به گزارش
خبرنگار اجتماعي باشگاه خبرنگاران، رخداد تلخی که شنیدن و مشاهده آن قلب انسان را به عنوان یک عضو اجتماعی به درد می آورد و اغلب حسی توام با توهم درجامعه ایجاد می کند نیاز به واکاوی و بررسی بیشتری دارد.
جعفر بای،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران ، حس خنثی بودن بی ثمر و مفید بودن در جامعه را، عامل اصلی جهت گیری افراد به سمت خشونت علیه خود، عنوان کرد و از تقویت مثبت اندیشی و تزریق آن در روح جمعی جامعه به عنوان یک عامل باز دارنده قوی از وقوع خودکشی یاد کرد.
به نظر شما به عنوان یک آسیب شناس حوزه اجتماعی ، چه عواملی در انحراف خود به سمت خودکشی موثر است؟
انسان به عنوان اشرف مخلوقات، در میان موجودات این کره خاکی، از ظرفیت های فرانوانی برخوردار است این وجود پیچیده به عنوان یک عنصر مدنی ناگزیر است در جامعه زندگی کند و بگونه ای با جامعه انس یابد که خویشتن خود را در جامعه دریافت کند.
به عبارت دیگر خود را در برداشت ها،تایید ها، تصویر ها و بطور کلی در آینه دیگران می بیند.
در واقع تصویری که انسان در ضمیر خویش از خود کشف می کند از طریق جامعه به اواعطا می شود اگر این ارتباطات اجتماعی به سلامتی ودرستی انجام پذیرد و فرد در تعاملات با دیگران کامیاب شود،بطور یقین ساختار شخصیت او ، صحیح واصولی شکل می گیرد و چنانچه در ارتباطات اجتماعی، دچار نقصان و نارسایی باشد و یا نگاه دیگران نسبت به او منفی باشد.
فرد به آرامی اعتماد به نفس خویش را از دست می دهد و با نگرش منفی بر خود، تصویر و پندار نادرست و تیره ای از خویش به دست می آورد فقدان تصویر دقیق از خویشتن خویش بر رفتار اندیشه و کردار او تاثیر منفی می گذارد.
و اوخود را درجامعه به عنوان عنصری معیوب می یابد و این نگاه در بستر زمان، تشدید شده و زمینه انزوای اجتماعی او را فراهم می کند.
چنین عنصری در تعاملات اجتماعی خود را رنجور می بیند و در هر تعاملی با دیگران ، خاطره ناگواری در حافظه ی تاریخی او نقش می بندد، انباشت قضاوت های منفی، از دیگران در خویش، زمینه ی بیگانگی اجتماعی را فراهم می کند.
به عبارت دیگر، انزوا، به بیگانگی تبدیل می شود
در چنینی وضعیتی، فرد هیچگونه دلبستگی به جمع پیدا نمی کند و رفتار های دیگران را هدفمند و بیمار گونه تحلیل می کند و حوزه فردی و انزواگرایی را نسبت به حوزه جمعی، ترجیح می دهد چنین فردی و در چنین حالتی، دو راه پیش روی خود می بیند، یا انتقام تمامی ناملایمات تجربه شده خویش را از خود، و یا از دیگران و دست به اقدامات خمصانه و انتحاری می زند.
از منظر آسیب شناسانه، تبعات و پیامد های این پدیده تلخ، برای جامعه در چه مواردی خلاصه می شود؟
به تبع شنیدن خبر خودکشی و جدان اجتماعی را خدشه دار و احساسات جامعه نسبت به این واقعه، تحریک می شود و نوعی ترحیم وحس هم دردی در جامعه ایجاد می شود و گاهی عناصر مشابه به فرد خودکشی کننده به عنوان یک الگو، سرمشق انسان های ضعیف قرار گرفته و برخی متاسفانه راه وروش او را ادامه می دهند
چه اقدامات موثری، بمنظور پیشگیری از این پدیده تلخ می توان انجام داد؟
در ابتدای امیر باید تحلیل های دقیق حقوقی، فقهی، روانشناسی ، جامعه شناسی در جامعه تقویت شود تا با آگاهی بخشی به جامعه آن دسته از افرادی را که احتمالا در شرایط به با تقلید از او، اقدام به جذف فیزیکی خود می کنند، ممانعت به عمل آورد برای مقابله و انجام اقدامات پیشگیرانه در جامعه، باید شخصیت های مساله دار روانی که پا بیماری های روحی و روانی درگیر هستندو تصویر و برداشت منفی و تیره ای از خویشتن خویش متصورند و احتمال نوعی، فرار اجتماعی وانزوا طلبی در رفتار آنها مشهود است شناسایی کرده و اقدامات روان درمانی و روانشناسانه نسبت به آنها اعمال شود تا احتمال بروز هر گونه رفتار و اقدام خشونت آمیز و حذفی علیه خود که هم از وجه شرعی و عقلانی و هم اخلاقی و انسانی منع شده و می شود از آنها گرفته شود.
ازسوی دیگر، باید شرایطی در جامعه فراهم شود که قضاوت ها و تعاملات اجتماعی با دیگران توام با یک نوع نگاه مثبت باشد به عبارت دیگر باید مثبت اندیشی را در روح جمعی جامعه تقویت کرد.
درجوامع مثبت اندیش، انسانها، تصویر مطلوبی از خویش به دست می آورند و زمینه های شکل گیری شخصیت مثبت در آنها به شکل مناسب تری فراهم شود و این امر، منجر به ایجاد نوعی قضاوت مثبت و تکوین شخصیت صحیح شهروندان می شود.
لازم به ذکر است: که مشاوره در جامعه باید جدی تلقی شود متاسفانه طیف وسیعی از جامعه، مراجعه به مشاور و روانشناس را یک امر ناخوشایند تصور می کنند که این برداشت صحیحی از مراجعه به روانشناس نیست جامعه بايد بپذیرد ما نیازمند به راهنمای و مشاوره هستیم و لازم است انسانها در روند زندگی خود از آن به عنوان یک امر ضروری و کتمان ناپذیر، برخوردار شوند.
جامعه مثبت اندیشی عناصر مثبت اندیشی هم دارد که همان فرد فرد جامعه هستند که جامعه را می سازند و هدایت می کنند.
این مثبت اندیشی یک سرمایه اجتماعی است که باعث خود باوری مثبت در روح جمعی جامعه و تک تک عناصر سازنده آن می شود در چنین حالتی، فرد خو را درجامعه مفید می پندارد و نقش مثبت خود را در جامعه احساس می کند و این حسن مفید بودن یک عامل بازدارنده بسیار قوی بمنظور جلوگیری از حذف فیزیکی یا خشونت علیه خود به حساب می آید.
با استفاده و بهره گیری از این سرمایه اجتماعی، جامعه از یک و فاق و همبستگی مطلوب و مناسبی برخوردار شده که به تبع به کاهش ستیز اجتماعی و افزایش نشاط اجتماعی منتهی می شود، که این نشاط اجتماعی، میزان امید به زندگی و پویایی جامعه را به شکل فزاینده ای بالا می برد./ز
گزارش از ناصر رمضاني