تداوم تجاوزهای رژیم صهیونیستی به خاک سوریه؛ بازی ادامه دارد

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهسا حنیفه - جنوب سوریه این روزها زیر بار تهدیدهای پنهان و آشکار کمر خم کرده؛ آسمانی که با سایه هواپیماها تیره شده و زمینی که زیر چرخ‌های زرهی به لرزه درآمده است. این منطقه، که زمانی زخم‌های جنگ داخلی را به دوش می‌کشید، حالا به صفحه شطرنجی تبدیل شده که مهره‌هایش را قدرت‌های بزرگ‌تر می‌چینند. نگرانی از تحرکات تازه، از آسمان تا زمین، آینده‌ای پر از ابهام را پیش روی این سرزمین قرار داده است.

 آسمانِ پر از پیام‌های سنگین  

اطلاعیه‌های کتبی از هواپیماها بر فراز جنوب سوریه، بیش از یک هشدار ساده، نمایشی از قدرت است که خطوط قرمز را برای ساکنان این منطقه ترسیم می‌کند. منع مردم از نزدیک شدن به روستای کویا، که در نزدیکی مرزهای حساس قرار دارد، می‌تواند تلاشی برای محدود کردن تحرکات محلی یا ایجاد یک سپر امنیتی باشد. این اقدام با ورود خودروهای زرهی به اطراف سد الجبلیه در غرب درعا و شلیک خمپاره به تپه‌های تل الجموع تکمیل شده است. بر اساس داده‌های موجود، این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش نزدیک به بلندی‌های جولان، از دیرباز نقطه‌ای استراتژیک بوده و طی سال‌های اخیر بارها شاهد عملیات‌های مشابه قرار گرفته است.

این تحرکات شاید پیامی به گروه‌های محلی یا حتی بازیگران منطقه‌ای باشد، اما آنچه بیش از همه خودنمایی می‌کند، تأثیر آن بر زندگی مردمی است که سال‌هاست در سایه ناامنی روزگار می‌گذرانند. نبود واکنش قاطع از سوی نیروهای دیگر در سوریه، این گمان را تقویت می‌کند که جنوب در حال تبدیل شدن به زمینی بی‌دفاع است که هر کس می‌تواند گوشه‌ای از آن را به نفع خود مصادره کند. ادامه این روند می‌تواند موجی از مهاجرت یا بحرانی انسانی را به دنبال داشته باشد که هزینه‌اش را تنها ساکنان بی‌پناه خواهند پرداخت.

شرق زیر سایه بال‌های تازه  

در شرق سوریه، زمزمه احداث یک پایگاه نظامی جدید، آرامش ظاهری منطقه را به هم ریخته است. این پایگاه، که گفته می‌شود در نقطه‌ای کلیدی برای تسلط بر آسمان قرار دارد، می‌تواند قواعد بازی را به نفع سازندگانش تغییر دهد. داده‌ها نشان می‌دهد ترکیه از سال ۲۰۲۰ با استقرار سامانه‌های راداری و پهپادها در شمال و شرق سوریه، به دنبال گسترش نفوذ خود بوده و این پایگاه جدید می‌تواند گام بعدی در این مسیر باشد. این حضور نه تنها توان هوایی را تقویت می‌کند، بلکه به ابزاری برای فشار بر دیگر بازیگران تبدیل می‌شود.

از دید تل‌آویو، این تحرکات یک تهدید آشکار است؛ تهدیدی که می‌تواند مسیرهای ارتباطی قدیمی را قطع کند یا امنیت مرزهای جنوبی را به خطر اندازد. ریشه این نگرانی در رقابت‌های ژئوپلیتیکی نهفته است که هر طرف، سودای تسلط بر بخشی از این سرزمین را در سر دارد. اگر این پایگاه به طور کامل عملیاتی شود، ممکن است شاهد تشدید تنش‌ها باشیم؛ به‌ویژه اگر ترکیه از آن برای محدود کردن تحرکات هوایی دیگران استفاده کند. این وضعیت، جنوب و شرق سوریه را به دو جبهه مرتبط اما متمایز تبدیل کرده که هر یک، چالش‌های خاص خود را به همراه دارد.

رقص دیپلماسی در میانه تهدید  

در این میان، اظهارات گیدئون سعار، وزیر امور خارجه تل‌آویو، لایه دیگری به این معادله افزوده است. او از نگرانی نسبت به نفوذ ترکیه سخن گفته و همزمان، در اشاره‌ای به ایران، از احتمال مسیر دیپلماتیک برای مهار برنامه هسته‌ای تهران حرف زده است. این دوگانگی نشان‌دهنده پیچیدگی استراتژی تل‌آویو است که از یک سو با تهدیدات نظامی در سوریه دست‌وپنجه نرم می‌کند و از سوی دیگر، به دنبال راه‌هایی برای کاهش تنش با ایران است. سعار به نشانه‌هایی از مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن اشاره کرده که اگر صحت داشته باشد، می‌تواند روزنه‌ای برای آرامش باشد. اما تجربه خاورمیانه نشان داده که چنین فرآیندهایی اغلب با موانع غیرمنتظره روبه‌رو می‌شوند. این رویکرد چندجانبه، تل‌آویو را در موقعیتی شکننده قرار داده است؛ جایی که باید میان فشار نظامی و دیپلماسی، تعادلی ظریف برقرار کند. این تعادل اما به‌سادگی به دست نمی‌آید و هر اشتباه می‌تواند تنش‌ها را به سطحی تازه بکشاند.

آینده‌ای در لبه پرتگاه  

جنوب و شرق سوریه این روزها نه فقط زیر فشار تهدیدات نظامی، بلکه در میانه طوفان رقابت‌های منطقه‌ای گرفتار شده‌اند. از اطلاعیه‌های آسمانی و زره‌پوش‌های زمینی در درعا تا پایگاه‌سازی در شرق و پیچیدگی‌های دیپلماتیک، این مناطق به آزمایشگاهی برای قدرت‌نمایی بازیگران بزرگ تبدیل شده‌اند. ساکنان محلی، که قربانیان اصلی این بازی هستند، در سایه این تحرکات روزگار می‌گذرانند و آینده‌ای نامعلوم پیش رویشان است. نبود واکنشی منسجم از دیگر نیروها، این احتمال را تقویت می‌کند که سوریه به تدریج به میدان تاخت‌وتاز قدرت‌های خارجی بدل شود. اما این تنش‌ها با زور اسلحه حل نمی‌شود؛ بلکه نیازمند نگاهی است که فراتر از منافع کوتاه‌مدت، به فکر مردمی باشد که زیر این سایه‌های سنگین نفس می‌کشند. اگر این مسیر تغییر نکند، جنوب و شرق سوریه بیش از پیش در لبه پرتگاهی فرو خواهند رفت که بازگشت از آن آسان نیست.