به گزارش
خبرنگاز باشگاه خبرنگاران از رشت ، صداي زنگوله ها ، قيل و قال رمه هاي طويل گوسفندان ، همهمه رمه داران براي حرکت گله و صداي ني ، که حکايت از رفتني ديگر دارد ؛اين صداي کوچ است که 2 فصل دارد.
بنابر اعلام سازمان جهاد کشاورزي گيلان هر سال 9 هزار و 500 دامدار کوچنده ، از اواسط فروردين تا مهر به ييلاق و از 15 مهر تا 15 فروردين به قشلاق کوچ مي کنند.
اين تعداد دامدار يک ميليون و 200 هزار راس دام را به تالش ، رضوانشهر، ماسال ، رودبار ، فومن ، شفت ، سياهکل ، املش ، رودسر ، آستارا و صومعه سرا کوچ مي دهند .
آمارهاي دفترامورعشايري سازمان جهاد کشاورزي گيلان نيز نشان مي دهد ؛ دامداران کوچنده استان سالانه شش هزار تن گوشت ، 17 هزار تن شير و بيش از2 هزار و 160 تن پشم توليد مي کنند .
سهم دامداران کوچنده گيلان در اقتصاد کشاورزي استان 953 ميليارد ريال است.
بررسي ها نشان مي دهد : تامين خوراک دام و صرفه جويي در هزينه هاي نگهداري و تامين نهاده هاي دامي – افزايش توليد فرآورده هاي دامي و فراهم کردن زمينه براي اجراي طرح هاي حفاظت و احياي مراتع و جنگلها 3 مزيت مهم کوچ دامداران گيلاني است .
به گفته مدير امور دام سازمان جهاد کشاورزي گيلان 80 درصد هزينه هاي نگهداري دام ، صرف تامين غذاي دام مي شود که نهاده هاي دامي بخشي از آن است .
يونجه ، جو ، کاه و سبوس از جمله نهاده هاي دامي است که براي تغذيه دام هاي سبک همچون گوسفند و بز استفاده مي شود .
جواد صفرزاده مي گويد : هر دامدار براي تامين غذاي يک گوسفند ، روزانه بطور ميانگين 6 هزار و 200 ريال هزينه مي کند که اين هزينه در يک دوره ي بهره برداري يک ساله براي هر راس دام حدود 226هزار تومان است .
وي افزود : اين درحالي ست که اين هزينه ها با کوچ دامداران و استفاده ي رايگان دام هايشان از علوفه ي تازه ، حدود 35 درصد کاهش مي يابد .
اين مقام مسئول با بيان اينکه با کوچ دادن هر دام سالانه 77 هزار و 500 تومان از هزينه هاي تامين غذاي آن کاهش مي يابد گفت : بر اين اساس کوچ 9 هزار و500 دامدار گيلان در هر دوره ي بهره برداري يک ساله ، 93 ميليارد تومان صرفه اقتصادي دارد .
افزايش توليد فرآورده هاي دامي ، دومين مزيت کوچ دامداران است .
مديرامورعشايري سازمان جهاد کشاورزي گيلان با بيان اينکه اين استان از نظر تعداد خانوار عشاير جز 10 استان کشور است ، گفت : چنانچه 9 هزار و 500 عشاير دامدار گيلان به موقع به مناطق خوش آب و هوا کوچ کنند بطور ميانگين توليد و کيفيت فرآورده هاي دامي آنان دست کم 60 در صد افزايش مي يابد .
عليرضا نعيمي با اشاره به اين که هر دوره کوچ بطور ميانگين باعث افزايش 50 درصدي توليدات دامي مي شود ، افزود : با کوچ دامداران به مناطق خوش آب و هوا به طور متوسط از هر دام ، 40 ليتر شير ، يک و نيم تا 2 کيلوگرم پشم و25 تا 30 کيلوگرم گوشت در يک دوره بهره برداري به دست مي آيد اين در حالي ست که اگر دامدار کوچ نکند ، ميزان توليد شير هر دام در همين مدت به 20 ليتر و گوشت آن نيز 12 تا 15 کيلوگرم کاهش مي يابد .
به گفته مدير امور عشايري سازمان جهاد کشاورزي گيلان اگر يک ميليون و 200 هزار راس دام عشاير استان کوچ داده نشود ، علاوه بر هزينه هاي زياد نهاده هاي دامي و خريد علوفه ، توليد شير آنان از 17 هزار تن در سال به 9 هزار و400 تن و توليد گوشت آنها نيز از 6 هزار تن به 2 هزار تن کاهش مي يابد .
وي در خصوص تاثير کوچ بر زاد آوري دام ها نيز گفت : هر 100ميش به طور ميانگين 70 تا 75 بره درسال به دنيا مي آورد که چنانچه به مناطق خوش آب و هوا کوچ داده نشوند به علت از دست دادن مقاومت بدن گوسفند در مقابل گرما و سرما و همچنين تغذيه نامناسب ، زاد آوري آنها 20 تا 30 درصد کاهش مي يابد.
و اما فراهم کردن زمينه براي اجراي طرح هاي حفاظت و احياي مراتع و جنگلها سومين مزيت کوچ دامها است.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري گيلان در گفتگو با خبرنگار ما با بيان اينکه دامداران کوچنده گيلان هرسال 4 ماه ميهمان مراتع و 8 ماه ميهمان جنگلها هستند گفت : يک ميليون و200 هزار راس دام اين دامداران به 160 هزار هکتار مراتع بالادست و بيش از 350 هزار هکتار از جنگل هاي گيلان کوچ داده مي شوند .
رحمت الله رحماني مي گويد : اگرچه مقدار زيادي از علوفه ي اين عرصه ها باچراي دام هاي عشاير کاهش مي يابد ؛ اما در بسياري از موارد اين دامداران در طرح هاي احياي جنگل و مرتع نيز مشارکت مي کنند .
به گفته ي مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري گيلان جلوگيري از تغيير کاربري ، و ورود دامداران غيرمجاز به مراتع و جنگل ها ، از مزاياي حضور دامداران کوچنده در مراتع و جنگل هاست .
او با اشاره به اينکه اين دامداران مناطق جنگلي و مراتع را بخوبي مي شناسند ، افزود : اين افراد حافظان خوبي براي اين عرصه ها هستند و در بسياري از موارد قاچاق ، برداشت غير قانوني چوب و آتش سوزي در جنگلها و مراتع را به يگان حفاظت اداره کل منابع طبيعي و آبخيزداري اطلاع مي دهند.
وي افزود : حدود 8 هزار دامدار با شرکت در طرح هاي احيايي منابع طبيعي از جمله قُرق ، کود و بذر پاشي ، جنگلکاري و جلوگيري از ورود متصرفان به مراتع و جنگل ها ، با اداره کل منابع طبيعي و آبخيزداري استان همکاري مي کنند.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري گيلان مي گويد : براي مثال در سالي که گذشت 350 هکتار از عرصه هاي طبيعي و تخريب شده ، با مشارکت دامدارن کوچنده جنگل کاري شد.
به گفته رحمت اله رحماني اين دامداران در مراتع نيز با تقسيم بندي زمينها و محصور کردن آن با پرچين و سيم خاردار از ورود دام ها به گستره ي وسيع مرتع و لگد کوبي آن جلوگيري کرده و زمينه لازم را براي رويش دوباره علف در اين عرصه هاي طبيعي فراهم مي کنند .
سياوش ميرمسعودي دامدار تالشي که همه ساله با بيش از 300 راس دام خود کوچ مي کند به خبرنگار ما گفت : اگرچه براي هر راس دام سالانه 200 تا300 تومان حق پروانه چرا پرداخت مي کند ؛ اما با خيال راحت ، بدون درگيري و با کمترين هزينه غذاي دام هايش تامين مي شود .
اين دامدار تالشي افزود : هر سال حدود 500 هزار تومان نيز براي کودپاشي مراتع هزينه مي کنم که نتيجه ي اين کار ، علاوه بر کمک به حفظ مراتع ، بهره برداري بيشتر از چراگاه ها را براي دام هايم فراهم مي کند.
او مي گويد : دامداري را مي شناسد که در سالهاي گذشته به علت مشکلاتي ، نتوانسته دام هايش را کوچ دهد و در چند ماه اول براي تامين علوفه دام هايش مجبور به فروش تعدادي از آنها شده و از طرفي توليدات دامي او نيز کاهش يافته و در نهايت مجبور به ترک دامداري شده است .
سياوش ميرمسعودي با اشاره به اينکه در زمان کوچ ، دامداران به ماموران يگان حفاظت از عرصه هاي طبيعي نيز کمک مي کنند ، گفت : هفته گذشته در حالي که گله را به مناطق بالادست انتقال مي دادم ، متوجه تجاوز برخي از متصرفان به اين عرصه ها شدم و با تلفن همراهم به ماموران يگان حفاظت منابع طبيعي اطلاع دادم .
محمد قلعه کفايي يکي ديگر از دامدارن کوچنده ي تالشي مي گويد : با هر بار کوچ علاوه بر کاهش هزينه ها ، مقدار قابل توجهي از توليدات دامي وي افزايش مي يابد.
اين دامدار که 120 راس دام دارد مي گويد : در 6 ماه سرد سال که دام ها در طويله به سر مي برند حدود 4 ميليون تومان براي تامين علوفه و ديگر نهاده هاي دامي هزينه مي کنم که اين رقم در دوران کوچ به حدود 2 ميليون تومان کاهش مي يابد.
باتوجه به اينکه گيلان مراتع و جنگل هاي زيادي دارد ؛ تشويق دامدران به کوچ با اجراي سياست هاي حمايتي مي تواند ، موجب شکوفايي بيشتر صنعت دامپروري و در نتيجه اقتصاد کشاورزي كشور و گيلان شود . /ج2