باشگاه خبرنگاران جوان_زهره زندیه؛ ابراهیم مقیسه رییس پژوهشکده کشاورزی هسته‌ای کرج با بیان اینکه کار تحقیقاتی این طرح از سال ۹۸ آغاز شدگفت: در این فناوری گرده‌های پرتوتابی شده با اشعه گاما پرتودهی می شوند که این کار پس از تعیین دوز مناسب انجام می شود و در ادامه لاین‌های خالص مادری ایجاد می‌شود و در نهایت بذر هیبرید F۱ بدست می‌آید.
وی عملکرد بالا، یکنواخت و یکدست بودن محصول و سازگاری با شرایط اقلیمی ایران را از مهمترین مزایای این فناوری بیان کرد و افزود ان شاءالله این دستاورد سال آینده به موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال معرفی خواهد شد.این روش در تولید بذر هیبرید در گیاهان خیار، گوجه فرنگی، فلفل دلمه، خربزه، کدو و بادمجان نیز موفقیت آمیز بوده است.
مقیسه با بیان اینکه بیش از ۹۸ درصد بذر مصرفی سبزی و صیفی کشور وارداتی است گفت این واردات علاوه بر ارزبری و نامناسب بودن هیبرید‌های خارجی برای شرایط آب و هوایی کشور ایران، مصرف آب بالایی نیز دارند.
وی افزود: روش‌های رایج تولید گیاهان هاپلوئیدی مانند کشت بساک، تخمک و تخمدان بارور نشده، برای تولید هاپلوئیدی در گیاهان جالیزی گوناگون، موفقیت چندانی ندارد و موفقترین روش در این تیره، تحریک و انگیزش جنین‌های بکرزا با استفاده از گرده‌های پرتوتابی شده و سپس نجات جنین آنها در محیط کشت اختصاصی می‌باشد.
وی گفت: بررسی‌ها نشان میدهد که تکنیک گرده‌های پرتودیده با اشعه گاما، روشی کارا در تولید گیاهان هاپلوئید معرفی شده است.
مقیسه با بیان اینکه پرتو گاما به دلیل کاربرد آسان، قدرت نفوذ بالا، اثربخشی مطلوب و خطر‌های کمتر، در برنامه‌های تولید گیاهان هاپلوئید به طور گسترده‌ای استفاده می شود.
او گفت: گرده پرتودیده می‌تواند روی کلاله جوانه زده و از داخل خامه گل عبور کند، اما توانایی بارور کردن سلول تخم زا و هسته‌های قطبی داخل کیسه جنینی را ندارد.
وی افزود: غیرفعال بودن ژنتیکی و قدرت جوانه زنی گرده‌های پرتودیده، می‌تواند باعث تحریک تقسیم یاخته‌ای در سلول تخم زا و بنابراین باعث انگیزش بکرزایی یا نمو میوه بکربار شود.
گزینش شدت مناسب پرتو، شرایط رشد گیاهان مادری، بهینه سازی روش گرده افشانی، زمان برداشت میوه، روش جداسازی جنین، مرحله نموی جنین، محیط کشت و شرایط کاشت مناسب از جمله مهمترین عوامل در موفقیت روش گرده پرتودیده و تولید گیاه هاپلوئید نجات یافته هستند.