برکات معنوی روزه/ سربازان گمنام
برکات معنوی و مادی روزه بر وجود انسان تازه ترین یادداشت این وبلاگ است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، وبلاگ سربازان گمنام در آخرین یادداشت خود مطلبی درباره آثار و برکات معنوی و مادی بر وجود انسان منتشر کرده است:
هر لحظه تشنه و گرسنه شد به سراغ آن میرود، شبیه درختی است که در پناه دیوارهای باغ و کنار نهرها میروید، این درختان نازپرورده، بسیار کم مقاومت و کمدوام اند، اگر چند روزی آب از پای آنها قطع شود، پژمرده می‌شوند و میخشکند.
اما درختی که از لابلای صخرهها در دل کوهها و بیابان ها بیرون آمده و نوازشگر شاخههایش، طوفان های سخت، آفتاب سوزان و سرمای زمستان بوده است؛ با انواع محرومیت ها دست به گریبان، با دوام و پراستقامت و سختکوش است.
روزه نیز با روح و جان انسان همین عمل را انجام میدهد و با محدودیت های موقت به او مقاومت و قدرت اراده و توان مبارزه با حوادث سخت میبخشد و چون غرائز سرکش را کنترل میکند؛ بر قلب انسان نور و صفا میپاشد. [۱]
در حدیثی از امیر مؤمنان، علی(ع) میخوانیم که از پیامبر(ص) پرسیدند: چه کنیم که شیطان از ما دور شود؟ فرمود:«الصوم یسود وجهه و الصدقة تکسر ظهره و الحب فی اللَّه و المواظبة علی العمل الصالح یقطع دابره و الاستغفار یقطع وتینه»[۲]؛ روزه چهره شیطان را سیاه میکند، انفاق در راه خدا پشت او را میشکند و دوست داشتن برای خدا و مواظبت بر عمل صالح دنباله او را قطع میکند و استغفار رگ قلب او را میبرد.
وقتی کلام امیر بیان، علی(ع) در نهج البلاغه به هنگام بیان فلسفه عبادات به روزه میرسد، چنین میفرماید:«و الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق»[۳]؛ خداوند روزه را از این جهت تشریع فرموده که روح اخلاص در مردم پرورش یابد .
همچنین رسول گرامی اسلام (ص) می فرماید:«ان للجنة بابا یدعی الریان لا یدخل فیها الا الصائمون»[۴]؛ بهشت دری دارد به نام «ریان» (سیراب شده) که تنها روزهداران از آن وارد می‌شوند.
مرحوم صدوق در کتاب شریف«معانی الاخبار» در شرح این حدیث مینویسد:« انتخاب این نام برای این در بهشت، به سبب آن است که بیشترین زحمت روزه دار از ناحیه عطش است، هنگامی که روزهداران از این در وارد می‌شوند، چنان سیراب می شوند که بعد از آن هرگز تشنه نخواهند شد.»[۵]
به یقین سخن از زوایای آشکار و پنهان روزه و همچنین آثار و برکات آن امری بسیار مشکل است و نوشتاری وسیع را می طلبد تا چکیده ای از آثار و برکات بیان شده از سخنان پیشوایان را در آن به معرض نمایش گذاشت.
در شب معراج و شب وصال پیامبر اسلام (ص) با معبود و محبوب خویش، پروردگار مهربان در مقام بیان آثار روزه و نتایج آن به فرستاده اش این چنین فرمو:«ای احمد! نتیجه و حاصل روزه، کم خوردن و ثمره کم گفتن، حکمت است؛ زیرا که حکمت ، معرفت را در پی خواهد داشت و معرفت یقین را و چون بنده به یقین رسید، برایش فرقی ندارد که چگونه شب را به صبح برساند. در سختی بوده و یا در آسایش، و همانا این مقام رضا است. آن کس که در تحصیل رضایت من بکوشد، سه خصلت و ویژگی مهم را ارزانی اش می کنم: اول؛ شکری که با هیچ جهلی آمیخته نباشد، دوم؛ ذکری که فراموشی در آن راه نیابد و سوم؛ محبتی که هرگز علاقه غیر من را بر محبت من نگزیند. و چون بنده ام مرا دوست داشت من هم او را دوست می دارم، درمیان بندگانم، محبوبش می کنم؛ دیده قلبش را به جلالت و عظمتم می گشایم... و در ظلمت شب و روشنای روز با او مناجات می کنم.»[۶]
وبه گفته ابو سعید ابوالخیر:
آن کس که تو را شناخت جان را چه کند
فـرزنـد و عیــال و خــانمـان را چه کند
دیــوانـه کـنی هـر دو جـهانـش بخشی
دیــوانـه تــو هـر دو جـهـان را چه کند
هادی الیاسی
۱ـ تفسیر نمونه، ج ۱، ص ۶۲۹.
۲ـ النوادر، ص ۱۹
۳ـ نهج البلاغه، کلمات قصار ، ۲۵۲.
۴ـ معانی الاخبار، ص ۴۰۹.
۵ـ همان.
۶ـ ارشاد القلوب، ج ۱، ص ۲۰۴.
انجام
عبادات هر کدام آثار و برکات معنوی و مادی بر وجود انسان می گذارند که می
توان روزه را از مهم ترین این عبادات نام برد. روزه نیز ابعاد گوناگونی
دارد که از برجسته ترین آنها، بُعد اخلاقی و فلسفه تربیتی است.
از فوائد مهم روزه این است که روح انسان را تلطیف، و اراده انسان را قوی و غرائز او را تعدیل میکند. روزهدار باید در حال روزه با وجود گرسنگی و تشنگی از غذا و آب و همچنین لذت جنسی چشم بپوشد ودر عمل ثابت کند که او میتواند نفس سرکش را رام معنویت وعبادت کند تا بر هوس ها و شهوات خود مسلط شود.
در حقیقت بزرگ ترین فلسفه روزه همین اثر روحانی و معنوی است، انسانی که انواع غذاها را در اختیار دارد و...
از فوائد مهم روزه این است که روح انسان را تلطیف، و اراده انسان را قوی و غرائز او را تعدیل میکند. روزهدار باید در حال روزه با وجود گرسنگی و تشنگی از غذا و آب و همچنین لذت جنسی چشم بپوشد ودر عمل ثابت کند که او میتواند نفس سرکش را رام معنویت وعبادت کند تا بر هوس ها و شهوات خود مسلط شود.
در حقیقت بزرگ ترین فلسفه روزه همین اثر روحانی و معنوی است، انسانی که انواع غذاها را در اختیار دارد و...
هر لحظه تشنه و گرسنه شد به سراغ آن میرود، شبیه درختی است که در پناه دیوارهای باغ و کنار نهرها میروید، این درختان نازپرورده، بسیار کم مقاومت و کمدوام اند، اگر چند روزی آب از پای آنها قطع شود، پژمرده می‌شوند و میخشکند.
اما درختی که از لابلای صخرهها در دل کوهها و بیابان ها بیرون آمده و نوازشگر شاخههایش، طوفان های سخت، آفتاب سوزان و سرمای زمستان بوده است؛ با انواع محرومیت ها دست به گریبان، با دوام و پراستقامت و سختکوش است.
روزه نیز با روح و جان انسان همین عمل را انجام میدهد و با محدودیت های موقت به او مقاومت و قدرت اراده و توان مبارزه با حوادث سخت میبخشد و چون غرائز سرکش را کنترل میکند؛ بر قلب انسان نور و صفا میپاشد. [۱]
در حدیثی از امیر مؤمنان، علی(ع) میخوانیم که از پیامبر(ص) پرسیدند: چه کنیم که شیطان از ما دور شود؟ فرمود:«الصوم یسود وجهه و الصدقة تکسر ظهره و الحب فی اللَّه و المواظبة علی العمل الصالح یقطع دابره و الاستغفار یقطع وتینه»[۲]؛ روزه چهره شیطان را سیاه میکند، انفاق در راه خدا پشت او را میشکند و دوست داشتن برای خدا و مواظبت بر عمل صالح دنباله او را قطع میکند و استغفار رگ قلب او را میبرد.
وقتی کلام امیر بیان، علی(ع) در نهج البلاغه به هنگام بیان فلسفه عبادات به روزه میرسد، چنین میفرماید:«و الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق»[۳]؛ خداوند روزه را از این جهت تشریع فرموده که روح اخلاص در مردم پرورش یابد .
همچنین رسول گرامی اسلام (ص) می فرماید:«ان للجنة بابا یدعی الریان لا یدخل فیها الا الصائمون»[۴]؛ بهشت دری دارد به نام «ریان» (سیراب شده) که تنها روزهداران از آن وارد می‌شوند.
مرحوم صدوق در کتاب شریف«معانی الاخبار» در شرح این حدیث مینویسد:« انتخاب این نام برای این در بهشت، به سبب آن است که بیشترین زحمت روزه دار از ناحیه عطش است، هنگامی که روزهداران از این در وارد می‌شوند، چنان سیراب می شوند که بعد از آن هرگز تشنه نخواهند شد.»[۵]
به یقین سخن از زوایای آشکار و پنهان روزه و همچنین آثار و برکات آن امری بسیار مشکل است و نوشتاری وسیع را می طلبد تا چکیده ای از آثار و برکات بیان شده از سخنان پیشوایان را در آن به معرض نمایش گذاشت.
در شب معراج و شب وصال پیامبر اسلام (ص) با معبود و محبوب خویش، پروردگار مهربان در مقام بیان آثار روزه و نتایج آن به فرستاده اش این چنین فرمو:«ای احمد! نتیجه و حاصل روزه، کم خوردن و ثمره کم گفتن، حکمت است؛ زیرا که حکمت ، معرفت را در پی خواهد داشت و معرفت یقین را و چون بنده به یقین رسید، برایش فرقی ندارد که چگونه شب را به صبح برساند. در سختی بوده و یا در آسایش، و همانا این مقام رضا است. آن کس که در تحصیل رضایت من بکوشد، سه خصلت و ویژگی مهم را ارزانی اش می کنم: اول؛ شکری که با هیچ جهلی آمیخته نباشد، دوم؛ ذکری که فراموشی در آن راه نیابد و سوم؛ محبتی که هرگز علاقه غیر من را بر محبت من نگزیند. و چون بنده ام مرا دوست داشت من هم او را دوست می دارم، درمیان بندگانم، محبوبش می کنم؛ دیده قلبش را به جلالت و عظمتم می گشایم... و در ظلمت شب و روشنای روز با او مناجات می کنم.»[۶]
وبه گفته ابو سعید ابوالخیر:
آن کس که تو را شناخت جان را چه کند
فـرزنـد و عیــال و خــانمـان را چه کند
دیــوانـه کـنی هـر دو جـهانـش بخشی
دیــوانـه تــو هـر دو جـهـان را چه کند
هادی الیاسی
۱ـ تفسیر نمونه، ج ۱، ص ۶۲۹.
۲ـ النوادر، ص ۱۹
۳ـ نهج البلاغه، کلمات قصار ، ۲۵۲.
۴ـ معانی الاخبار، ص ۴۰۹.
۵ـ همان.
۶ـ ارشاد القلوب، ج ۱، ص ۲۰۴.
