به گزارش گروه ویژه نامه نوروزی باشگاه خبرنگاران؛ جنگل به عنوان یکی از مظاهر زیبای طبیعت، گردش گاه مناسبی در فصل بهار به شمار می آید. جنگل نوردی نیز مانند کوهنوردی از لذتی خاص برخوردار است. لذت‌هايي مثل گوش كردن به آواز پرندگاني كه نمي‌شناسيد يا زمزمه مبهم جريان آب رودخانه يا خش خش برگ‌هايي كه روي آنها پا مي‌گذاريد، تماشاي مه رقيق صبحگاه كه روي سر درختان سبز و بلند دست نوازش مي‌كشد، دست كشيدن روي پوست مرطوب درختان، استشمام بوي برگ‌هاي سبز و نشستن روي كنده يك درخت و نوشيدن چاي خوش‌عطر و داغ، رها شدن از همه فكرهايي كه دلواپس يا بي‌حوصله‌تان كرده‌اند و سرانجام يكي شدن با زيبايي محض طبيعت.

9 درصد از مساحت ايران جنگل است و گردش در آن را تجربه كنيد؛ اما قبل از آن كه راه بيفتيد، توصيه‌هاي ما را درباره جنگل‌نوردي بخوانيد. اين كه جنگل‌نوردي، هم نوعي ورزش و فعاليت فيزيكي به حساب مي‌آيد و هم آرامش روحي به شما مي‌بخشد، واضح است و به همين دليل ما از ارائه پژوهش‌هاي صورت گرفته در اين زمينه كه به بررسي تاثير شگفت‌انگيز گردش در طبيعت و بخصوص جنگل بر روحيه، قدرت تفكر، هوش و خلاقيت انسان‌ها مي‌پردازند، صرف‌نظر مي‌كنيم و بلافاصله سراغ نكات كليدي مي‌رويم كه براي جنگل‌نوردي بايد آنها را در نظر داشته باشيد.

ایران در نیم کره شمال و منطقه معتدل قرار دارد. تقسیم بندی جنگل های ایران به ترتیب زیر است:
1. جنگل های شمالی حاشیه دریای خزر:
این منطقه تحت تأثیر آب و هوای خزری بوده و از پر ارزش ترین جنگل های ایران به حساب می آید. مهمترین گونه های این منطقه که ارزش صنعتی زیادی دارد عبارتند از: راش، گردو، ملچ، آزاد، توسکا، ممرز و سرخدار.
2. جنگل های حوزه زاگرس:
این حوزه از سردشت در استان کردستان آغاز و به کوه دنا در استان فارس ختم می شود. گونه اصلی این جنگل ها بلوط بومی ایران است.
3. جنگل های حوزه ارسباران:
این حوزه در آذربایجان شرقی واقع شده و شباهت جزئی با کرانه دریای خزر دارد.
4. جنگل های حرا:
در سواحل کم عمق خلیج فارس در محدوده بندر عباس و جزیره قشم جنگل های گرمسیری حرا قرار دارد. این جنگل ها در هنگام مد تا نیمه زیر آب می روند و به هنگام جزر سر از آب بیرون می آورند. از آب شور دریا تغذیه می کنند و از نظر داروسازی و تغذیه دام اهمیت دارند.

لوازم حياتي جنگل‌نوردي
براي گردش در جنگل به لوازمي نياز داريد كه همراه نبردن هر يك از آنها، جنگل‌نوردي را برايتان دشوار مي‌كند. اين وسايل عبارتند از كفش‌هاي ساق‌دار كوهنوردي، جوراب‌هاي ضخيم غيرنايلوني، چراغ قوه، طناب، بطري‌هاي آب، جعبه كمك‌هاي اوليه كامل، قطب‌نما، نقشه، چادر براي اقامتي چندروزه، وسايل پخت غذا، چاقو و زيرانداز.
پيش از جنگل‌نوردي به هر يك از اعضاي خانواده يك سوت بدهيد. از همان سوت‌ها كه داور‌ها به گردنشان مي‌اندازند. به آنها هشدار بدهيد كه فقط در مواقع خطر از آن استفاده كنند. مي‌گوييد سوت لزومي ندارد، چون اين روزها تلفن همراه داريم. نه، اشتباه مي‌كنيد. به آنتن‌دهي تلفنتان فكر كرده‌ايد يا به زماني كه بايد صرف گرفتن شماره تلفن شود؟
اگر به محلي مي‌رويد كه از امنيتش مطمئن نيستيد يا احتمال مي‌دهيد در آن حيوانات وحشي وجود داشته باشند، وسايلي براي دفاع از خود همراه داشته باشيد.
به هيچ وجه كفش‌هاي كتاني كهنه را براي جنگل‌نوردي انتخاب نكنيد، احتمال پيچ خوردن مچ پاي شما در اين كفش‌ها بيشتر است.
وقتي باران مي‌بارد
اگر قرار است يكي از روزهاي تعطيل را به جنگل‌نوردي اختصاص دهيد، پيش از آن‌كه راه بيفتيد از وضعيت هوا در آن روز مطلع شويد و اگر يك جنگل‌نورد حرفه‌اي نيستيد، در صورت باراني بودن هوا، برنامه آن روز را لغو كنيد.

شايد فكر كنيد باران در جنگل نبايد چندان خطرناك باشد، اما اشتباه مي‌كنيد؛ نخستين خطري كه در بارندگي تهديدتان خواهد كرد، صاعقه است به ياد داشته باشيد كه پنهان شدن زير درخت هنگام صاعقه، يعني قايم شدن در پمپ بنزين هنگام آتش‌سوزي. درختان هادي جريان برق هستند و پناه گرفتن زير آنها هم احتمال صاعقه زندگي را بيشتر مي‌كند و هم ممكن است درختان پوسيده يا پوك روي شما سقوط كنند.

خطر دوم احتمال طغيان رودخانه در جنگل يا وقوع سيل در آن است، بويژه جنگل‌هايي كه روي شيب قرار دارند. در اين شرايط با آغاز بارندگي مسير حركت خود را از دره يا مسير رودخانه به سمت بالاي شيب تغيير دهيد.

در جنگل چه بخوريم، چه نخوريم؟

ميوه‌ها و گياهاني را كه نمي‌شناسيد نخوريد، بخصوص روي گزينه خوردن قارچ‌هاي جنگلي خط قرمز بكشيد.

آب در جنگل كمتر پيدا مي‌شود و اگر هم پيدا شود، معمولا از نظر بهداشتي به هيچ وجه قابل اعتماد نيست، بنابراين پيش از آغاز جنگل‌نوردي چند بطري آب با خود برداريد. اگر قرار است يكي از وعده‌هاي غذايي را در جنگل صرف كنيد، حتما كاغذهاي آلومينيومي همراه داشته باشيد. شما مي‌توانيد با پيچيدن اين كاغذها دور مواد غذايي و قرار دادن در آتش گرمشان كنيد. بد نيست بدانيد جنگل‌نورد‌هاي حرفه‌اي، تخم‌مرغ‌هايشان را با گل نمدار مي‌پوشانند و روي آتش مي‌پزند و به آرد، آب اضافه مي‌كنند و آن را دور چوب مي‌پيچند و روي آتش مي‌گيرند تا نان دستپخت خودشان را بخورند.

چطور آتش برپا كنيم؟

شما براي غذا پختن به آتش نياز داريد، اما خيلي از مردم هنوز
بر پا كردن آتش در جنگل را بدرستي ياد نگرفته‌اند. در خيلي از فيلم‌ها مي‌بينيد كه كسي با روش اصطكاكي (قرار دادن يك شاخه ميان دو دست و چرخاندن سريع آن براي داغ شدن) آتش بر پا مي‌كند، اما تجربه به ما نشان داده كه اين روش معمولا كارآمد نيست!

براي درست كردن آتش، بهتر است محلي امن و دور از گياهان و برگ‌هاي خشك را انتخاب كنيد. مي‌توانيد با سنگ، پناهي براي محافظت از آتش در برابر باد بسازيد يا در زمين گودالي بكنيد و آتش را در آن روشن كنيد.بعضي‌ها تصور مي‌كنند هرچه هيزم بيشتري انباشته كنند، آتش بهتري بر پا خواهند كرد؛ در حالي كه فراواني چوب، آتش را خفه مي‌كند. آتش را آرام آرام باد بزنيد تا اكسيژن لازم به آن برسد.

اگر از حمله حيوانات وحشي نگران هستيد و قصد داريد آتش را تا صبح روشن بگذاريد، حتما به نوبت كنار آن نگهباني دهيد و صبح از خاموش كردنش كاملا مطمئن شويد.

حرفه‌اي چادر بزنيد

براي چادر زدن در جنگل، چند نكته را در نظر داشته باشيد؛ اول اين كه درخت‌ها در شب دي اكسيد كربن توليد مي‌كنند، بنابراين احتمال دارد با چادر زدن زير آن مسموم شويد.

هميشه احتمال سقوط اشيايي مثل سنگ روي چادر را در نظر بگيريد و آن را با رعايت فاصله‌اي نسبتا زياد از حريم رودخانه و دور از شيب برپا كنيد. اين نكته را در نظر داشته باشيد كه گاهي حتي با بستن زيپ‌ چادر هم نمي‌توانيد از وارد نشدن برخي حشرات ريز مثل مورچه‌ها مطمئن باشيد.

اگر واقعا برايتان مهم است كه حشرات خوابتان را آشفته نكنند، براي برپا كردن چادر، محلي را انتخاب كنيد كه در آن حشرات كمتري وجود داشته باشند. براي فراري دادن حشرات از سم يا سوخت‌هايي مثل بنزين استفاده نكنيد. اين روش‌ها هم به طبيعت آسيب مي‌زنند هم به شما.

رعايت ادب در مهماني جنگل واجب است

ورود به هر محيطي اصول و قواعدي دارد. اگر قرار باشد شما مهمان خانه يكي از آشناها شويد، ناچاريد قوانينش را رعايت كنيد. براي مثال با پوششي مناسب و در محدوده زماني كه او تعيين كرده است، به خانه‌اش مي‌رويد، هر جايي سرك نمي‌كشيد و به خودتان اجازه نمي‌دهيد داخل خانه زباله بريزيد. اين اصول را قبول داريد؟ پس چگونه است كه اگر مهمان جنگل شويد، آنها را ناديده مي‌گيريد؟!

مهمان جنگل شدن هم اصولي دارد كه ما در اين بخش از گزارش، به تعدادي از آنها اشاره مي‌كنيم:

درخت، دفتر خاطرات نيست: روي پوست درختان حكاكي نكنيد، شاخه‌هايشان را نشكنيد.

آتش مساوي است با فاجعه: واقعا خيلي سخت است پس از آن كه غذا يا خودتان را با آتش گرم كرديد آن را با پاشيدن آب يا خاك خاموش كنيد؟! هرگاه خواستيد آتش را به حال خود رها كنيد، فقط كافي است تصاوير جنگل‌هاي زغال شده كشورمان را كه بارها در سال جاري با آتش جنگيدند به ياد آوريد.

شيشه‌ها را جا نگذاريد: گاهي پيش آمده است كه با برخي ناواردها در جنگل‌نوردي همراه شده‌ايم، بعضي از آنها كه ادعاي حفاظت از محيط‌زيست دارند زباله‌ها را تفكيك مي‌كنند يعني زباله‌هاي پلاستيكي را با خود حمل مي‌كنند و ظرف‌هاي شيشه‌اي شكسته يا بطري‌هاي شيشه‌اي استفاده شده را در طبيعت جا مي‌گذارند! ما نمي‌دانيم اين رسم از كجا آمده، اما باور كنيد يك تكه شيشه مي‌تواند مانند ذره‌بين نور خورشيد را متمركز كند و به اين ترتيب برگ‌هاي زيرش آنقدر داغ شوند كه آتش بگيرند و اين شايد آغاز يك آتش‌سوزي وسيع باشد.

اگر از حاشيه جنگل جلوتر برويد، برهم زدن سكوت و آرامش آن خطرناك‌تر مي‌شود. مسلما آنجا گاوي به شما حمله نمي‌كند، اما حيوانات خطرناك‌تري منتظرتان هستند./ ق پ

ویژه نامه نوروز باشگاه خبرنگاران را اینجا ببینید