بنای حمام چهار فصل اراک یکی از زیباترین آثار معماری و کاشیکاری ایران در قرن اخیر است و به واسطه تزیینات ویژه آن در معماری اسلامی اثری منحصر به فرد به شکار می رود.

به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران اراک، در باب انگیزه ساخت حمام نقل شده است که به واسطه آرامش و منیت نسبی دوره ناصری" سلطان آباد" اراک فعلی نیز به برکت این آرامش نسبی از رونق اقتصادی خوبی برخوردار بوده و حکام از جمله میزا حسن خان برادر امیرکبیر ، مستوفی الممالک و نمایندگان او با رعایا و مردم خوش رفتاری می کردند. این امر باعث شده بود که 85 خانوار یهودی از سایر نقاط به سلطان آباد مهاجرت کنند ، اینان در شمال شرقی گذر سپهداری در ضلع شرقی خیابان محسنی ساکن شدند.

این گروه از تاسیسات و امکانات شهری برخوردار بودند اما فاقد حمام بودند. حاج محمد ابراهیم خوانساری از بزرگان آن روز شهر برای حل این مشکل پیش قدم شد تا حمامی بسازد که همه مردم و اقلیت ها با رعایت مسائل شرعی به آسانی از آن استفاده کنند

.به این ترتیب ساختمان حمام پس از شکل گیری شهر ارا ک در حدود 100 سال پیش و در زمان حکومت احمد شاه قاجار توسط محمد ابراهیم خانساری بنا گردید. وجه تسمیه حمام : نام چهار فصل برگرفته از ابلوهای کاشی کاری شده در چهار جهت حمام در بخش سربینه مردانه است که بنابر شرایط

 مختلف فصول سال به تصویر کشیده شده است. بر روی این کاشی های لعابدار نقوشی از مناظر طبیعی ، شکارگاه و ... دیده می شود. این حمام حدود 1600 متر مربع مساحت داشته و و از چهار بخش مجزای مردانه ، زنانه ، حمام ویژه اقلیت های دینی و حمام خصوصی تشکیل شده است.

تامین آب مورد نیاز حمام از آب جاری قنات تامین می شد و به لحاظ تامین آب و همچنین حفظ گرما و حرارت کف حمام حدود 3 تا 3.5 متر از کف خیابان پایین تر ساخته شده بود.

این اختلاف سطح با هدف جلوگیری از تغییر دمای متعارف و متناسب در درون حمام و نیز ایجاد تعادل بین هوای برودتی و حرارتی ایجاد شده بود به گونه ای که افراد هنگام ورود و خروج در معرض تغییر ناگهانی هوا قرار نگیرند. ویژگی های کاشیهای حمام چهارفصل بخش عمده ترئینات در این حمام را کاشی های هفت رنگی ، معرق و معقلی تشکییل می دهد که بسیار زیبا و هنرمندانه اجرا شده و دارای نقوش بسیار زیبای انسانی ، حیوانی و گیاهی است.

این نقوش شامل پیچک ها ، گل بوته و غنچه و برگ و برگچه است و نقوش انسانی مرکب از نقش سربازانی با پوشاک دوره قاجار است. سربینه مردانه حمام با کاشی های هفت رنگ و با طرح های اسلیمی و ختایی مزین شه است.

گنبد اصلی سربینه بر روی هشت ستون اصلی قرار دارد که این ستون ها به شکل  هنرمندانه ای کاشیکاری شده و دارای پیچک های بسیار زیبایی است.

سربینه زنانه حمام یکی از زیباترین بخش های این حمام است که گنبد بدون ستون بنا شده و این مساله از نظر معماری با توجه به امکانات کم آن دوران قابل توجه است.حمام زنانه و بخش اقلیت های مذهبی یا خصوصی دارای یک سربینه زنانه است اما گرمخانه آن دارای بخش خصوصی و عمومی است که شاید بتوان گفت در نوع خود بی نظیر است./س
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.