به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران؛ از 180 رودخانه شناسنامه دار موجود در كشور سهم كهگيلويه و بويراحمد چهار رودخانه است ؛ رودخانه هـاي بشار در شهرستان بويراحمد به مركزيت ياسوج ، مارون در كهگيلويه به مركزيت دهدشت ، زهره در گچسـاران به مركزيت دوگنبدان و خيرآباد بطور مشترك در گچساران ـ كهگيلويه قرار دارند كه حوزه آبريز آنان خليـج فارس است
سياوش اديپ پور ، كارشناس امور آب کهگیلویه و بویراحمد گفت بطور كلي منابع آلوده كننده اين چهار رودخانه به پنج دسته تقسيم مي شـوند : فاضلاب شهـري و روستايي ، كشاورزي ، فاضلاب بيمارستاني ‌، صنعتي و پسماندهـاي وارد شده به رودخانه ها ، هر كدام تأثيرات منفي و مخرب خاص خود را بر اكوسيستم رودخانـه ها و محيـط اطـراف آنان دارد .
او افزود رشد روزافزون مراكز شهري، صنعتي ، كشاورزي و افزايش جمعيت در حوزه آبريز رودخانـه‌ها هم يكي از عوامل تهديدكننده محيط زيست رودخانه‌ها بشمار مي‌رود .
مصلح مديرعامـل آب منطقه اي كهگيلويه و بويراحمد هم با بيان اينكه فعاليت و ساخت كارخانه هاي شـن و ماسـه و برخي واحدهاي صنعتي درحاشيه روخانه هاي استان غيرقانونـي است گفت: بدون شك چنانچه در زمينه انتقال كارخانـه هاي سنگ شكن درحاشيه رودخانه ها چاره‌اي انديشه نشود سالانه بيش ازيك ‌ميليارد ريال از حـق و حقوق بيت المال و دولت تضييع خواهد شد .
مسلم عارف پور ، كارشناس محيط زيست  هم مي گويد: ورود آلاينده ها به رودخانه موجب مي شود كه رنگ آب اين رودخانه به تيرگي بگرايد و مانع رسيدن نور به درون رودخانه و مانع عمل فتوسنتز گياهان و در نتيجه مرگ آبزيان مي شود .
رودخانه بشار با دبي 18 و 55 مترمكعب بر ثانيه در بخش سردسيري استان يعني شهرستان بويراحمد جاري است ؛ طول اين رودخانه 115 كيلومتر و وسعت نزديك به سه هزار كيلومترمربع است كه از حـدود 60 درصد وسعت شهرستان بويراحمد عبور كرده و يكي از سر شاخه‌هاي مهم و اصلي كارون به حساب مي‌آيد .
مهمترين منابع توليدآلايندهاي اين رودخانه فاضلاب صنعتي، مازاد آب كشاورزي، روان آب هاي كشاورزي ، فاضلاب و پسماندهاي بيش از 300 روستا و 2 شهر هستند بطوريكه در حاشيه اين رودخانه نزديك به 20 واحد صنعتي وجود دارد كه توليد زباله صنعتي سالانه اين واحدها معادل 59 هـزار و 826 تـن درسـال محاسبه شده است .
همچنين وسعت اراضي زيركشت در حاشيه رودخانه بشـار حدود 15 هزار هكتار است كه موجب مي‌شود در معرض آلودگي آلاينده‌هاي كشاورزي قرار گيرد .
به گفته كارشناس امور آب شهرستان كهگيلويه رودخانه مارون با طول تقريبي156 كيلومتر ( مساحـت 2 هـزار و 746 تا ايستگاه ايدنك در شهـر لنده ) هم به عنوان يكي ديگر از رودخانه‌هاي مهم ، در شهـرستـان كهگيلويه جريان دارد و آورد آب آن هزار و 630 كيلومترمربع و دبي سالانه آن هفت و 51 مترمكعب در ثانيه است .
سياوش اديب پور افزود : وسعت اراضي زيركشت در حاشيه رودخانه مارون هم بيش از 18 هزار هكتـار اسـت و انواع ضايعات كشاورزي و واحدهاي شن و ماسه به اين رودخانه سرازير مي‌شود .
او در ادامه گفت : در حاشيه اين رودخانه پنج كارخانه سنگ شكن فعال و يك كارخانه سنگ شكـن هم در حـال راه اندازي است و يك كارخانه آسفالت وجود دارد ؛ همچنين در مسير عبور اين رودخانه يك شهـر ( لنـده ) و بيش از 100 روستا قرار دارد كه آلاينده‌هاي كشاورزي و فاضلاب شهري و روستايي را روانه آن مي‌ كنند .
به گفتـه محمد مصلح كارشناس امور آب شهرستان گچساران رودخانه زهره در حوزه آبريز خليـج ‌فارس و درياي عمان قرار دارد طول تقريبي آن 275 كيلومتر و مساحت آن هفت هزار و 460 كيلومترمربع است كه 3 هزار و 518 كيلومترمربع آن در استان است ؛ همچنين ميانگين دبي سالانه اين رودخانه پنج و 55 متـرمكعب در ثانيه است كه در شهرستان گچساران جريان دارد .
او افزود در حاشيه اين رودخانه هم تعدادي واحد صنعتي، يك شهر و تعدادي روستا وجود دارد و وسعت اراضي زيركشت آن حدود 19 هزار 961 هكتار است .
محمد مصلح گفت :دررودخانه زهره هم انواع پسمانده‌هاي شهري، صنعتي ونخاله‌هاي ساختماني مشاهده مي‌شود كه ميزان فاضلاب ورودي به اين رودخانه 2ميليون و 216 هزار و 949 مترمكعب در ماه است .
مصلح ، با بيان اينكه رودخانه خيرآباد كه در حوزه آبريز درياي عمان واقع شده و چهارمين رودخانه مهم استان بشمار مي‌رود افزود: اين رودخانه داراي طول تقريبي 100 كيلومتر و دبي سالانه يك و 29 مترمكعـب در ثانيه است و در شهرستان‌هاي كهگيلويه و گچساران جريان دارد .
او ، همچنين گفت حاشيه اين رودخانه هم 10 واحد صنعتي و خدماتي ، 2 شهر و تعـدادي روستـا قـراردارد و وسعت اراضي زيركشت آن حدود 17 هزار 659 هكتار است و از جمله پسماند‌هـاي ورودي به رودخانه خيرآباد مي‌توان به انواع ضايعات كشاورزي ، واحـدهاي شـن و ماسـه و پسماند‌هاي شهري اشاره كرد كه حجم ورودي فاضلاب آن 763 هزار 260 مترمكعب در ماه است .
مديركل حفاظت محيط زيست كهگيلويه ‌و بويراحمد در زمينه آلودگي رودخانه‌هاي اين استان گفت: بيشترين مشكل محيـط زيستي رودخانه‌ها مربوط به آلودگي‌هاي با منشاء خشكي است و بسياري از آلاينده‌ها با منشـاء خشكي مانند پسـاب‌هاي كشـاورزي شامـل سموم دفع آفات ، حشره كش‌ها و عناصـر فلزات سنگين هم وارد رودخانه‌هاي اين استان مي‌شوند همچنين تقريبا همه فاضلاب‌ شهري با تصفيـه يابدون تصفيـه وارد رودخانه‌ها مي‌شوند . پورشيرزادگفت: از جمله راهكارهاي كاهش آلودگي ‌رودخانه‌ها مي‌توان‌به‌ايجادتصفيـه‌خانـه‌هاي مناسب بـراي صنايع و ايجاد حوضچه‌هاي مناسب براي به استاندارد رساندن كدورت ناشي از صنايعـي مانند سنگ شكـن‌هـا اشاره كرد .
او ، با تاكيدبراينكه لازم است صنايع با فاصله مناسب ازبستر رودخانه‌ها قرارگيرند افزود يكي ديگراز راهكارهاي كاهش آلاينده‌ها تلاش صنايع براي گرفتن گواهينامه ايزو 14 هزار براي استانداردهاي محيط زيستي است .
به گفته پورشيرزاد ، براي كاهش آلاينده تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب شهري مي‌توان سيستم UV برسر راه خروجي تصفيه‌خانه‌ها قرار داد .
سياوش اديپ پور كارشنـاس امور آب هم راهكارهـاي زير را براي جلوگيـري از آلودگـي آب رودخانـه مفيـد مي داند : ايجاد حوزچه ترسيب ( رسوب گير ) ، استفاده از سامانه آب پاش بر روي نوارهـاي حمـل ماسه حين فرآيند كار ، كاشت درختان سازگار با محيط زيست ، رعايت فواصل قانوني با سكونتگاه ها و رودخانه ها و جاده ها ، نصب تابلوهايي در طول مسير رودخانه با درج عبارت هايي مانند ( ريختن زباله ممنوع ) يا ( ريختـن زباله و نخاله تحت پيگرد قانوني قرارمي گيرد) و آموزش عمومي محيط زيست ازطريق رسانه ها باتاكيدبر نمايان كردن اثرات سوء ريختن زباله فاضلاب ، ايجاد شبكه جمع آوري فاضلاب در مناطق سنگلاخ و شيبـدار شهر به منظور جلوگيري از ورود فاضلاب ، هشدارهاي كتبي به خانوارهاي مستقر در اطراف رودخانه مبني بر نريختن زبالــه ،هشدارهاي كتبي به مصالح فروشان و كارخانه هاي مستقر در كنار رودخانه ، تعيين محل هاي خاص براي تخليه نخاله هاي ساختماني /س