باشگاه خبرنگاران جوان - محسن فایضی؛ کارشناس مسائل فلسطین در یادادشتی که در روزنامه ایران منتشر شده است درباره نکات مربوط به گزارش کمیته تحقیق ارتش عبری برای ۷ اکتبر نوشت:
ستادکل ارتش رژیم صهیونیستی بعد چند ماه جنجال اولین گزارش از کمیته تحقیق ۷ اکتبر را منتشر کرد. بحث‌های زیادی بین نتانیاهو، گالانت، گانتز و دیگر شخصیت‌های رژیم در ماه‌های اخیر حول این کمیته در جریان بود. این گزارش پیامد‌ها و نکاتی دارد که با هم مرور می‌کنیم:
بدون هماهنگی نتانیاهو
یکی از حاشیه‌های این گزارش، واکنش نتانیاهو بود. او این اقدام را اشتباه و در زمان نادرست دانست. همچنین دفتر نخست‌وزیری اسرائیل، با ارسال نامه‌ای گلایه‌آمیز به ارتش، از انتشار گزارش پیش از ارسال به دفتر نخست‌وزیری، ابراز ناخرسندی کرد و خواستار تحویل فوری گزارش کامل به نخست‌وزیر شد. این اقدام ارتش گمانه زنی‌هایی را در خصوص سیاسی بودن این اقدام برجسته کرده است. نتانیاهو، از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا کنون تشکیل کمیته حقیقت‌یاب ۷ اکتبر را به تعویق انداخته بود و دلیل آن را علاوه بر در جنگ بودن، نیت سیاسی مخالفانش عنوان می‌کرد. اما از سوی دیگر مخالفان نتانیاهو در سپهر سیاسی و نظامی بار‌ها خواهان تشکیل و ارائه گزارش‌های کمیته ۷ اکتبر برای مشخص شدن سهم‌ها در این اتفاق و عدم تکرار اشتباه شده بودند و تأخیر را فرار نتانیاهو از پذیرش شکست می‌دانستند.
گزارش اولیه و تنها برای بررسی ۷ اکتبر
یک نکته دیگر این گزارش این است که گزارش تحت عنوان گزارش اولیه و جزئی و تنها گزارشی از ۷ اکتبر است. این گزارش به معنی این است که کمیته یک هدف اولیه داشته است و آن باز کردن باب ادامه گزارش‌ها و بررسی تحولات بیشتر است. ذکر کردن کلمه اولیه، برای رهایی از فشار‌های سیاسی و حقوقی است.
تحلیل اشتباه، دلیل غافلگیری در ۷ اکتبر
یکی از بخش‌های پررنگ گزارش کمیته ارتش، برجسته شدن این نگاه است که دلیل غافلگیری بزرگ در ۷ اکتبر، تصورات و تحلیل‌های غلط امنیتی و سیاسی نسبت به حماس است. در این گزارش آمده است: «سال‌ها نظریه امنیتی نسبت به غزه، بر اساس یک فرضیه مرکزی استوار شد که حماس یک بازیگر عقلانی است که «مرعوب شده و به دنبال توافق است. حتی پس از به قدرت رسیدن سنوار در سال ۲۰۱۷، شاخه تحقیقاتی سازمان اطلاعات نظامی (امان)، حماس را همچنان به‌عنوان یک «جنبش واقع‌گرایانه» توصیف می‌کرد که قصد داشت امنیت و ثبات غزه را برای توسعه عمرانی حفظ کند. با این حال، تحقیقات ارتش نشان می‌دهد که این برداشت، اشتباه بوده و «نظامی از تصورات غلط در طول سال‌ها» وجود داشته است.»
برنامه‌ریزی از سال ۲۰۱۴
یکی از نکات جالب دیگر گزارش کمیته ارتش اسرائیل، ادعا‌هایی نسبت به رفتار حماس پیش از طوفان الاقصی است. ادعا‌هایی که مدعی شده است حماس سال‌ها در حال آماده‌سازی و رزمایش‌های شبیه‌سازی است. در گزارش آمده است: «بعد از جنگ ۲۰۱۴، حماس یک مرکز فرماندهی نظامی به نام ستاد عملیات به ریاست رائد سعد تشکیل داد. تحت فرماندهی او، حماس شروع به برنامه‌ریزی برای پروژه بزرگ خود کرد؛ برنامه‌ای برای یک حمله گسترده به اسرائیل که حملات زمینی هزاران جنگجو را شامل می‌شد. تمام این تحولات زمانی رخ داد که شاخه تحقیقاتی سازمان امان همچنان اعتقاد داشت که فعالیت‌های حماس متمرکز بر ساخت تونل‌های زیرزمینی است.»
فریب در روز ۷ اکتبر
یکی دیگر از مباحث بررسی شده در این گزارش فریب خوردن امنیتی اسرائیلی هاست. چرا برخی اقدامات در روز ۶ اکتبر و در صبح ۷ اکتبر، منجر به حساسیت نهاد‌های اطلاعاتی نشده است؟ برخی از این اقدامات حماس عبارت‌اند از: تکرار چند رزمایش در مرزها، فعال کردن سیم کارت‌های عبری مورد نیاز برای استفاده در آن سوی مرز پس از حمله دو بار پیش از ۷ اکتبر و همچنین اقدامات سیاسی حماس در مذاکرات در ماه‌های قبل ۷ اکتبر.
تصویر اشتباهی دریافت شد
اسرائیل هیوم پس از انتشار گزارش می‌نویسد: «به طور قاطع می‌توان گفت که از سال ۲۰۲۱، نوار غزه به یک حفره اطلاعاتی برای اسرائیل تبدیل شده بود. در واقع ما هیچ چیز نمی‌دانستیم. حماس یکی از مؤثرترین عملیات فریبکاری را انجام داده است، چیزی که بسیاری از سازمان‌های اطلاعاتی جهان عمیقاً یاد خواهند گرفت. اسرائیل یک چیز را دید، در حالی که غزه چیز دیگری را آماده می‌کرد.»
یک دلیل دریافت تصویر اشتباه براساس این گزارش عدم ارائه گزارش و اطلاعات صحیح از یک سیستم مخفی در غزه عنوان شده است. هرچند در مورد این سیستم چیزی مطرح نشده، اما پیش از این رسانه‌های عبری از شکست سیستم امنیتی در بهره‌گیری از جاسوس‌ها خبر داده بودند. جاسوس‌ها یا رده بالا نبودند یا خودشان مسیری هوشمند از سوی حماس برای فریب بودند.
دشمن را نمی‌توان مدیریت کرد!
بخشی از گزارش به مجموعه توصیه‌های اولیه برای عدم تکرار ۷ اکتبر اختصاص یافته است. یکی از توصیه‌های جالب توجه این است: نمی‌توان درگیری را با دشمنی که قصد نابودی‌ات را دارد، مدیریت کرد! نباید آرامش را به بهای مشکلات بزرگ‌تر در آینده خرید.