دکتر مجید شهرتی، متخصص فارماکوتراپی در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران با بيان اينكه مشخصه سندرم آسم، انسداد بسیار متغیر مجاری هوایی است که به صورت خودبه خود و یا با درمان برطرف می گردد گفت : نوع خاصی از التهاب که در مجاری هوای بیماران مبتلا به آسم وجود دارد باعث حساسیت بیشتر این افراد نسبت به افراد سالم به طیف وسیعی از مواد محرک می شود که نتیجه آن تنگی شدید و کاهش درقطر مجاری هوایی و علائمی نظیر خس خس سینه و تنگی نفس است كه تنگی مجاری هوایی معمولاً برگشت پذیر بوده و امادر برخی بیماران مبتلابه آسم مزمن مقداری از این انسداد برگشت ناپذیر است.

وي ادامه داد : آسم یکی از شایعترین بیماری های مزمن در سرتاسر دنیا است که در حال حاضر حدود 300 میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند و در طی 30 سال گذشته، شیوع آسم در کشورهای ثروتمند افزایش یافته ولي در حال حاضر به نظر می رسد به حد ثابتی رسیده باشد به طوری که حدود 12-10% بزرگسالان و 15% کودکان این کشورها به این بیماری مبتلا هستند.

اين متخصص فارماكوتراپي با اشاره به اينكه آسم می تواند در هر سنی تظاهر یابد اما اوج تظاهر این بیماری 3 سالگی دختران است كه در دوران بزرگسالی شیوع آسم در هر دو جنس یکسان است تصريح كرد : آلودگي هوا، آلرژنها ، عوامل شغلي ، عفونت های ویروسی ، عوامل هورمونی ، پاتوفیزیولوژی آسم از جمله محركهاي آسم هستند.

وي با تاكيد به اينكه هیچی شکی نیست که آلوده کننده های هوا نظیر دی اکسید گوگرد، اورزون، و ذرات گازوئیل ممکن است علائم آسم را تحریک کنند، اما نقش آلوده کننده های مختلف هوا در سبب شناسی آسم کمتر مشخص شده است گفت : آلرژنهای استنشاقی محرکهای شایع علائم آسم هستند كه در ایجاد حساسيت به مواد آلرژن نیز دخالت دارند كه تماس با مایت(هیره) موجود در گرد و غبار خانگی در اوایل دوران کودکی یکی از عوامل خطرساز آسم و حساسیت به مواد آلرژن است، اما نشان داده نشده که پرهیز کامل از مواد آلرژن با کاهش خطر ابتلا به آُم همراه باشد.

 10 درصد بزرگسالان به آسم شغلي مبتلا مي شوند
دكتر شهرتي اظهار كرد: آسم شغلی نسبتاً شایع بوده و ممکن است تا 10% بزرگسالان جوان به آن مبتلا باشند چرا كه در اين عرصه بیش از 200 ماده حساسیت زا شناسایی شده اند و مواد شیمیایی نظیر تولوئن دی ایزوسیانات، تری ملیتیک آنهیدرات ممکن است مستقل از آتوپی باعث ایجاد حساسیت شوند.

وي با اشاره به اينكه تعدادی از محرک ها باعث تنگ شن مجاری هوایی، خس خس سینه و تنگی نفس در بیماران مبتلا به آسم می شوند ادامه داد: در حالی که دیدگاه قبل معتقد بود باید از برخورد با این محرکها پرهیز کرد، امروزه وجود این علائم نشان دهنده عدم کنترل و نیاز به افزایش داروهای کنترل کننده آسم هستند.

دانشیاردانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج) يادآور شد: آلرژنهای دائمی از گربه ها، و سایر حیوانات اهلی خانگی و نیز سوسکها مشتق می شوند كه آلرژنهای دیگری شامل گرده گیاهان ragweed گرده درختان، و هاگ قارچ های فصلی هستند كه گرده ها معمولاً بیشتر باعث رینیت آلرژیک می شوند تا آسم اما در توفانهای تندری، گرده ها متلاشی شده و ذراتی که آزاد می شوند می توانند باعث حمله شدید آسم شوند.

وي بيان داشت : عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی، نظیر رینوویروسها، و کروناویروسها، شایع ترین عوامل تحریک کننده حمله شدید آسم هستند وبرخی داروها هم باعث تحریک آسم شده و مهارکننده های گیرنده بتا آدرنرژیک اغلب باعث بدتر شدن آسم می شوند.

 ورزش يكي از عوامل تحريك كننده آسم كودكان
وي از ورزش به عنوان يكي از عوامل شايع تحريك كننده آسم به ويژه در كودكان نام برد و گفت: هوای سرد و هیپرونتیلاسیون با مکانیسمی مشابه ورزش نيز سبب تحریک آسم می شوند و علیرغم باور بسیاری از بیماران مبنی بر این که علائم آنها توسط مواد غذایی خاصی تحریک می شود،شواهد کمی مبنی بر افزایش علائم آسم در نتیجه آلرژی به برخی غذاها وجود دارد باشد.

دكتر شهرتي اظهار كرد : برخی زنان قبل از قاعدگی دچار حملات آسم می شوند که گاهی اوقات بسیار شدید هستند كه به عنوان عوامل هورموني از اين مورد نام برده مي شود ولي بسیاری از بیماران مبتلا به آسم به دنبال استرس دچار حمله آسم می شوند.

وي گفت : علت عمده محدودیت مجاری هوایی انقباض برونشها است اما تورم مجاری هوایی، احتقان عروق خونی و انسداد لومن مجرا توسط اگزودا نیز نقش دارند كه این امر منجر به کاهش حجم بازدم با زور در ثانیه اول جریان بازدمی و نیز افزایش مقاومت مجرای هوایی می شود.

وي در رابطه با درمان آسم افزود : داروهای اصلی آسم به دو دسته گشاد کننده های برونش  که عمدتاً از طریق شل کردن عضلات صاف مجاری هوایی باعث برطرف شدن سریع علائم بیمار می شوند و داروهای کنترل کننده که التهاب زمینه ای مجاری هوایی بیمار را مهار می کند تقسيم مي شوند كه داروهای گشادکننده برونش عمدتاً با تأثیر بر روی عضلات صاف مجاری هوایی انقباض برونش هارا برطرف می کنند كه این امر علائم بیمار را به سرعت برطرف می نمایند اما هیچ تأثیری بر التهاب زمینه ای برونش ها نداشته یا اثر کمی دارد به همين دليل  گشاد کننده های برونش، برای کنترل آسم در بیماران مبتلا به علائم پایدار کافی نیستند.

اين متخصص فارماکوتراپی با بيان اينكه کورتیکواستروییدهای استنشاقی که تا به حال مؤثرترین کنترل کننده های آسم بوده اند و استفاده از این داروها در مراحل اولیه بیماری باعث ایجاد انقلابی در درمان آسم شده است تصريح كرد :کورتیکواستروییدهای استنشاقی مؤثرترین داروهای ضد التهابی مورد استفاده در درمان آسم هستند كه این داروها تعداد سلول های التهابی و فعالیت آنها در مجاری هوایی و  نيزتعداد لنفوسیت های T فعال و ماست سل های سطحی را در مخاط مجاری هوایی کاهش می دهند. /ح