به گزارش باشگاه خبرنگاران و به نقل از روابط عمومی جشنواره فیلم فجر، مجتبی اسدی‌پور یکی از کارگردان فیلم «فیلادلفی» در گفت‌وگو با خبرنگار ستاد خبری، از اولین تجربه مشترک فیلم‌سازی خود گفت. اسدی‌پور با اشاره به این مطلب که مسلما کار مشترک به خصوص در زمینه کارگردانی کار دشواری است، افزود: ما سعی کردیم به نگاه مشترکی در معنا و هدف، برای تولید برسیم. زمانی که این اشتراک نگاه ایجاد شد، وظایف را تقسیم کردیم تا روند صحیح و سریع را در مراحل تولید سپری کنیم.

با توجه به این که فضای کار مشترک در هر زمینه ای سخت و دردسرساز است، در مقوله کارگردانی، آن هم برای نخستین تجربه بلند سینمایی چطور توانستید به نقطه نظر مشترک برای پیشبرد کار و هماهنگی در کار گروه عوامل رسیدید؟

شاید یکی از مهمترین مسائل این بود که گروه یک نفر از ما را به عنوان تصمیم گیرنده بشناسند که نظرات را بیان می کند. در این مورد مشخص، افراد گروه با درک شرایط موجود در این پروژه و باوری که توسط ما برای‌شان ایجاد شد، به این نتیجه رسیدند که هر کدام از ما که حرف بزند برگرفته از یک نظر مشترک است. اختلاف نظر و تفاوت سلیقه در مباحث مختلف پیش تر از آغاز مراحل تولید، بین ما حل شده بود. گرچه در طول کار در مراحل چون انتخاب بازیگران و طراحی دکوپاژ و میزانس بازهم اختلاف نظرهایی پیش می آمد و حتی تا مرحله تدوین نیز ادامه دار شد، اما مسئله مهم به سرانجام رساندن این پروژه بود.

پس شما با وجود تمام این مسائل سعی کردید که پروژه را به پایان برسانید، فکر نمی کنید با این تفکر امکان داشت به کیفیت کار لطمه وارد شود؟

رچه معتقدم که این فیلم به عنوان نخستین تجربه بلند سینمایی ام، کار رضایت بخشی نیست اما زمانی که یک پروژه را با این شرایط قبول می کنید باید خودتان را با اوضاع وقف بدهم. سعی کردیم که کار را با توجه به بضاعت های موجودش تمام کنیم. شرایطی که فیلم با وجود تهیه کننده در دو بخش خصوصی و دولتی داشت، ما را مجبور می کرد تا در انتخاب‌های‌مان برای بازیگران و عوامل، تا دکوپاژ و میزانسن‌ها محدود شویم، و ریتم ساخت را تسریع ببخشیم. زمان فیلمبرداری با نگاهی عادلانه حداقل دو ماه تصور شده بود، اما کل زمان فیلمبرداری ما حدود 30 جلسه بود. همین شرایط حاکم بر فضای کار مجبورمان کرد که خیلی اوقات از نظرات خود چشم پوشی کنیم و به بیانی، کوتاه بیاییم.

مسلما زمانی که چنین پیشنهادی از طرف تهیه کننده به شما شد می‌دانستید که کار کردن در چنین فضایی به خصوص در مقوله کارگردانی با وجود محدودیت‌ها، همراه با مشکلات و سختی‌های خاص خود خواهد بود. چرا چنین پیشنهادی را برای اولین کار سینمایی بلند خود پذیرفتید؟

من با آقای جامعی ندوشن آشنایی داشتم و همکاری های بسیار کرده بودم. پیشنهاد این فیلم، با اتفاق جالبی همراه بود چرا که 80% فیلم در فضای تونل رخ می داد و این لوکیشن با توجه به محدودیت هایی که ایجاد می کند و دشواری‌هایش تا به حال در سینمای ایران تجربه نشده بود. ما تلاش کردیم ریتم خوبی را برای فیلم‌مان حفظ کنیم. گرچه اگر ساخت این فیلم رابه تنهایی انجام می‌دادم، و نیاز نبود که خیلی اوقات نسبت به نظرات مقابل کوتاه بیایم نتیجه بهتری حاصل می‌شد.

با توجه به شرایط خاصی که تجربه کردید، چقدر نسبت به موفقیت فیلم‌تان در جشنواره، میان مخاطبان و در نظر داوران امیدوارید؟

امیدوارم تلاشی که برای ریتم یکسان فیلم اتفاق افتاده باعث جذب مخاطبان شود. اما هیئت داوران با سخت‌گیری‌های ویژه خود مسلما این فیلم را با تمام ضعف‌هایی که من به آن اذعان دارم، با توجه به شرایط دشوارش قضاوت می‌کنند. حضور افرادی که ریزبین و سخت‌گیر هستند این امید را می‌دهد که فیلم ما در کنار فیلم‌هایی که در شرایط ایده‌آل تهیه شده است، مورد داوری قرار نگیرند. و در نهایت هم با نظرات آن‌ها، نقاط ضعف و مشکلات فیلم مشخص می‌شود و همین امر باعث می‌شود که در کارهای بعدی سعی کنم به سطح استاندارد نزدیک شوم.

نگاه‌تان به روند جشنواره امسال چگونه است؟

حضور «محمد خزاعی» به عنوان دبیر جشنواره نشان دهنده روند صحیح و نتیجه خوب است. خزاعی در هر جشنواره‌ای که حضور داشته، توانسته ذهنیت خوبی از شیوه مدیریتی خود ایجاد کند. این دوره جشنواره هم در مراحل پیش تولید خود با نظم‌تر است. جشنواره سی‌ام حرف دارد. بی‌شک استفاده صحیح و هوشمندانه از توانایی افراد ماهر بدون هیچ‌گونه جهت داشتن تصمیمات باعث می‌شود که اتفاق تازه‌ای در روند جشنواره رخ دهد.

این گفت‌وگو که نقطه نظرات مجتبی اسدی‌پور را در مورد نخستین فیلم مشترک‌اش و جشنواره سی‌ام بیان کرد، لزوم شنیدن سخنان کارگردان دیگر، اسماعیل رحیم زاده را ایجاد کرد. به همین دلیل گفته های رحیم زاده نیز در ادامه این مطلب و به منظور اجماع نظرات کارگردانانی که در یک پروژه تولید فیلم دارای سهم مشترکی بوده اند، خواهد آمد.

اسماعیل رحیم‌زاده دیگر کارگردان فیلم «فیلادلفی» در گفت‌وگو با خبرنگار ستاد خبری جشنواره فیلم فجر، ضمن اشاره به این مطلب که تا به حال تجربه مشترکی در زمینه کارگردانی فیلم نداشته ام، افزود: گرچه در بحث فیلمنامه، تجربیات مشترک متعددی داشته ام اما فضای ساخت بسیار متفاوت است و نمی توان آن ها را با هم قیاس کرد.

نخستین تجربه مشترک در مقوله کارگردانی چطور به نتیجه رسید، با وجود تجربیاتی که در کار مشترک داشته‌اید به نظر می‌رسد این فضا برای شما راحت‌تر بوده است. اختلاف نظرات و دشواری ها را چطور حل کردید؟

با وجود تجربه های مشترک، اصولا روحیه کار اشتراکی ندارم. در مقوله نویسندگی شما تنها با یک نفر دیگر روبه رو هستید و در یک فضای دو نفره می توانید به یک اشتراک نظر برسید، اما در زمینه تولید فیلم علاوه بر کسی که کنار شماست گروه ای وجود دارند که اختلاف نظرات آن ها را دچار سردرگرمی می کند. علاوه بر این وقتی فیلمنامه خود را می خواهید با کسی به شراکت بگذارید، تعصب تان بیشتر می شود. با وجود این که قبل از شروع تولید سعی کردیم در مورد شیوه پرداخت فیلمنامه به نقطه نظر مشترکی برسیم؛ اما چنین اتفاقی نیفتاد. مجتبی اسدی پور بسیار تلاش کرد که به فیلمنامه وفادار بماند و عینا شبیه به متن عمل کند، اما ما در نهایت به یک کالبد مکانیکی از فیلمنامه رسیدیم. فیلم فاقد روح جاری در متن فیلمنامه است.

با توجه به روحیه ای که از خودتان سراغ داشتید و فضایی که می شد پیش بینی کرد، چرا این پیشنهاد را پذیرفتید؟

ترجیح می دهم فعلا این قضیه مسکوت بماند تا در زمان جشنواره حاشیه ای برای فیلم ایجاد نشود.

بی توجه به فرضیه هایی که در مورد دلیل پذیرفتن چنین پیشنهادی وجود دارد، نخستین کار مشترک تان را چطور به سرانجام رساندید؟

مهمترین مسئله فیلمنامه‌ام بود که با حضور یک نفر دیگر ساخته می‌شد. تعصب در مورد فیلمنامه اولین مسئله بود. دومین قضیه‌ای که برای من مطرح بود، تجربه‌ام در این زمینه است. و حالا به اقتضای فضای کاری‌ام باید در بسیاری اوقات از آن چشم پوشی می‌کردم. گرچه به لحاظ قانونی این نخستین کار من محسوب می‌شود، اما 27 سال سابقه کاری و تجربه ساخت فیلم‌های بلند در کارنامه کاری‌ام وجود دارد. اما در این نخستین تجربه قانونی ام به عنوان کارگردان اولی در کنار نام دیگری قرار می‌گرفتم. این مسئله همراه با مشکلاتی بود که از نخستین مراحل تولید تا پایان کار وجود داشت. از انتخاب بازیگران که به مشکل جدی تبدیل شد تا انتخاب میزانسن‌هایی که پیشنهادهای مطرح شده با فضای ذهنی فیلمنامه‌ای که نگاشته بودم تفاوت فاحش داشت. هرچند در نهایت سعی کردیم با توجه به یک مقصود مشترک که همان تولید یک فیلم بود به تعامل برسیم. و از تعصب‌های نویسنده اثر بودن چشم پوشی کنم. ما کارها را تقسیم کردیم تا روند تولید بهتر پیش رود. آن چه که در نهایت تولید شد با توقع من فاصله بسیار داشت و باید فیلم بهتری از آب درمی آمد.

در حرف هایتان اشاره کردید که برای تعامل تان، کارها را تقسیم کردید. منظورتان از این تقسیم کار چیست؟

بخش‌های مختلف بین ما تقسیم شد. قرار بر این شد که برخی سکانس ها با حضور من فیلمبرداری شود و در این زمان آقای اسدی پور سکانس های قبلی را آماده کنند و بالعکس.

تهیه کننده کار چطور به این نظر رسید که چنین تجربه مشترکی را رقم بزند؟

آقای جامعی ندوشن بعد از 5 سال وقفه، تصمیم داشتند این فیلم را به سرانجام برسانند. بی‌شک او هم تصمیم داشت کار مطلوب و درخوری تولید شود، اما برخی شرایط حاکم این اتفاق را محقق نکرد. یکی از جدی‌ترین مشکلات زمان تولید ما کمبود بودجه‌ای بود که گریبان‌گیرمان شد. علاوه بر وعده‌های بسیاری که از طرف ارگان‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری به ما شده بود، تنها سینمای تجربی با حمایت خود در این راه ما را یاری کرد. همین مسئله محدودیت‌های ما را افزایش داد، و ما را در انتخاب‌های‌مان با اولویت‌های اول دچار مشکل کرد.

جامعی ندوشن در زمینه رفع اختلاف نظرهایی که بین شما در مراحل تولید به وجود آمد، چه نقشی داشت؟

روحیه او به گونه‌ای نبود که در حیطه اختیارات کارگردانان دخالت کند. با این وجود نتیجه برای فیلمی که قرار بود با فاکتورهای جشنواره ساخته شود، و به بیانی جشنواره‌ای باشد، حاصل نشد.

با توجه به مسائل و مشکلاتی که داشته‌اید، به نظرتان نقاط قوت فیلم‌تان که باعث دیده شدن و موفقیت‌اش در جشنواره می‌شود، چیست؟

این فیلم تنها به خاطر مضمون فیلمنامه و جلوه‌های ویژه‌اش مورد توجه قرار می‌گیرد. گرچه این فیلم با مضمون فیلمنامه بسیار فاصله دارد اما با حفظ مضمون هرچند در یک قالب مکانیکی نه هنرمندانه می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد. به علاوه در بخش جلوه‌های بصری ما کار خوب و شایسته‌ای انجام داده‌ایم، به همین خاطر بیشترین تأثیر برای مخاطب و داوران بی‌شک همین امر خواهد بود./ي2