دانشنامه پزشكي//
پوکی استخوان چیست؟
کمبود کلسیم در پوکی استخوان باعث می‌شود که بخش داخلی استخوان‌ها متخلخل شود. این حالت را از دست رفتن توده استخوانی می‌نامند.
به گزارش سرويس علمي، پزشكي باشگاه خبرنگاران؛ این عارضه در طول زمان باعث ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی در آنها می‌شود.
پوکی استخوان بیشتر در بین زنان رایج است تا مردان. به این دلیل که حجم استخوان در زنان کمتر از مردان است. معمولا عمر زن‌ها از مردان بیشتر و مصرف کلسیم در آنها کمتر است، و برای قوی نگهداشتن استخوانهای‌شان به هورمون زنانه استروزن نیز دارند.
اگر عمر مردان آنقدر زیاد باشد، آنها نیز شاهدخطر ابتلاء به پوکی استخوان در اواخر عمرشان خواهند بود.
هنگامی که توده کل استخوانی در حدود 35 سالگی به اوج خود می‌رسد، همه بزرگسالان از 35 سال به بعد شروع به از دست دادن توده استخوانی می‌کنند.
در زنان میزان از دست رفتن استخوان پس از یائسگی که میزان هورمون استروژن افت پیدا می کند، سرعت می‌گیرد. از آنجایی که تخمدان‌ها استروژن می‌‌سازند، اگر هر دو تخمدان با عمل جراحی برداشته شوند، به سرعت از دست رفتن توده ا ستخوانی افزوده می‌شود.
علائم پوکی استخوان چیست؟
ممکن نیست بدانید پوکی استخوان دارید تا وقتی که علائم جدی آن را احساس کنید. علائم این بیماری شامل شکستگی استخوان، کمر درد یا قوز پشت است.
همچنین ممکن است قد شما در طول زمان کوتاه‌تر شود، زیرا پوکی استخوان می‌تواند باعث متلاشی‌شدن مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات شما) شود.
این مشکلات معمولا پس از آنکه مقدار زیادی از کلسیم موجود در استخوان از بین رود اتفاق می‌افتد.
آیا خطر پوکی استخوان برای من وجود دارد؟
عوامل خطر ابتلاء به پوکی استخوان این‌ها هستند:
یائسگی قبل از 48 سال.
جراحی برداشتن تخمدان‌ها قبل از یائسگی.
کمبود کلسیم دریافتی.
ورزش نکردن به قدر کفایت.
استعمال دخانیات.
سابقه پوکی استخوان در خانواده.
مصرف مواد مخدر.
بدن لاغر و هیکل استخوانی کوچکتژ
پوست روشن (سفید پوست یا نژاد آسیایی)
پرکاری تیروئید
استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی خوراکی.
موارد فوق فهرستی از چیزهایی است که احتمال پوکی استخوان را افزایش می‌دهند. در این زمینه با دکتر خانوادگی خود در مورد عوامل خطرساز برای پوکی استخوان صحبت کنید.
آیا نیاز به تراکم‌سنجی استخوان خواهم داشت؟
با پزشک‌تان مشورت کنید. برای بسیاری از زنان، پوکی استخوان (یا خطر بروز آن)را می‌توان بدون آزمایش تشخیص داد. وقتی انجام آزمایش لازم باشد، پزشکان با استفاده از تجهیزات عکسبرداری از استخوان، تصویری از استخوان به دست می‌آورند تا متخلخل شدن آن را بررسی کنند.
کالسیتونین چیست؟
calcitonin (با نام‌های تجاری: calcimar, miacalcin) هورمونی است که به پیشگیری از بین رفتن مجدد استخوان و کاهش درد در افراد مبتلا به پوکی استخوان کمک می‌کند.
این دارو به صورت تزریقی یا اسپری بینی مصرف می‌شود و شایع‌ترن عارضه جانبی آن تهوع است.
ایباندرونیت سدیم چیست؟
Ibandronate sodium (نام تجاری Boniva) داروی جدیدی است که فقط یکبار در ماه بکار می‌رود. این دارو هورمون نیست، اما بطور تدریجی از بین رفتن استخوان را کم و تراکم استخوان را زیاد می‌کند. عوارض جانبی این دارو شامل ناراحتی معده، سوزش معده(قلب)، حالت تهوع و اسهال است.
آلندرونیت و ریسدرونیت چیست؟
داروهای Alendronaten (نام تجاری:fosamax) و risdronate (نام تجاری:actonel) این داروها هورمون نیستند اما برای کمک به پیشگیری و درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند. انها داروهایی هستند که به کاهش خطر شکستگی استخوان و کاهش سرعت از بین رفتن استخوان کمک می‌کنند. شایع‌ترین اثر جانبی آنها شامل ناراحتی معده است.
ریلوکسیفین چیست؟
Reloxifene (نام تجاری:eviste ) دارویی است که برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان با افزایش تراکم استخوان استفاده می‌شود.
این دارو هورمون نیست اما برخی از تاثیرات آن به تقلید از هورمون جنسی استروژن است. گرمای ناگهانی بدن و خطر لخته شدن خون از عوارض جانبی این دارو است.
تریپاراتید چیست؟
Teriparatide (نام تجاری :forteo ) تریپاراتید یک هورمون مصنوعی تزریقی جدید است که برای درمان پوکی استخوان یکبار در روز استفاده می شود. این دارو سبب رشد استخوان جدید می‌شود. عوارض جانبی آن حالت تهوع ، سرگیجه و گرفتگی عضلات ران است.
چه مقدار کلسیم نیاز دارم؟
شما قبل از یائسگی هر روز به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارید. بعد از یائسگی اگر استروژن مصرف می‌کنید هر روز به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارید. اگر استروژن مصرف نمی‌کنید هر روز به 1500 میلی گرم کلسیم نیاز دارید.
معمولا بزرگترین حجم گرفتن کلسیم از غذا است. منابع خوب کلسیم، فرآورده‌های لبنی بدون چربی و کم چرب هستند. از دیگر منابع کلسیم شامل باقلا خشکیده، ماهی ریز(ساردین) و کلم بروکلی است.
اگرشما با خوردن غذا کلسیم کافی را نگیرید. ممکن است پزشک به شما قرص کلسیم پیشنهاد کند. آن را در بین وعده های غذایی یا با شیر مصرف کنید. ویتامین D و لاکتوز (قند طبیعی شیر) به بدن شما در جذب کلسیم کمک می‌کند.
روش‌های قوی نگه داشتن استخوان‌ها
ورزش
رژیم غذایی متعادل که دست کم روزانه حاوی 1000 میلی گرم کلسیم باشد.
رک سیگار. کشیدن سیگار باعث تشدید پوکی استخوان می‌شود.
با پزشک خود در مورد "درمان جایگزینی هورمونی" یا HRT پس از یائسگی و
یا داروهای پیشگیری و درمان کننده پوکی استخوان مشورت کنید./ح
پوکی استخوان بیشتر در بین زنان رایج است تا مردان. به این دلیل که حجم استخوان در زنان کمتر از مردان است. معمولا عمر زن‌ها از مردان بیشتر و مصرف کلسیم در آنها کمتر است، و برای قوی نگهداشتن استخوانهای‌شان به هورمون زنانه استروزن نیز دارند.
اگر عمر مردان آنقدر زیاد باشد، آنها نیز شاهدخطر ابتلاء به پوکی استخوان در اواخر عمرشان خواهند بود.
هنگامی که توده کل استخوانی در حدود 35 سالگی به اوج خود می‌رسد، همه بزرگسالان از 35 سال به بعد شروع به از دست دادن توده استخوانی می‌کنند.
در زنان میزان از دست رفتن استخوان پس از یائسگی که میزان هورمون استروژن افت پیدا می کند، سرعت می‌گیرد. از آنجایی که تخمدان‌ها استروژن می‌‌سازند، اگر هر دو تخمدان با عمل جراحی برداشته شوند، به سرعت از دست رفتن توده ا ستخوانی افزوده می‌شود.
علائم پوکی استخوان چیست؟
ممکن نیست بدانید پوکی استخوان دارید تا وقتی که علائم جدی آن را احساس کنید. علائم این بیماری شامل شکستگی استخوان، کمر درد یا قوز پشت است.
همچنین ممکن است قد شما در طول زمان کوتاه‌تر شود، زیرا پوکی استخوان می‌تواند باعث متلاشی‌شدن مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات شما) شود.
این مشکلات معمولا پس از آنکه مقدار زیادی از کلسیم موجود در استخوان از بین رود اتفاق می‌افتد.
آیا خطر پوکی استخوان برای من وجود دارد؟
عوامل خطر ابتلاء به پوکی استخوان این‌ها هستند:
یائسگی قبل از 48 سال.
جراحی برداشتن تخمدان‌ها قبل از یائسگی.
کمبود کلسیم دریافتی.
ورزش نکردن به قدر کفایت.
استعمال دخانیات.
سابقه پوکی استخوان در خانواده.
مصرف مواد مخدر.
بدن لاغر و هیکل استخوانی کوچکتژ
پوست روشن (سفید پوست یا نژاد آسیایی)
پرکاری تیروئید
استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی خوراکی.
موارد فوق فهرستی از چیزهایی است که احتمال پوکی استخوان را افزایش می‌دهند. در این زمینه با دکتر خانوادگی خود در مورد عوامل خطرساز برای پوکی استخوان صحبت کنید.
آیا نیاز به تراکم‌سنجی استخوان خواهم داشت؟
با پزشک‌تان مشورت کنید. برای بسیاری از زنان، پوکی استخوان (یا خطر بروز آن)را می‌توان بدون آزمایش تشخیص داد. وقتی انجام آزمایش لازم باشد، پزشکان با استفاده از تجهیزات عکسبرداری از استخوان، تصویری از استخوان به دست می‌آورند تا متخلخل شدن آن را بررسی کنند.
کالسیتونین چیست؟
calcitonin (با نام‌های تجاری: calcimar, miacalcin) هورمونی است که به پیشگیری از بین رفتن مجدد استخوان و کاهش درد در افراد مبتلا به پوکی استخوان کمک می‌کند.
این دارو به صورت تزریقی یا اسپری بینی مصرف می‌شود و شایع‌ترن عارضه جانبی آن تهوع است.
ایباندرونیت سدیم چیست؟
Ibandronate sodium (نام تجاری Boniva) داروی جدیدی است که فقط یکبار در ماه بکار می‌رود. این دارو هورمون نیست، اما بطور تدریجی از بین رفتن استخوان را کم و تراکم استخوان را زیاد می‌کند. عوارض جانبی این دارو شامل ناراحتی معده، سوزش معده(قلب)، حالت تهوع و اسهال است.
آلندرونیت و ریسدرونیت چیست؟
داروهای Alendronaten (نام تجاری:fosamax) و risdronate (نام تجاری:actonel) این داروها هورمون نیستند اما برای کمک به پیشگیری و درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند. انها داروهایی هستند که به کاهش خطر شکستگی استخوان و کاهش سرعت از بین رفتن استخوان کمک می‌کنند. شایع‌ترین اثر جانبی آنها شامل ناراحتی معده است.
ریلوکسیفین چیست؟
Reloxifene (نام تجاری:eviste ) دارویی است که برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان با افزایش تراکم استخوان استفاده می‌شود.
این دارو هورمون نیست اما برخی از تاثیرات آن به تقلید از هورمون جنسی استروژن است. گرمای ناگهانی بدن و خطر لخته شدن خون از عوارض جانبی این دارو است.
تریپاراتید چیست؟
Teriparatide (نام تجاری :forteo ) تریپاراتید یک هورمون مصنوعی تزریقی جدید است که برای درمان پوکی استخوان یکبار در روز استفاده می شود. این دارو سبب رشد استخوان جدید می‌شود. عوارض جانبی آن حالت تهوع ، سرگیجه و گرفتگی عضلات ران است.
چه مقدار کلسیم نیاز دارم؟
شما قبل از یائسگی هر روز به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارید. بعد از یائسگی اگر استروژن مصرف می‌کنید هر روز به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارید. اگر استروژن مصرف نمی‌کنید هر روز به 1500 میلی گرم کلسیم نیاز دارید.
معمولا بزرگترین حجم گرفتن کلسیم از غذا است. منابع خوب کلسیم، فرآورده‌های لبنی بدون چربی و کم چرب هستند. از دیگر منابع کلسیم شامل باقلا خشکیده، ماهی ریز(ساردین) و کلم بروکلی است.
اگرشما با خوردن غذا کلسیم کافی را نگیرید. ممکن است پزشک به شما قرص کلسیم پیشنهاد کند. آن را در بین وعده های غذایی یا با شیر مصرف کنید. ویتامین D و لاکتوز (قند طبیعی شیر) به بدن شما در جذب کلسیم کمک می‌کند.
روش‌های قوی نگه داشتن استخوان‌ها
ورزش
رژیم غذایی متعادل که دست کم روزانه حاوی 1000 میلی گرم کلسیم باشد.
رک سیگار. کشیدن سیگار باعث تشدید پوکی استخوان می‌شود.
با پزشک خود در مورد "درمان جایگزینی هورمونی" یا HRT پس از یائسگی و
یا داروهای پیشگیری و درمان کننده پوکی استخوان مشورت کنید./ح
