میر جلال الدین کزازی در در کرمانشاه در خانواده‌ای فرهیخته و فرهنگی که بنیان‌گذار آموزش نوین در این سامان است، چشم به جهان گشود. خوگیری به مطالعه و دلبستگی پرشور به ایران و فرهنگ آن را از پدر به یادگاردارد. دوره دبستان را در مدرسه آلیانس کرمانشاه گذرانید و از سالیان دانش آموزی با زبان و ادب فرانسوی آشنایی گرفت. سپس دوره دبیرستان را در مدرسه رازی به پایان رساند و برای ادامه تحصیل در رشته زبان و ادب پارسی به تهران رفت و در دانشکده ادبیات فارسی و علوم انسانی دانشگاه تهران دوره‌های گوناگون آموزشی را سپری کرد و در سال ۱۳۷۰ به اخذ درجه دکتری در این رشته نائل آمد. او از سالیان نوجوانی نوشتن و سرودن را آغاز کرده‌است و در آن سالیان باهفته‌نامه‌های کرمانشاه همکاری داشته و آثار خود را در آنها به چاپ می‌رسانیده‌است. و سالها عضو هیات علمی در دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی وابسته به دانشگاه علامه طباطبایی بود. او افزون بر زبان فرانسوی که از سالیان خردی با آن آشنایی یافته‌است، با زبان‌های اسپانیایی و آلمانی و انگلیسی نیز آشناست و تا کنون دهها کتاب و نزدیک به دویست مقاله نوشته‌است و در همایش‌ها ی علمی و فرهنگی بسیار در ایران و کشورهای دیگر سخنرانی کرده‌است. چندی را نیز در اسپانیا به تدریس ایران‌شناسی و زبان پارسی اشتغال داشته ‌است. او گهگاه شعر نیز می‌سراید و نام هنری‌اش در شاعری زُروان است. ترجمه او از انه‌اید ویرژیل به فارسی، برنده جایزه کتاب سال شده‌است و تالیف او، نامه باستان، که تا کنون چهار جلد آن به چاپ رسیده‌است، حائز رتبه نخستین پژوهش‌های بنیادین در جشنواره بین المللی خوارزمی شده‌است.

از ايشان آثار پر شماري به چاپ رسيده است؛

1. در دریای دری، قصیده ای در ۲۷۸ بیت در سرگذشت شعر پارسی، نشر مرکز/ ۱۳۶۸

۲. سراچه ی آوا و رنگ، در خاقانی شناسی، انتشارات سمت / ۱۳۷۶

۳. پرنیان پندار، جستار هایی در ادب و فرهنگ، انتشارات روزنه / ۱۳۷۶

۴. دیر مغان، گزارشی از بیست غزل حافظ بر پایه ی زیبا شناسی و باور شناسی، انتشارات قطره /۱۳۷۵

۵. پند و پیوند، در اصل جلد دوم (( دیر مغان )) است. در بررسی غزلهایی از حافظ در پایه ی زیبا شناسی و باور شناسی / ۱۳۷۸

۶. رخسار صبح، در گزارش قصیده ای بلند از خاقانی و نیز شرح زندگی و شیوه ی شاعری او، نشر مرکز / ۱۳۶۸

۷. پارسا و ترسا، گزارشی از داستان (( شیخ صنعان عطار )) از خاقانی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی/ ۱۳۷۶

۸. سوزن عیسی، گزارشی از قصیده ی (( ترسایی )) خاقانی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی/۱۳۷۶

۹. زیبا شناسی سخن پارسی (۱) بیان، نشر مرکز/ ۱۳۶۸

۱۰. زیبا شناسی سخن پارسی (۲) معانی، نشر مرکز/۱۳۷۰

۱۱. زیبا شناسی سخن پارسی (۳) بدیع، نشر مرکز/ ۱۳۷۳

۱۲. ترجمانی و تر زبانی، در باره ی هنر ترجمه و شیوه های گوناگون ترجمه، نشر جامی/ ۱۳۷۴

۱۳. از گونه ای دیگر، مجموعه ای از چهار مقاله در زمینه ی فرهنگ ایرانی و میراث معنوی آن، نشر مرکز/ ۱۳۶۸

۱۴. ماز های راز، جستار هایی در شاهنامه ی فردوسی، نشر مرکز/ ۱۳۷۰

۱۵. رویا. حماسه. اسطوره، پایان نامه ی دکتری، نشر مرکز/ ۱۳۷۲

۱۶. نامه ی باستان، گزارشی فراگیر از شاهنامه در ۹ جلد، انتشارات سمت / ۱۳۷۹

ترجمه

۱. جهان پس از مرگ، (اثر سر آرتور کنان دویل )، دنیای کتاب/۱۳۶۱

۲. سه داستان، (اثر گوستاو فلوبر )، نشر مرکز / ۱۳۶۷

۳. ایلیاد، (اثر هومر )، نشر مرکز

۴. ادیسه، (اثر هومر )، نشر مرکز / ۱۳۷۹

۵. تلماک، (اثر فنلون )، نشر مرکز / ۱۳۶۷

۶. انه اید، (اثر ویر ژیل )، نشر مرکز / ۱۳۶۹

۷. بهار خسرو، (اثر پیترو جیتانی )، نشر مرکز / ۱۳۷۴

۸. سیلوی، داستانی از ( ژرارد ونروال )، نشر مرکز / ۱۳۷۰

۹. رویداد های شهر سنگی، از ( اسماعیل کاداره ) نویسنده ی آلبانیایی، نشر مرکز / ۱۳۷۰

۱۰. توانهای نهایی آدمی، از ( کالین ویلسن ) در زمینه ی فرا روانشناسی، نشر نی / ۱۳۷۲

۱۱. آتالا و رنه، دو داستان از ( شاتو بریان )، نشر مرکز / ۱۳۶۶

۱۲. جهان اشباح، از ( دنیل همر ) و ( آلکس رودین )، در زمینه ی فرا روانشناسی، انتشارات عطایی / ۱۳۷۰

13. دیدار با اژدها، سفر دکتر کزازی به چین، انتشارات قطره / ۱۳۸۰

تصحیح و ویرایش

۱. بدایع الافکار فی صنایع الاشعار، از ( ملا حسین واعظ کاشفی سبزواری ) نویسنده ی ایرانی قرن ۹ هجری، در زمینه ی بدیع و تاریخچه ی بدیع نویسی، نشر مرکز / ۱۳۶۹

۲. دیوان خاقانی، در ( ۲ ) جلد، نشر مرکز / ۱۳۷۵

۳. گزارش دشواریهای دیوان خاقانی، بررسی و گزارش بیت های دشوار دیوان خاقانی، نشر مرکز / ۱۳۷۸

۴. غزلهای سعدی، نشر مرکز / ۱۳۷۱

۵. رباعیات خیام، نشر مرکز / ۱۳۷۱

۶. دیوان میرزا محمد باقر حسینی سپاهانی ( شاعر قرن ۱۱ و ۱۲ )، نشر مرکز / ۱۳۷۶

۷. گزیده ای از سروده های شیخ الرییس قاجار ( از نوادگان فتحعلی شاه )، نشر مرکز۱۳۶۹  /س