تقویم روز؛
از حمله آقامحمدخان به گرجستان تا زلزله در سیسیل
تشکیل «مجلس عالی» برای بررسی اولتیماتوم روسیه به ایران، وفات «سلمان فارسی»، حمله آقامحمدخان قاجار به گرجستان و ... از مهمترین رخدادهای تاریخ امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 2 دی 1391 خورشیدی برابر با 8 صفر 1434 هجری و 22 دسامبر 2012 میلادی است.
مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
تشکیل «مجلس عالی» برای بررسی اولتیماتوم روسیه به ایران (1290 ش)
پس از اولتیماتوم دولت روس مبنی بر اخراج مستشار اقتصادی بیگانه از ایران و نپذیرفتن مجلس، قوای روس به آذربایجانِ ایران یورش برده و دست به قتل عام و کشتار مردم زدند. در روز دوم دی‌ماه 1290 ش، یک مجلس عالی و فوق‌العاده مشتمل بر نمایندگان مجلس شورای ملی، وزرا، رجال، اعیان و اشراف و مقامات مملکتی در دربار تشکیل شد و جریانات اخیر را که بین دولت ایران و روسیه پیش آمده بود بررسی کردند.
در این جلسه، وثوق‌الدوله وزیر خارجه، از رویه مجلس
نسبت به ردّ اولتیماتوم روسیه سخت انتقاد کرد و خواهان نرمش در برابر
تهدیدات روسیه گردید. در نتیجه دولت هراسناک صمصام‌السلطنه، با پذیرش
تهدیدات روسیه، هم راه را برای دخالت بیشتر روس‌ها بازگذاشت و هم اقتدار
ملی را فدای مصالح گروهی نمود.
تحصّن استادان دانشگاه‌ها در ساختمان وزارت علوم در تهران (1357 ش)
در دوم دی ماه 1357 ش، ده‌ها تن از استادان دانشگاه‌ها در اعتراض به دخالت نظامیان رژیم شاه در امور دانشگاه‌ها و تعطیل شدن کلاس‌های درس به دستور حکومت نظامی، ساختمان وزارت علوم را تصرف کرده و در آن تحصّن کردند. در این تحصن، استادان دانشگاه‌ها خواستار از سرگرفته شدن تدریس و بیرون رفتن نظامیان از دانشگاه‌ها شدند. این اعتراض، با شهادت استاد نجات‌اللهی در پنجم دی ماه، بُعد دیگری یافت و گستره انقلاب را وسعت بخشید.
خلع «محمد بن عبدالملک زیات» از وزارت به دستور متوکل عباسی (223 ق)
محمد بن عبدالملک زِیات در دوره‌ی خلافت معتصم و واثق عباسی، وزارت را بر عهده داشت. وی تنوری ساخته بود که در آن میخ‌های آهنی وجود داشت و او مخالفین را در آن تنور شکنجه می‌داد. پس از واثق، متوکل عباسی به خلافت رسید. او پس از مدتی ابن زیات را از وزارت برکنار کرد و او را در داخل همان تنور حبس نمود. ابن زیات به مدت 40 روز در داخل تنور محبوس ماند تا این که جان سپرد.
حمله آقامحمدخان قاجار به گرجستان (1209 ق)
او پس از قتح کامل جنوب ایران در واقع مقر حکم رانی خویش را در تهران نهاد (آن را دارالخلافه نامید) در حالیکه پایتخت وی هنوز ساری بود؛ والی گرجستان به پشتوانه هم کیشی با روس‌ها اعلام استقلال نمود بنابراین آقا محمد خان در آپریل ۱۷۹۵ (فروردین ۱۱۷۴) برای آراگلی خان نامه‌ای ارسال و اشتباهات گرجی‌ها در طی هشتاد سال گذشته را یاد آوری نمود و اعلام کرد در صورتی که والی گرجستان روابط خود را با روس‌ها قطع و از ایران اطاعت کامل نکند، به آنجا لشکر کشی خواهد نمود ولی آراگلی خان جواب نامه را نداد و خود را برای حمله با آقا محمد خان مجهز نمود.
آقا محمد خان به گرجستان لشکر کشی کرد و با وجود مقاومت گرجی‌ها، آقا محمد خان در این نبرد پیروز میدان شد و آراگلی خان به تفلیس فرار کرد و آقا محمد خان قاجار برای یافتن او به تفلیس لشکر کشید و فاجعه کرمان را در تفلیس اجرا کرد و دستور به قتل و تاراج مردم داد. عده زیادی از روحانیون را در رود کورا غرق کردند و پنج هزار نفر از گرجی‌ها را اسیر و شهر را ویران نمودند.
پایان جنگ میان امپراتوری روم و کارتاژ (146 سال قبل از میلاد)
کارتاژ از مهمترین کوچ‌نشین‌های فینیقی بود که از سال 814 قبل از میلاد بنا شد. کارتاژها به دلیل دارا بودن موقعیت استراتژیک و قرار گرفتن در کنار دریا شروع به پیشرفت نمودند. در آغاز، کارشان منحصر به تجارت بود اما در ادامه با تجهیز نیروی دریایی و ساخت کشتی، به توسعه قلمرو خود پرداختند. روابط امپراتوری روم و کارتاژ در ابتدا دوستانه بود اما در پی جنگ کارتاژها با یکی از متحدان روم و تصرف سرزمین آن‌ها، جنگ بین رومی‌ها و کارتاژ آغاز شد.
به طور کلی بین روم و کارتاژ، سه جنگ به وقوع پیوست که سومین و آخرین دوره جنگ‌های تاریخی و خونین میان آن دو در 22 دسامبر 146 ق. م، با پیروزی روم و اضمحلال حکومت کارتاژها به پایان رسید. جنگ‌های این دو امپراتوری به نام جنگ‌های پونیک معروف است و در اولین دوره آن‌ها، رومی‌ها و در دومین دوره، کارتاژها پیروز شده بودند و با پیروزی رومی‌ها، در جنگ سوم، امپراتوری کارتاژ عملاً متلاشی شد.
وقوع زلزله بزرگ در جزیره سیسیل در دریای مدیترانه (1693 م)
در جریان زلزله بزرگ جزیره سیسیل واقع در جنوب ایتالیا در 22 دسامبر 1693 م، سه شهر بزرگ این جزیره به کلی ویران شد و به شهرهای دیگر نیز خسارات فراوانی وارد آمد. این زلزله پرتلفات‌ترین زلزله در تاریخ ایتالیا محسوب می‌شود که در جریان آن، بیش از هشتاد هزار نفر از مردم این جزیره کشته شدند.
خروج قوای مهاجم فرانسوی و انگلیسی از مصر پس از پایان جنگ سوئز (1956 م)
پس از حمله رژیم صهیونیستی به شبه جزیره سینا، تهاجم هوایی مشترک فرانسه و انگلیس علیه مصر نیز در اوایل نوامبر سال 1956 م آغاز شد که در نتیجه این حملات، بسیاری از تاسیسات بندری کانال سوئز تخریب شد. دلیل اصلی این حملات که بعدها به جنگ کانال سوئز معروف گردید، اعلام ملی شدن این کانال توسط جمال عبدالناصر رئیس جمهور وقت مصر بود. تجاوز نیروهای انگلیس و فرانسه و اسرائیل به خاک مصر در سراسر جهان با نفرت و انزجار روبرو شد و حتی در خود فرانسه و انگلیس هم مخالفت‌های شدیدی را برانگیخت. نیروهای متجاوز سرانجام تحت فشار افکار عمومی جهان، به تصمیمات سازمان ملل متحد گردن نهاده و عملیات نظامی علیه مصر را متوقف ساختند. پس از آن، نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد از روز پانزدهم نوامبر 1956 م در طول کانال سوئز مستقر شدند و عملیات تخلیه نیروهای متجاوز از خاک مصر، پنجاه روز پس از آغاز تهاجم آنان، تا روز 22 دسامبر 1956 م پایان یافت.
وفات «سلمان فارسی» صحابی بزرگوار پیامبر اسلام (35 ق)
روزبه معروف به سلمان فارسی از اهالی منطقه جِی در اصفهان بود که در ابتدا آیین زرتشتی و آتش‌پرستی داشت. وی بر اثر برخورد با دین مسیح به آن گرایش پیدا کرد و در راه عزیمت برای یافتن کیش برتر، راهی شام و سپس حجاز گردید. او را در این زمان به عنوان برده‌ای خرید و فروش کردند و سال‌ها قبل از هجرت پیامبر اکرم (ص)، در مدینه به کارگری برای یک یهودی مشغول بود. سلمان فارسی سرانجام به دین اسلام مشرف شد و پس از آن که پیامبر (ص) او را سلمان نام نهاد از نزدیک‌ترین یاران رسول خدا گردید.
از کثرت تَقرُّبی که نسبت به
آن حضرت و خانواده‌ی عصمت و طهارت داشته، پیامبر (ص) درباره‌ی او فرموده
است: «السَّلمانُ مِنّا اهل البیت» سلمان از ما اهل‌بیت است. طرح حفر خندق
در جنگ احزاب از جانب این صحابی بزرگ پیامبر اکرم (ص) بود. پس از رحلت
پیامبر اکرم (ص) در زمان خلیفه‌ی دوم به حکومت مداین برگزیده شد و تا پایان
عمر به مدت 19 سال در این منصب بود. مرقد شریف این صحابی بزرگ پیامبر
اسلام در مدائن، در پنج فرسخی بغداد، نزدیک طاق کسری قرار دارد.
انتقال قدرت به دولت موقت افغانستان پس از حمله امریکا به این کشور (2001 م)
پس از وقایع یازدهم سپتامبر 2001 م در امریکا، تهاجم نظامی نیروهای امریکا و انگلیس به افغانستان شروع شد و بمباران هوایی شهرهای افغانستان و مراکز تسلیحاتی و آموزشی گروه طالبان و گروه القاعده در خاک این کشور آغاز گردید. در پی چندین هفته بمباران و موشک باران هواپیماهای امریکایی و انگلیسی، نیروی جبهه متحد شمال به سمت کابل پیشروی کرده و این شهر را آزاد کردند.
دولت موقت این کشور در 22 دسامبر 2001 م، به سرپرستی حامد کرزای زمام امور افغانستان را در دست گرفت. بعد از روی کار آمدن دولت موقت، ادامه حکومت کرزای، در همایش سران افغانستان، موسوم به لوی جرگه که در 13 ژوئن سال بعد برگزار گردید، مورد تأیید قرار گرفت. یکی از وظایف این دولت ایجاد امنیت و فراهم آوردن شرایط مناسب جهت برگزاری انتخابات و تعیین دولت رسمی اعلام گردید.
2 دی در هشت سال دفاع مقدس
عقب نشینی و تقویت نیروهای دشمن در کوه های الله اکبر.59
عملیات کمین سپاه علیه نیروهای دشمن در دشت عباس
ملاقات رجوی و طارق عزیز به مدت چهار ساعت. 61
پایان کنفرانس اسلامی بدون تصویب قطعنامه‌ای در رابطه با جنگ عراق با ایران.63
برخی از رویدادهای 22 دسامبر
1055: طغرل سلجوقی که نیروهای او بغداد را تصرف کرده بودند بدون دست زدن به ترکیب دستگاه خلافت عباسی، این شهر را ضمیمه قلمرو خود اعلام کرد. بغداد که قبلا یک روستا در نزدیکی مدائن یایتخت باستانی ایران بود در سال 761 به تصمیم ابو جعفر منصور خلیفه عباسی به صورت شهر در آمد و مرکز خلافت عباسیان شد. نام بغداد پارسی است به معنای هدیه خدا (بغ یعنی خدا + داد).
1339: به تصمیم دوک حاکم بر امیر نشین مسکو، کار ساختن کاخ کرملین آغاز شد. در آن زمان هنوز کشور روسیه به وجود نیامده بود.
1807: دولت آمریکا نخستین تحریم خارجی را از زمان تاسیس خود اعمال کرد و اعلام داشت که داد وستد با انگلستان و فرانسه را تحریم می‌کند تا این دوکشور مجبور به صلح کردن باهم شوند.
1842: دولت آمریکا استقلال جزایر هاوایی را به عنوان یک کشور برسمیت شناخت که اینک یکی از ایالات آمریکاست.
1942: هواپیماهای ژاپنی برای نخستین بار کلکته هند را بمباران کردند. ژاپن اندونزی و برمه (میانمار) را که از شرق هند فاصله زیاد ندارند تصرف کرده بود. در آن زمان هند مستعمره انگلستان بود.
1946: جنگ هوشی مینه با فرانسه که می‌خواست بار دیگر حکومت استعماری خود را در ویتنام مستقر سازد آغاز شد.
1972: زمین لرزه ای به شدت اندکی بیش از هفت ریشتر بیش از 12 هزار تن را در یایتخت کشور نیکاراگوئه نابود کرد.
1989: سامیوئل بکت نمایشنامه نگار آمریکایی در این روز درگذشت. وی 83 ساله بود.
پس از اولتیماتوم دولت روس مبنی بر اخراج مستشار اقتصادی بیگانه از ایران و نپذیرفتن مجلس، قوای روس به آذربایجانِ ایران یورش برده و دست به قتل عام و کشتار مردم زدند. در روز دوم دی‌ماه 1290 ش، یک مجلس عالی و فوق‌العاده مشتمل بر نمایندگان مجلس شورای ملی، وزرا، رجال، اعیان و اشراف و مقامات مملکتی در دربار تشکیل شد و جریانات اخیر را که بین دولت ایران و روسیه پیش آمده بود بررسی کردند.
تحصّن استادان دانشگاه‌ها در ساختمان وزارت علوم در تهران (1357 ش)
در دوم دی ماه 1357 ش، ده‌ها تن از استادان دانشگاه‌ها در اعتراض به دخالت نظامیان رژیم شاه در امور دانشگاه‌ها و تعطیل شدن کلاس‌های درس به دستور حکومت نظامی، ساختمان وزارت علوم را تصرف کرده و در آن تحصّن کردند. در این تحصن، استادان دانشگاه‌ها خواستار از سرگرفته شدن تدریس و بیرون رفتن نظامیان از دانشگاه‌ها شدند. این اعتراض، با شهادت استاد نجات‌اللهی در پنجم دی ماه، بُعد دیگری یافت و گستره انقلاب را وسعت بخشید.
خلع «محمد بن عبدالملک زیات» از وزارت به دستور متوکل عباسی (223 ق)
محمد بن عبدالملک زِیات در دوره‌ی خلافت معتصم و واثق عباسی، وزارت را بر عهده داشت. وی تنوری ساخته بود که در آن میخ‌های آهنی وجود داشت و او مخالفین را در آن تنور شکنجه می‌داد. پس از واثق، متوکل عباسی به خلافت رسید. او پس از مدتی ابن زیات را از وزارت برکنار کرد و او را در داخل همان تنور حبس نمود. ابن زیات به مدت 40 روز در داخل تنور محبوس ماند تا این که جان سپرد.
حمله آقامحمدخان قاجار به گرجستان (1209 ق)
او پس از قتح کامل جنوب ایران در واقع مقر حکم رانی خویش را در تهران نهاد (آن را دارالخلافه نامید) در حالیکه پایتخت وی هنوز ساری بود؛ والی گرجستان به پشتوانه هم کیشی با روس‌ها اعلام استقلال نمود بنابراین آقا محمد خان در آپریل ۱۷۹۵ (فروردین ۱۱۷۴) برای آراگلی خان نامه‌ای ارسال و اشتباهات گرجی‌ها در طی هشتاد سال گذشته را یاد آوری نمود و اعلام کرد در صورتی که والی گرجستان روابط خود را با روس‌ها قطع و از ایران اطاعت کامل نکند، به آنجا لشکر کشی خواهد نمود ولی آراگلی خان جواب نامه را نداد و خود را برای حمله با آقا محمد خان مجهز نمود.
آقا محمد خان به گرجستان لشکر کشی کرد و با وجود مقاومت گرجی‌ها، آقا محمد خان در این نبرد پیروز میدان شد و آراگلی خان به تفلیس فرار کرد و آقا محمد خان قاجار برای یافتن او به تفلیس لشکر کشید و فاجعه کرمان را در تفلیس اجرا کرد و دستور به قتل و تاراج مردم داد. عده زیادی از روحانیون را در رود کورا غرق کردند و پنج هزار نفر از گرجی‌ها را اسیر و شهر را ویران نمودند.
پایان جنگ میان امپراتوری روم و کارتاژ (146 سال قبل از میلاد)
کارتاژ از مهمترین کوچ‌نشین‌های فینیقی بود که از سال 814 قبل از میلاد بنا شد. کارتاژها به دلیل دارا بودن موقعیت استراتژیک و قرار گرفتن در کنار دریا شروع به پیشرفت نمودند. در آغاز، کارشان منحصر به تجارت بود اما در ادامه با تجهیز نیروی دریایی و ساخت کشتی، به توسعه قلمرو خود پرداختند. روابط امپراتوری روم و کارتاژ در ابتدا دوستانه بود اما در پی جنگ کارتاژها با یکی از متحدان روم و تصرف سرزمین آن‌ها، جنگ بین رومی‌ها و کارتاژ آغاز شد.
به طور کلی بین روم و کارتاژ، سه جنگ به وقوع پیوست که سومین و آخرین دوره جنگ‌های تاریخی و خونین میان آن دو در 22 دسامبر 146 ق. م، با پیروزی روم و اضمحلال حکومت کارتاژها به پایان رسید. جنگ‌های این دو امپراتوری به نام جنگ‌های پونیک معروف است و در اولین دوره آن‌ها، رومی‌ها و در دومین دوره، کارتاژها پیروز شده بودند و با پیروزی رومی‌ها، در جنگ سوم، امپراتوری کارتاژ عملاً متلاشی شد.
وقوع زلزله بزرگ در جزیره سیسیل در دریای مدیترانه (1693 م)
در جریان زلزله بزرگ جزیره سیسیل واقع در جنوب ایتالیا در 22 دسامبر 1693 م، سه شهر بزرگ این جزیره به کلی ویران شد و به شهرهای دیگر نیز خسارات فراوانی وارد آمد. این زلزله پرتلفات‌ترین زلزله در تاریخ ایتالیا محسوب می‌شود که در جریان آن، بیش از هشتاد هزار نفر از مردم این جزیره کشته شدند.
خروج قوای مهاجم فرانسوی و انگلیسی از مصر پس از پایان جنگ سوئز (1956 م)
پس از حمله رژیم صهیونیستی به شبه جزیره سینا، تهاجم هوایی مشترک فرانسه و انگلیس علیه مصر نیز در اوایل نوامبر سال 1956 م آغاز شد که در نتیجه این حملات، بسیاری از تاسیسات بندری کانال سوئز تخریب شد. دلیل اصلی این حملات که بعدها به جنگ کانال سوئز معروف گردید، اعلام ملی شدن این کانال توسط جمال عبدالناصر رئیس جمهور وقت مصر بود. تجاوز نیروهای انگلیس و فرانسه و اسرائیل به خاک مصر در سراسر جهان با نفرت و انزجار روبرو شد و حتی در خود فرانسه و انگلیس هم مخالفت‌های شدیدی را برانگیخت. نیروهای متجاوز سرانجام تحت فشار افکار عمومی جهان، به تصمیمات سازمان ملل متحد گردن نهاده و عملیات نظامی علیه مصر را متوقف ساختند. پس از آن، نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد از روز پانزدهم نوامبر 1956 م در طول کانال سوئز مستقر شدند و عملیات تخلیه نیروهای متجاوز از خاک مصر، پنجاه روز پس از آغاز تهاجم آنان، تا روز 22 دسامبر 1956 م پایان یافت.
وفات «سلمان فارسی» صحابی بزرگوار پیامبر اسلام (35 ق)
روزبه معروف به سلمان فارسی از اهالی منطقه جِی در اصفهان بود که در ابتدا آیین زرتشتی و آتش‌پرستی داشت. وی بر اثر برخورد با دین مسیح به آن گرایش پیدا کرد و در راه عزیمت برای یافتن کیش برتر، راهی شام و سپس حجاز گردید. او را در این زمان به عنوان برده‌ای خرید و فروش کردند و سال‌ها قبل از هجرت پیامبر اکرم (ص)، در مدینه به کارگری برای یک یهودی مشغول بود. سلمان فارسی سرانجام به دین اسلام مشرف شد و پس از آن که پیامبر (ص) او را سلمان نام نهاد از نزدیک‌ترین یاران رسول خدا گردید.
انتقال قدرت به دولت موقت افغانستان پس از حمله امریکا به این کشور (2001 م)
پس از وقایع یازدهم سپتامبر 2001 م در امریکا، تهاجم نظامی نیروهای امریکا و انگلیس به افغانستان شروع شد و بمباران هوایی شهرهای افغانستان و مراکز تسلیحاتی و آموزشی گروه طالبان و گروه القاعده در خاک این کشور آغاز گردید. در پی چندین هفته بمباران و موشک باران هواپیماهای امریکایی و انگلیسی، نیروی جبهه متحد شمال به سمت کابل پیشروی کرده و این شهر را آزاد کردند.
دولت موقت این کشور در 22 دسامبر 2001 م، به سرپرستی حامد کرزای زمام امور افغانستان را در دست گرفت. بعد از روی کار آمدن دولت موقت، ادامه حکومت کرزای، در همایش سران افغانستان، موسوم به لوی جرگه که در 13 ژوئن سال بعد برگزار گردید، مورد تأیید قرار گرفت. یکی از وظایف این دولت ایجاد امنیت و فراهم آوردن شرایط مناسب جهت برگزاری انتخابات و تعیین دولت رسمی اعلام گردید.
2 دی در هشت سال دفاع مقدس
عقب نشینی و تقویت نیروهای دشمن در کوه های الله اکبر.59
عملیات کمین سپاه علیه نیروهای دشمن در دشت عباس
ملاقات رجوی و طارق عزیز به مدت چهار ساعت. 61
پایان کنفرانس اسلامی بدون تصویب قطعنامه‌ای در رابطه با جنگ عراق با ایران.63
برخی از رویدادهای 22 دسامبر
1055: طغرل سلجوقی که نیروهای او بغداد را تصرف کرده بودند بدون دست زدن به ترکیب دستگاه خلافت عباسی، این شهر را ضمیمه قلمرو خود اعلام کرد. بغداد که قبلا یک روستا در نزدیکی مدائن یایتخت باستانی ایران بود در سال 761 به تصمیم ابو جعفر منصور خلیفه عباسی به صورت شهر در آمد و مرکز خلافت عباسیان شد. نام بغداد پارسی است به معنای هدیه خدا (بغ یعنی خدا + داد).
1339: به تصمیم دوک حاکم بر امیر نشین مسکو، کار ساختن کاخ کرملین آغاز شد. در آن زمان هنوز کشور روسیه به وجود نیامده بود.
1807: دولت آمریکا نخستین تحریم خارجی را از زمان تاسیس خود اعمال کرد و اعلام داشت که داد وستد با انگلستان و فرانسه را تحریم می‌کند تا این دوکشور مجبور به صلح کردن باهم شوند.
1842: دولت آمریکا استقلال جزایر هاوایی را به عنوان یک کشور برسمیت شناخت که اینک یکی از ایالات آمریکاست.
1942: هواپیماهای ژاپنی برای نخستین بار کلکته هند را بمباران کردند. ژاپن اندونزی و برمه (میانمار) را که از شرق هند فاصله زیاد ندارند تصرف کرده بود. در آن زمان هند مستعمره انگلستان بود.
1946: جنگ هوشی مینه با فرانسه که می‌خواست بار دیگر حکومت استعماری خود را در ویتنام مستقر سازد آغاز شد.
1972: زمین لرزه ای به شدت اندکی بیش از هفت ریشتر بیش از 12 هزار تن را در یایتخت کشور نیکاراگوئه نابود کرد.
1989: سامیوئل بکت نمایشنامه نگار آمریکایی در این روز درگذشت. وی 83 ساله بود.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
