به گزارش خبرنگار
باشگاه خبرنگاران؛ سال 1807 وقتي نخستين كشتي بخار آمريكا بدون بادبان و پارو در جهت مخالف باد و جريان آب از رودخانه "هودسون" بالا رفت. كليه ملوانان و دريانوردان كه براي تماشاي اين چيز عجيب به ساحل رودخانه آمده بودند، دانستند كه آنچه در برابر ديدگانشان در حال حركت است، بزودي جهان آنها را دگرگون خواهد كرد.
آنها دانستند كه ديگر ساخت و تعمير يك كشتي، يك فن نيست بلكه يك علم است و هدايت و حفظ چنين كشتياي نيازمند اطلاعات علمي دقيق و بسياري ميباشد و اكنون كه نزديك به دو قرن از آن زمان ميگذرد ما با ناوهايي روبرو هستيم كه گاه نزديك به 340 متر طول و 80 متر عرض دارند. شهرهاي شناوري كه بدون شك ساخت، هدايت و مديريت آنها دانش بسياري را ميطلبد.
دانشي كه نميتوان به تجربه و با گذر ايام فرا گرفت بلكه نياز به تحصيلات كلاسيك و دانشگاهي دارد. نيازي كه منجر به تولد رشته مهندسي دريا شده است.رشته مهندسي دريا در كشور ما نيز با اين كه نو پا است داراي اهميت و جايگاه ويژهاي است چرا كه كشور ما در حدود 2600 متر مرز آبي دارد كه 2000 كيلومتر آن در جنوب كشور و به آبهاي آزاد دنيا متصل است. اهميت اين مرز آبي زماني مشخص ميشود كه بدانيم از بين راههاي حمل و نقل زميني، هوايي و دريايي، حمل و نقل دريايي مقرون به صرفهتر است و به همين دليل 90% صادرات غيرنفتي و تقريباً تمامي صادرات نفتي كشور به وسيله كشتيها صورت ميگيرد.
همچنين توسعه ناوگان دريايي علاوه بر حمل و نقل كالاهاي مورد نياز كشور، عامل حضور كشور ما در بازار حمل و نقل بينالمللي و كسب درآمدهاي ارزي بيشتري ميگردد. اين رشته داراي سه گرايش مهندسي كشتي، كشتيسازي و دريانوردي است.
گرايش مهندسي كشتي:مهندسين كشتي به عنوان مدير فني كشتي؛ مسؤول تعمير، نگهداري و راهاندازي موتور كشتي هستند و به همين دليل دانشجويان اين رشته پس از آموزشهاي تئوري يك دوره كارآموزي را بر روي كشتيهاي اقيانوسپيما در خارج از كشور ميگذرانند.
درسهاي اين رشته در طول تحصيل :دروس مشترك در گرايشهاي مختلف مهندسي دريا:رياضي، معادلات ديفرانسيل، محاسبات عددي، فيزيك مكانيك، فيزيك، شيمي و خواص مواد، مباني مهندسي برق، رسمي فني، استاتيك، ديناميك، مقاومت مصالح، ترموديناميك، مكانيك سيالات، طراحي اجزاء و ماشين، انتقال حرارت، كنترل اتوماتيك.
دروس تخصصي گرايش مهندسي كشتي:شناخت كشتي، الكترونيك ارتباطات، آرشيتكت كشتي، كمكهاي اوليه، دريانوردي و ملواني، ماشين دريايي، صافيهاي فرعي، سيستمهاي انتقال قدرت.
گرايش مهندسي كشتيسازي: كشتيسازي يك رشته بينرشتهاي است زيرا در ساخت يك كشتي، تخصصهاي متعددي مانند مكانيك، عمران، برق، متالورژي و ... مورد نياز است. در اين ميان مهندس كشتيساز، مسؤوليت طراحي، محاسبات مربوط به بدنه كشتي، ساخت و نظارت بر ساخت كشتي و تعميرات آن را برعهده دارد. در واقع هدف مهندسي كشتيسازي، طراحي كشتيها به نحوي است كه توانايي حمل مقدار معيني بار و مقاومت و حركت در درياي متلاطم را داشته باشد و با سرعت معيني حركت كند. گفتني است كه با به ميدان آمدن كشتيهاي تندرو با بدنههاي جديد و روشهاي جذب انرژي حاصل از جزر و مد امواج آب، افقهاي جديدي را در اين زمينه گشوده است.
دروس تخصصي مهندسي كشتيسازي:تكنولوژي كشتي، تحليل سازهها، آرشيتكت كشتي (استاتيك)، آرشيتكت كشتي (مكانيك)، ماشينهاي محركه، مهندسي دريا، فيزيك موج، علم مواد و شناخت فلزات، رياضيات مهندسي. (بسياري از درسهاي اين گرايش همراه با آزمايشگاه يا كارگاه است.)
گرايش دريانوردي:هدايت و رهبري كشتي و مديريت نيروي انساني شاغل بر كشتي وظيفه يك مهندس دريانوردي است. به همين دليل استادان رشته مهندسي دريا معتقدند كه اين رشته را نبايد يكي از گرايشهاي مهندسي دريا به شمار آورد چرا كه يك مهندس دريا به عنوان كاپيتان كشتي مسؤوليت راهبري و مديريت كشتي را برعهده دارد و حرفهاش يك كار فني يا مهندسي نيست. دانشجويان دريانوردي با اين كه تاحدودي مسايل فني را ميخوانند ولي مقدار قابل توجهي از درسهايشان ارتباطي با مسايل فني ندارد. براي مثال مطالعه آب و هوا، جغرافيا و چگونگي يافتن مسيرها از جمله درسهاي اين گرايش است كه ارتباطي با دروس رشتههاي مهندسي ندارد.
تواناييهاي لازم :يك مهندس كشتي يا دريانوردي به دليل سفرهاي دريايي گاه ماهها در كنار خانوادهاش نيست. همچنين يك مهندس كشتيسازي نيز بايد خود را براي محيطهاي ساحلي تطبيق بدهد. به همين دليل قبل از پذيرش نهايي در رشتههاي فوق از دانشجويان اين گرايش آزمايشات پزشكي كامل به عمل ميآيد كه در اين ميان سلامت دانشجويان دريانوردي بطور دقيق سنجيده ميشود چون اين دسته از دانشجويان نبايد ناتوانيهايي نظير كوررنگي داشته باشند. از نظر علمي نيز دانشجويان مهندسي دريا در هر سه گرايش بايد در دروس رياضي و فيزيك قوي بوده و به زبان انگليسي مسلط باشند. گفتني است داوطلبان دختر از ميان گرايشهاي مهندسي دريا تنها ميتوانند گرايش مهندس كشتيسازي را انتخاب نمايند.
موقعيت شغلي در ايران :دانشجويان مهندسي كشتي بنا بر سفارش ارگانهاي خاصي همچون "شركت كشتيراني جمهوري اسلامي ايران" پذيرفته ميشوند و از همان ابتدا بورسيه نهادهاي دريايي ميباشند و در نتيجه آينده شغلي آنها تضمين است. در مورد موقعيت شغلي فارغالتحصيلان مهندسي كشتيسازي نيز بايد گفت تنها اگر كارخانه كشتيسازي "صدرا" در بوشهر با تمام ظرفيت خود راهاندازي شود، نياز به 300 الي 400 فارغالتحصيل مهندسي كشتيسازي دارد. كارخانه "نكا" در شمال و "اروندان" در خليجفارس نيز از ديگر كارخانههاي مهم كشتيسازي ايران هستند. علاوه بر كارخانههاي فوق مهندس كشتيساز ميتواند در سازمان بنادر و كشتيراني، وظيفه ساخت سكوهاي شناور را برعهده گرفته يا به عنوان مهندس ناظر بر حـُسن اجراي طرحهاي اجرايي نظارت كند و بالاخره در صنايع دريايي به كارهاي تحقيقاتي بپردازد. فارغالتحصيلان گرايش دريانوردي نيز بورسيه ارگانهاي دريايي كشور هستند و پس از آنكه بر روي آبهاي خارج از كشور دوره كارآموزي خود را گذراندند، در ناوگان ارگان بورسدهنده مثل "كشتيراني جمهوري اسلامي ايران" و "شركت ملي نفتكش" مشغول به كار ميشوند.
منبع: http://motaleat.sanjesh.org