وزیر ارتباطات:
ر‌فع فیلترینگ در دست اقدام است
مرکزی/دانشنامه /فرهنگی
میرزا حسن مستوفی الممالک كيست؟
میرزا حسن مستوفی‌الممالک (۱۳ مهر ۱۲۵۴ برابر ۵ رمضان ۱۲۹۲ ه.ق. آشتیان - ۶ شهریور ۱۳۱۱ تهران)، معروف به «آقا»، سیاستمرد ایرانی و چند دوره نخست‌وزیر ایران در دوره قاجار و دوره رضاشاه بود.
به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اراك: میرزا حسن فرزند میرزا یوسف آشتیانی
بود. خاندان او بیش از یک قرن مقام و لقب مستوفیالممالکی (وزیر دارائی)
داشتند.تحصیلات را در خانه و زیر نظر معلمین خصوصی آغاز کرد. در سال ۱۳۰۱ از طرف شاه لقب مستوفی‌الممالک گرفت و دوسال بعد، پس از درگذشت پدرش، تمام مشاغل میرزا یوسف را به ارث برد. میرزا هدایت‌الله وزیر دفتر
(پسر عموی پدرش) پیشکاری او را در اداره امور برعهده داشت. مستوفی در
هنگام درگذشت میرزا یوسف، بیش از دوازده سال نداشت ولی شاه به احترام پدرش
او را «آقا» خطاب میکرد.
او در سال ۱۳۱۸ (مصادف با ۱۲۸۰ هجری خورشیدی) به اروپا رفت. این سفر هفت سال به طول انجامید.
پس از پیروزی انقلاب مشروطه به دعوت میرزا علی اصغرخان امین السلطان به ایران بازگشت و جمعيتی به نام مجمع انسانيت تشکيل داد و به همراه محمد مصدق به فعاليت سياسی پرداخت. در همین زمان به وزارت جنگ نیز منصوب شد و پس از قتل اتابک در چند کابینه دیگر نیز این سمت را حفظ کرد. پانزده روز پیش از به توپ بستن مجلس شورای ملی از وزارت جنگ استعفا داد. مدتی مجددا وزیر جنگ و مدتی وزیر دربار احمدشاه بود. در سال ۱۲۸۸ هجری خورشیدی در نخستین کابینه محمد ولیخان تنکابنی به وزارت مالیه منصوب شد.
مستوفی‌الممالک نخستین بار در مرداد سال ۱۲۸۹ رئیسالوزرای ایران شد و تا دی‌ماه همین سال سه کابینه تشکیل داد.
پنجمین و آخرین دوره نخست‌وزیری او در دوران قاجاریه، از ۲۵ بهمن ۱۳۰۱، در حدود دو سال بعد از کودتای ۱۲۹۹ آغاز شد. رضا خان
که در کابینه‌های بعد از کودتا وزیر جنگ بود در دولت مستوفی‌الممالک نیز
همین سمت را داشت. با قدرت یافتن رضا خان که خود داوطلب مقام نخست وزیری
بود، مستوفی‌الممالک در خرداد ۱۳۰۲ استیضاح مدرس را از وزیر خارجه (محمدعلی فروغی) بهانه کرد و استعفا داد
مستوفی در انتخابات مجلس ششم نماینده مجلس شد ولی با شروع جریان تغییر سلطنت قاجار در مجلس حضور نیافت. رضا شاه کمی بعد از تاجگذاری در اردیبهشت ۱۳۰۵ مستوفی‌الممالک را به نخست وزیری انتخاب کرد. مستوفی‌الممالک روز ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ اعضای کابینه خود را به رضا شاه معرفی کرد.
ششمین و آخرین دوره نخست وزیری مستوفی‌الممالک قریب یک سال به طول انجامید. ایجاد تشکیلات نوین دادگستری، الغاء کاپیتولاسیون و مقدمات احداث راه آهن سرتاسری ایران در دوران زمامداری او انجام گرفت.
مستوفی در ظهر روز یکشنبه ۶ شهریور ۱۳۱۱ (24 ربیع‌الثانی 1351) در خانه سردارفاخر حکمت در نزدیکی امامزاده قاسم شمیران، به دلیل سکته قلبی درگذشت. جنازه او از اختیاریه تا ونک تشییع شد و در آرامگاه خانوادگی مستوفی‌الممالک در ونک به خاک سپرده شد.
مستوفی به شکار علاقه بسیار داشت و بیشتر ثروت کلانی را که از پدر و عمهاش به ارث برده بود، در راه شکار و سفر هفت سالهاش به اروپا خرج کرد. مستوفی بخش بزرگی از املاک پدری خود را وقف کرد و از جمله باغاتی را در ونک برای احداث دانشگاه برای دختران اختصاص داد. «مدرسه عالی دختران» که بعدها دانشگاه الزهرا نام گرفت، در این زمینها ساخته شد. مستوفی زبان فرانسه را به خوبی میدانست و مانند پدرش درویش مسلک بود. رفتار بزرگمنشانه و گرایشات ملی او را نزد عموم طبقات مردم محبوب ساخته بود. مستوفی در جوانی با عصمتالملوک معیری دختر دوست محمدخان معیرالممالک و عصمت‌الدوله (دختر ناصرالدین‌شاه)
ازدواج کرد و صاحب سهپسر و دودختر شد. پسران میرزا کاظم، میرزا یوسف،
میرزا علی و دختران عفتالملوک و عزتالملوک نام داشتند. عفتالملوک و
میرزا یوسف در هنگام حیات پدر درگذشتند. مستوفی پس از بازگشت از اروپا همسران متعدد اختیار کرد و از یازدهتن آنان صاحب نوزده فرزند شد. دو تن از دختران او با دوتن از پسران دوستعلی معیری (معیرالممالک) ازدواج کردند. در دوران رضا شاه فرزندان مستوفی نامخانوادگی«مستوفیالممالکی» را برگزیدند.
