به گزارش سرويس علمي،‌ پزشكي باشگاه خبرنگاران؛ زخم‌هاي آفتي مي‌تواند بسيار دردناك بوده و با فعاليت‌هاي روزمره بيمار تداخل ايجاد نمايد. از طرف ديگر اين زخم‌ها مي‌توانند آزار اندكي را براي بيمار ايجاد نمايند.

آفت دهان چيست؟
آفت نوعي از زخم‌هاي دهان محسوب مي‌شود. برخي اصطلاحات متداول كه براي اين زخم‌ها به كار مي‌رود عبارتند از: زخم‌هاي كوچك راجعه آفتي و نيز استوماتيت آفتي راجعه.

علت ايجاد آفت چيست؟
مكانيسم دقيق ايجاد آفت هنوز به درستي روشن نيست. ولي به نظر مي‌رسد واكنش‌هاي ايمني بدن بيمار در ايجاد آن دخيل باشد. زخم‌هاي آفتي وقتي ايجاد مي‌شوند كه به دلايل نامشخص سيستم ايمني بيمار وجود يك مولكول ناشناخته را اعلام مي‌دارد. حضور اين مولكولها باعث حمله لنفوسيت‌ها خواهد شد. (همانند حمله همين سلولها به بافت پيوند شده به بيمار). نتيجه اين فرآيند پيدايش زخم‌هاي آفتي خواهد بود.

چه عواملي باعث پيدايش آفت دهان مي‌شوند؟
عوامل مختلفي باعث پيدايش زخم‌هاي آفتي مي‌شوند. هر يك يا تركيبي از اين موارد مي‌تواند در پيدايش زخم‌هاي آفتي نقش داشته باشد:
1 - استرس‌هاي روحي رواني(مثلاًافزايش زخم‌هاي آفتي نزديك امتحانات دانشجويان)
2 - كمبودهاي ويتاميني (مثلاً كمبود ويتامين‌هاي B1, B2, B6, Bو C)
3 - كمبود ساير مواد تغذيه‌اي: مثل كمبود روي, اسيد فوليك, آهن, كلسيم, سلنيم
4 - آلرژي (حساسيت): مثلاً آلرژي‌هاي غذايي(مثل آلرژي به گلوتن و يا ميوه‌هائي مثل ليمو, پرتقال, سيب, گوجه‌فرنگي و يا توت‌فرنگي, پنير و ساير لبنيات, شكلات, گردو)و يا, افزودني‌هاي خوراكي(مثل سينامون آلدئيد و يا بنزوئيك اسيد)و يا ساير مواد مثل آدامس, مواد دندانپزشكي, داروها و غيره
5 - تغييرات هورموني: مثلاً افزايش زخم‌هاي آفتي در خانمها در زمان عادت ماهيانه و يا كاهش زخمهاي آفتي در دوران بارداري
6 - مسائل ژنتيكي: شيوع بيشتر آفت در فرزندان بيماران مبتلا در مقايسه با افراد سالم
7 - عوامل عفوني
8 - شرايط پزشكي خاص و بيماريهاي مشخص مثل اختلال عمل نوتروفيلي, بيماري بهجت, بيماري التهابي روده, بيماري سيلياك و كراون و بيماران مبتلا به ايدز
9 - خمير دندانها يا دهانشويه‌هاي حاوي سديم لوريل سولفات (SLS)
10 - تروما يا آسيب به مخاط دهان (مثلاً تحريك مخاط در اثر يك دندان تيز يا بعضي غذاها)

داروها: مثل داروهاي ضدالتهاب غير استروئيدي, بتابلاكرها, داروهاي شيمي‌ درماني كه همگي ارتباطي با بروز آفت‌هاي دهان دارند.

درمان آ‏فت دهان
هرچند درمان قطعي براي آفت وجود ندارد ولي روشهايي هست كه در كاهش مدت زمان حضور زخم و نيز كاهش درد و ناراحتي بيمار مؤثر است.
1- استفاده از خميردندانهايي كه حاوي سديم لوريل‌سولفات نباشند.
2- استفاده از محصولاتي كه مثل Orabase با ايجاد يك لايه محافظ روي زخم‌ها مانع تحريك آنها توسط عوامل محيطي مي‌شوند.
3- محصولات بي‌حس كننده موضعي (مثل ليدوكائين, بنزوكائين)
4- داروهاي ضدباكتريايي (مثل سولفات مس و ...)
5- داروهايي كه سطح زخم‌هاي آفتي را شستشو مي‌دهند (مثل پراكسيد هيدروژن و كار با ميدپراكسيد)
6- تركيب شير منيزي و ديفن‌هيدرامين با نسبت مساوي 4 تا 6 بار در روز
7- داروهاي گياهي: برخي عصاره‌هاي گياهي باعث تخفيف علائم بيماران آفتي مي‌شوند
8- مصرف مرتب وروزانه ماست كه محتوي لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس باشد
9- كاهش عوامل آسيب زننده(تروماتيك) دهان مثل دندانهاي شكسته, جرم زياد, پركردگي‌هاي تيز و ...
10- رعايت بهداشت دهان به صورت دقيق و منظم
11- عدم مصرف غذاهايي كه ايجاد آفت را تشديد مي‌نمايند. (مثل غذاهاي آلرژيك)
12- درصورت كمبود تغذيه‌اي بايستي مكمل مولتي‌ويتامين مصرف شود.
13- عدم مصرف غذاها و مايعات محرك مثل آب‌ليمو يا رب‌گوجه‌ و ...
14- كاهش استرس
15- داروهاي ضدالتهابي كه توسط پزشك تجويز مي‌شوند: مثل آفتازولAphthasol, Kenalog in orabase كه همان تريامسينولون استونايد بوده و به نام تجاري Adcortyl در بازار ايران وجود دارد.
16- داروهاي مهاركننده كلاژناز مثل تتراسايكلين و Peridex يا كلرهگزيدين گلوكانات .درمان با كلرهگزيدين مي‌تواند سرعت بهبود زخم‌هاي آفتي را بهبود بخشد./ح