به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران، حدود 50 درصد وزن بدن را آب تشكيل مي دهد كه اين ميزان در بدن ورزشكاران به دليل عضلاني بودن بيشتر است، آب به عنوان حامل بسياري از مواد مغذي، بستري جهت انجام فعاليت هاي بيولوژيك و عاملي براي تنظيم حرارت دروني در بدن نقش دارد.
باتوجه به ميزبان بالاي سوخت و ساز بدن در ورزش كاران، اين افراد از گروه هاي در معرض خطر كمبود آب هستند و در چنين شرايطي تامين و تكميل ذخاير مايعات بدن از اهميتي خاصي برخودار است.

* تعريق و ميزان آب آشاميدني مورد نياز ورزشكار
كم آبي بدن باعث ايجاد خستگي و گرما زدگي و در نهايت باعث كاهش عملكرد و افزايش خطر بيماري قلبي مي شود، حتي از دست دادن مقدار خيلي كمي از آب بدن (يك درصد وزن بدن) مي تواند عملكرد ورزشكار را تا حد زيادي با افت مواجه كند.
نسيبه نيكروش، دبير كميته تغذيه و بهداشت فدارسيون پزشكي ورزشي در اين باره گفت: وقتي ورزشكار عرق مي كند در مرحله اول آب موجود در خون او و سپس آب خارج سلولي كاهش مي يابد، اين كمبود اب باعث افت عملكرد بدن ورزشكار و در نهايت موجب كاهش حجم خون مي شود.
نيكروش ادامه داد: در اين مواقع بدن سعي مي كند از عضلات فعال و ارگان هاي حياتي حمايت كند در نتيجه ضربان قلب افزايش مي يابد.
با توجه به اين كه وضعيت فيزيكي ورزشكاران با هم متفاوت است ميزان عرق كردن و برنامه تمريني آن ها هم متفاوت بوده و به همين جهت توصيه كردن يك برنامه كلي مصرف آب به ورزشكاران غير ممكن است.

*ورزشكار چه مقدار عرق مي كند
اغلب ورزشكاران به درستي نمي دانند چه مقدار عرق مي كنند و چطور بايد به سرعت آب از دست رفته بدن خود را جبران كنند
به عنوان مثال يك فوتباليست در طول ورزش به خصوص در آب و هواي گرم ميزان قابل توجهي آب از دست مي دهد.
ورزشكاري كه بداند چه اندازه عرق كرده است مي داند به چه اندازه مايعات نياز دارد.
البته ميزان عرق كردن بسته به آب و هوا و شدت تمرينات دارد.
در صورتيكه ورزشكار نتواند مايعات از دست رفته از طريق عرق در طول تمرين راجبران كند، كم آبي بدن و خستگي غير قابل اجتناب خواهد بود.
نيكروش دراين رابطه اظهار داشت: براي جبران كم آبي بايد ورزشكار قبل از ورزش و بعد از ان خود را اندازه گيري كرده و در جايي وزن خود را ثبت كند، چرا كه از دست دادن 2 درصد از مايعات بدن (حدود 2 كيلوگرم براي يك ورزشكار 80 كيلوگرمي) عوارض جدي و خطرناكي براي وي دارد.
وي ادامه داد: كم آبي در بدن ورزشكار باعث افزايش خطر آسيب ديدگي، خطر بيماري ناشي از گرما زدگي شود كه از علائم هشدار دهنده كم آبي سردرد، خستگي، ضعف، گرفتگي عضلات، گيجي و عصبانيت هستند كه در صورت ادامه پيدا كردن اين علائم تهوع، استفراغ، سرد شدن غير طبيعي و از دست دادن هوشياري و د رنهايت شوك گرمايي را به همراه خواهد داشت.

* پيشگيري از كم آبي
نوشيدن مايعات قبل، حين و بعد از ورزش مي تواند باعث پيشگيري از كم آبي شود.
آب، آب همراه با طعم دهنده ها و نوشيدني هايي همراه با تركيبات كربوهيدرات ها و املاح از جمله نوشيدني هايي هستند كه ورزشكاران هر كدام بنابر سليقه خود و نوع تمرين در طول ورزش از آن استفاده كنند.
نوشيدني هاي ورزشي
آب نمي تواند همه آنچه را كه در طول عرق كردن از بدن يك ورزشكار از دست رفته است جبران كند، چرا كه الكتروليت ندارد و يك ورزشكار در طول تمريني الكتروليت هاي نظير سديم و پتاسيم را طي ورزش كردن از دست مي دهد.
همچنين آب به دليل اين كه هيچ نوع كربوهيدراتي ندارد منبع انرژي نيست پس نمي تواند به باز سازي عضلات از دست رفته كمك كند.
از اين رو بعضي از شركت هاي مواد غذايي نوشيدني هايي توليد كرده اند كه حاوي موادي از جمله كربوهيدرات و نمك هايي نظير سديم و پتاسيم و طعم دهنده هاي مناسب اس تا ورزشكاران با مصرف آن بتواند مواد از دست رفته ي بدن خود را تامين كند.
نيكروش گفت: برخلاف آب، نوشيدني هاي ورزشي حاوي كربوهيدرات ها هستند كه به بازسازي ذخاير قند عضلات و توليد انرژي بيشتر براي مبارزه با خستگي به بدن ورزشكار در طول تمرين كمك مي كنند.
وي افزود: نمك هاي نظير پتاسيم و سديم كلر در طول تمرين بوسيله عرق كردن از بدن ورزشكار دفع مي شود كه با مصرف نوشيدني هاي ورزشي اين املاح جايگزين مي شود و باعث تحريك حس تشنگي مي شود و در نهايت به ورزشكار كمك مي كند تا مايعات بيشتري بنوشد.

* شير بهترين نوشيدني ورزشكاران
به تازگي دانشمندان تحققي انجام داده اند كه در آن مشخص شده، شير بهترين نوشيدني مكمل براي بعد از ورزش است حتي بيشتر از نوشيدني هاي ديگر ورزشي مي تواند به بهبود وضعيت بدن بعد از فعاليت هاي سنگين كمك كند.
به عقيده برخي از دانشمندان شير بهترين نوشيدني براي ساخت دوباره عضلات است، . طبق تحقيقات انجام شده، ورزشكاران كه بعد از تمرين كردن، شير مي نوشند قادرند در نوبت هاي بعدي ورزش زمان طولاني تري را نسبت به افرادي كه آب يا نوشيدني هاي ورزشي مي نوشند، صرف فعاليت هاي بدني كنند.

*شير شكلات به بازسازي ماهيچه ها كمك مي كند.
طبق پژوهش هاي اخيري به نقل از پايگاه اينترنتي ماراتون بابيل، شير شكلات براي ساخت ماهيچه، تامين دوباره سوخت ماهيچه اي، حفظ و نگهداري از بافت هاي ماهيچه اي و انجام تمرينات بعدي مفيد و سودمند است و اين نوشيدني بعنوان يك جايگزين تغذيه اي اقتصادي به جاي ساير نوشيدني هاي ورزشي نيروزا و مغذي به ورزشكاران توصيه مي شود، مطالعات علمي در رشته هاي ورزشي مختلف مانند فوتبال، بسكتبال و دوچرخه سواري نشان مي دهد ورزشكاراني كه مايعات كافي مي نوشند عملكرد بهتري دارند و ورزشكاران نيز اغلب به دنبال پيدا كردن تركيباتي هستند كه باعث بهبود عملكرد ورزشي آنان شود./ق

گزارشي از طيبه خزاعلي