدوین قانون تأسیس دانشگاه، تشكیل مؤسسه استاندارد، پایه گذاری نخستین مدرسه ی عشایر در ایران در لرستان، پایه گذاری مرکز مخابرات اسد آباد، تاسیس نخستین مرکز مدرن تعقیب ماهواره در شیراز، نصب و راه اندازی نخستین دستگاه رادیولوژی در ایران، تاسیس نخستین بیمارستان خصوصی در تهران به نام بیمارستان گوهرشاد، تاسیس مرکز عدسی سازی در دانشكده علوم تهران و ایجاد نخستین رصدخانه ی جدید در ایران از كارهای اوست.

دكتر حسابی در سال 1310 انجمن فیزیك ایران را تشكیل داد و از همان زمان به عضویت انجمن فیزیك اروپا، امریكا فرانسه و آكادمی علوم نیویورك درآمد. در سال 1314 عضو پیوسته ی فرهنگستان ایران شد. در 1313 عضو شورای دانشگاه بود. علاوه بر این عضو شورای عالی فرهنگ، عضو انجمن اصطلاحات علمی، رئیس پژوهش فضای ایران در هنگام تشكیل آن و رئیس انجمن ژئوفیزیك ایران به هنگام تشكیل آن بود. در بسیاری از كنفرانس های علمی شركت داشت و با بسیاری از نامداران جهان علم در ارتباط بود.

فعالیتهای سیاسی :دكتر حسابی علاوه بر فعالیتهای علمی و كارهای تحقیقاتی در امور سیاسی و اداری و قانونگذاری كشور نیر مؤثر بود. ایشان عضو هیأتی بود كه از شركت نفت انگلیس خلع ید كرد و نخستین رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شركت ملی نفت ایرانشد. در سال 1330 به وزارت فرهنگ ایران در دولت مصدق منصوب شد. پس از آن به مجلس سنا راه یافت و تا سال 1342 در این سمت باقی ماند. او با طرح قرار داد ننگین کنسرسیوم و کاپیتولاسیون و نیز با عضویت دولت ایران در قرارداد سنتو در مجلس مخالفت كرد.

مهمترین دستاورد علمی :كتابهایی كه دكتر حسابی تألیف كردهاند، دارای آخرین آگاهیهای علمی به دست آمده تا زمان تألیف هر كتاب است. از نظر نویسنده مهمترین كاری كه در طول عمرش انجام داده است كاربر نظریهی بینهایت گسترده بودن ذرات است. خلاصه این نظریه آن است كه هر ذره بیشتر در یك نقطه متراكم است، ولی مقدار اندكی از آن در تمام فضا گسترده است ./س