به گزارش
خبرنگار پارلماني باشگاه خبرنگاران حكومت پارلماني يکي از رايج‌ترين شيوه‌هاي حكومتي در جهان بوده و كشورهاي بسياري از اين روش در اداره مملكت‌شان بهره مي‌برند.
**ویژگی‌های حکومت پارلمانی1) حکومت پارلماني ممکن است از چند مجلس تشکيل شده باشد اما اکثرا تک مجلسي و يا دو مجلسي هستند، هر چند مدل‌هاي پيچيده‌تري نيز وجود دارد.
2) در حکومت پارلماني روابط قوه مقننه و مجريه بسيار نزديک است و استمرار ماموريت حکومت و يا کابينه دولت بستگي به اراده قوه مقننه دارد.
3) در حکومت پارلماني کابينه دولت از ائتلاف احزاب و يا از حزب اکثريت در قوه مقننه تشکيل مي‌شود.
4) قوه مجريه در برابر مجلس مسئوليت دارد و در واقع پارلمان صلاحيت سوال، استيضاح و سلب وظيفه وزيران و نخست وزير را دارا است.
** وظایف پارلمانپارلمان قدرتش را مستقيما از مردم مي‌گيرد و مهمترين وظيفه مجلس قانون‌گذاري است اما نقش آن تنها به اين امر محدود نمي‌شود بلکه از ديگر وظايف اصلي پارلمان مي‌توان به تضمين پاسخ‌گويي قوه مجريه به مجلس، قانون‌گذاري، کنترل بودجه، نقش نمايندگي، آموزش و اطلاع رساني اشاره کرد.
**منشا شکل‌گیری حکومت پارلمانی
حکومت پارلماني در حقيقت از تفکيک نسبي قوا حاصل شده و نظر به اينکه حاکميت ملي از سوي مردم و از رهگذر انتخابات، به نمايندگان مجلس سپرده مي‌شود، حاكميت ملي از طريق پارلمان به دستگاه‌ها و اشخاص کارگزار و ساير قوا منتقل خواهد شد، لذا دستگاه‌هاي قوا به يکديگر وابسته‌اند.
دستگاه‌هاي قوا در حکومت پارلماني در عين تمايز و تفکيک بايد پاسخ‌گو و مسئول دستگاهي باشند که از آن ناشي شده‌اند بنابراين در اين نوع نظام به گونه‌اي وابستگي ارگانيک به چشم مي‌خورد و سخن از استقلال و انفصال مطلق در ميان نيست و برخي حقوق‌دانان در اين باره از اصطلاح همکاري قوا استفاده مي کنند.
** نحوه پاسخگویی وزیران به پارلمان
ساز و کار مسئوليت سياسي وزيران بدين صورت است که اگر نمايندگان پارلمان از نخست وزير يا وزيران سوال داشته باشند بايد به سوال‌هاي نمایندگان چه کتبي و يا شفاهي پاسخ دهند اما اگر يک يا چند نماينده در باب کارکرد دولت، همه کابينه يا يکي از وزيران را مورد استيضاح قرار دهند، اعضاي هيات دولت چه به صورت فردي و يا جمعي بايد در مجلس حاضر شده و پاسخ قانع کننده‌اي به استيضاح بدهند.
در اين راستا اگر اکثريت به سود قوه مجريه راي دادند هيئت دولت باقي و به انجام وظايف خود ادامه مي‌دهد اما اگر اکثريت نمايندگان از پاسخ‌هاي وزيران قانع نشدند مي‌توانند راي سقوط کابينه و وزيران را صادر و در اين صورت بايد هيئت دولت جديدي تشکيل دهند.
بايد توجه داشت که در رژيم‌هاي پارلماني استفاده از ابزار استيضاح و بهره‌گيري از راي عدم اعتماد يکي از مهمترين وسايل براي مهار کردن کارکردهاي وزيران است که اين امر در نتيجه نظارت مستمر پارلمان‌ها در کارهاي اجرايي است.
نخست وزير و وزيران از بيم سقوط کابينه و از دست دادن مهمترين مقامات فرمانروايي، بايد در جهتي گام بردارند که رضايت خاطر اکثريت نمايندگان را فراهم کنند و خود را کارگزار اجرايي تصميمات و قوانين پارلماني بدانند.
اما بايد گفت در برابر چنين سلاحي که در دست نمايندگان پارلمان است، حق انحلال مجلس به عنوان بزرگترين وسيله کنترل عملکردهاي اين دستگاه در اختيار دولت است.
** حوزه اختیارات پارلمان
بارها اتفاق افتاده است که پارلمان به دلايل مختلف از حق استيضاح به وسعت استفاده کرده که موجبات سقوط پياپي کابينه‌ها را فراهم ساخته که اين امر به ثبات و تداوم سياست کشور لطمه‌هاي فراواني وارد ساخته و جلوي عملکرد منظم قوه مجريه را گرفته است.
بنابراين تعبيه حق انحلال در برابر راي اعتماد، آن هم توسط رئيس کشور مي‌تواند تضميني به صاحب اصلي حاکميت که مردم هستند، داده شود.
گفتنی است؛ انحلال مجلس از سوي رئيس کشور در برابر استفاده مفرط پارلمان از ابزار استيضاح و راي عدم اعتماد به کابينه دولت از ویژگی‌های حکومت پارلمانی است.
"انتهاي پيام"/پ3
