- اولين و مهمترين قدم پذيرش مشکل کودک است. اگر کودک به اين مشکل آگاه نيست، والدين با اصرار و حساسيت بيش از حد نبايد او را از اين امر مطلع سازند. بعضي از پدران و مادران و شايد مشاورين گفتار درماني با بزرگ جلوه دادن مشکل و اينکه جاي هيچگونه ناراحتي نيست و بايد به کودک فهماند که داراي چنين نقيصه اي است. رساندن اين جز براي آگاهي کودک هيچ کمکي را به او نکرده بلکه اين مشکل را يک ضعف - يک بيماري - يک کمبود - يک نقص در خود مي بيند که کنار آمدن همانند بزرگسالان داراي بينش تجزيه و تحليل وسيع نمي باشد که بتواند خود را با مشکل موجود سازگار سازد، هر چند که کودکان تيزبين هستند و براحتي مي توانند وقايع خوب و بد را در ذهن خود ضبط نمايند اما از نظر قدرت جسماني و روحي ضعيف مي باشند.
- بايد محيطي که براي کودک آزار دهنده است تغيير دهيم. محيط موجود رنج و ملال او را افزايش داده و موجبات تزلزل روحيات و واکنش هاي رفتاري شده، بطوريکه با ترس و اضطراب زندگي را مي گذرانند. همين امر اختلالات گفتاري را در او شدت مي دهد. اين محيط ممکن است اتاق باشد - خانه ايي قديمي که مادر بزرگش يا پدر بزرگش که دوستشان داشته و حال ديگر وجود ندارد و يا از مدرسه ايي که مي رود و يا مسير رفت و آمد مدرسه به خانه باشد.
- تغيير رفتار والدين هم نقش مهم و بسزايي را در نگرش رواني کودک گذاشته.
پدر و مادر بجاي اينکه مرتب به او تذکر بدهند که آهسته و خوب حرف بزن، خود بايد شمرده و آهنگين صحبت کنند تا کودک از راه تقليد و سرمشق بياموزد که چنين بايد سخن گفت.
- از کودکمان نخواهيم کلمات و جملات طولاني بکار ببرند، زيرا اين عمل براي آنان دشوار است. بايد به آنها ياد دهيم بين کلمات و جملات مکث کوتاهي داشته باشند و مجدداً شروع به ادامه صحبت کنند.
- به او احترام گذاريد و دقيق به سخنانش گوش فرا دهيد. در موقع حرف زدن، صحبت او را قطع نکنيد و اين اجازه را به کودک بدهيد تا آنچه در دل و در فکر دارد بر زبان بياورد و والدين بعنوان يک شنونده باشند نه يک امر کننده و حاکم بر او.
- اثر بخشي کلامي با تمام کردن جمله اش، روحيه و اعتمادش را افزون مي بخشد و مسرور از اينکه اين فرصت به او داده شده.
- کودک را نبايد در تنگناي پرسش و پاسخ قرار داد، زيرا او نمي تواند با کيفيت به همه پرسش ها پاسخ دهد و پاسخگوئيش بصورت کامل و شفاف نيست. او تحت فشار قرار مي گيرد تا آنچه ديگران از او مي خواهند انجام دهد و اين امر بر نگراني او افزون گشته و موجبات اختلالات گفتاري شده.
- موضوع صحبت را بر عهده کودک قرار دهيم تا با آرامش خاطر احساس کند که بهترين موضوع را انتخاب کرده و مي تواند درباره اش صحبت کند و ما شنونده خوبي براي او هستيم و با نظاره کردن دقيق چشمي ارتباط با او برقرار سازيم تا قبول کند که صحبت هايش بي ارزش نيست.
- با رشد گفتار و افزايش مهارتهاي زباني و توجه به زمان، از تعداد ناروانيها و تکرار آنها در طول روز کاسته ايم و بمرور شاهد بهبودي در گفتار و کلامش شده ايم.
- اختلالات گفتاري والدين و سابقه لکنت زباني در خانواده موجب افزايش ناروانيها گشته بطوريکه سرعت بهبود لکنت زباني در کودک کاهش داده و از طرفي خود کمک به گوشه گيري و عدم شرکت در بازيهاي گروهي او مي گردد.
در اينجا لازم است در مرحله نخست والدين براي مشکل خود به يک مشاور گفتار درماني مراجعه کنند تا پيشرفت و رشد اين مشکل در خانواده همه گير نشود، زيرا در صورت عدم توجه به آن کودکان سلسله وار به چنين نقيصه اي دچار خواهند شد (انتقال اختلال گفتاري از والدين به کودک).
ترس از محيط مدرسه، ترس از افراد غريبه، ترس از جدايي پدر و مادر، ترس از اختلافات خانوادگي از ديگر عواملي هستند که در بروز و شکل گيري لکنت زبان نقش دارند.
- شناسايي و راهکارهايي براي از بين بردن ترس و اضطراب بايد هميشه مد نظر والدين و مربيان و معلمين باشد چرا که درصد بيشتر لکنت از اين عامل سرچشمه گرفته و موجبات تخريب روحي و جسمي با آثار جبران ناپذيري مي گردد.
- والدين نبايد از داشتن چنين فرزندي احساس شرمساري و گناه و بدبختي نمايند. در زندگي امروز ماشيني که عواطف و ارتباطات عاطفي دستخوش مکانيزه شدن زندگي شده، اختلالات وسيعي را در جنبه هاي مختلف با خود بوجود آورده که اغلب فرزندان خانواده ها دچار اختلال تکلمي گشته اند.
- تشويق کودک به صحبت کردن و آزادي دادن به او براي ابراز سخن گفتن با موضوعات دلخواه و مورد علاقه اش و کمک شاياني در جهت نيروي اعتماد بنفس در او از مهمترين خدمات اين بخش شمرده مي شود.
- تشويق به حضورش در گروه ها و دسته جات و بازيها مي تواند درصد اعتماد بخودش را چند برابر افزايش داده و با ديد و نگرش دگرگون شده پا به عرصه هاي اجتماعي بگذارد و صميمانه و صادقانه با مشکلش کنار آيد و سازگاري پيدا کند. بايد بياد داشته باشيم با بکار بردن روشهاي صحيح براي جلوگيري از رشد لکنت مي توانيم به بهبودي کامل آن اميدوار باشيم./س