«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصِّیامُ »^{بقره /183}

تقوى، به معناى خویشتن دارى از گناه است. بیشتر گناهان، از دو ریشه غضب و شهوت سرچشمه مى‏گیرند. و روزه، جلوى تندی هاى این دو غریزه را مى‏گیرد و لذا سبب كاهش فساد و افزایش تقواست.

تقوى و خداترسى، در ظاهر و باطن، مهم‏ترین اثر روزه است. روزه، یگانه عبادت مخفى است. نماز، حج، جهاد، زكات و خمس را مردم می بینند، امّا روزه دیدنى نیست. روزه، اراده انسان را تقویت مى‏كند. كسى كه یك ماه نان و آب و همسر خود را كنار گذاشت، می تواند نسبت به مال و ناموس دیگران خود را كنترل كند. روزه، باعث تقویت عاطفه است. كسى كه یك ماه مزه‏ گرسنگى را چشید، درد آشنا می شود و رنج گرسنگان را احساس و درك می كند. رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: روزه، نصف صبر است.

روزه‏ مردمان عادّى، همان خوددارى از نان و آب و همسر است، امّا در روزه خواص علاوه بر اجتناب از مفطرات، اجتناب از گناهان نیز لازم است، و روزه‏ خاصّ‏ الخاص علاوه بر اجتناب از مفطرات و پرهیز از گناهان، خالى بودن دل از غیر خداست. روزه، انسان را شبیه فرشتگان می كند، فرشتگانى كه از خوردن و آشامیدن و شهوت دورند.

رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند:

هر كس ماه رمضان را براى خدا روزه بدارد، تمام گناهانش بخشیده می شود.

چنان كه در حدیث قدسى نیز آمده است كه خداوند می فرماید: « الصوم لى و انا اجزى به » ، روزه براى من است و من آن را پاداش می دهم. هر چند كه روزه بر امّت‏هاى پیشین نیز واجب بوده، ولى روزه‏ ماه رمضان، مخصوص انبیا بوده است و در امّت اسلامى، روزه رمضان بر همه واجب شده است. از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله نقل شده است كه فرمود: براى هرچیز زكاتى است و زكات بدنها، روزه است.

پیام‏ها

 -1 خطابِ زیبا، گامى براى تأثیر گذارى پیام است. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» در حدیثى از تفسیر مجمع البیان می خوانیم: لذّت خطاب «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» سختى روزه را آسان می كند. اگر والدین بخواهند كه فرزندشان به سخنانشان گوش دهند، باید آنان را زیبا صدا زنند.

 -2 از شیوه ‏هاى تبلیغ آن است كه دستورات مشكل، آسان جلوه داده شود. این آیه مى‏فرماید: فرمان روزه مختص شما مسلمانان نیست، در امّت‏هاى پیشین نیز این قانون بوده است. و عمل به دستورى كه براى همه امّت‏ها بوده، آسان‏تر از دستورى است كه تنها براى یك گروه باشد. «كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِكُمْ» 3 قرآن، فلسفه بعضى احكام همچون روزه را بیان داشته است. زیرا اگر مردم نتیجه‏ كارى را بدانند، در انجام آن نشاط بیشترى از خود نشان می‌دهند.

تفسیر نور، ج‏1، ص : 284 و285